Στοιχεία οικονομικής συμπεριφοράς των οφειλετών τους σε βάθος διετίας, θα παρέχουν οι φορείς του δημόσιου τομέα στην Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης που πρόκειται να ιδρυθεί με στόχο να χορηγεί πιστοληπτική βαθμολόγηση (credit scoring) στους πολίτες σε σχέση με οφειλές τους προς το Δημόσιο.
Η σύσταση της νέας Ανεξάρτητης Αρχής θα διαφέρει από το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων που θα τηρεί η Τράπεζα της Ελλάδος και το οποίο θα εκδίδει Πιστωτική Έκθεση βάσει των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που θα τηρούνται σε αυτό, αλλά δεν θα δίνει αξιολόγηση και βαθμολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του οφειλέτη.
Τη δουλειά αυτή θα κάνει η Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα της ασύμμετρης πληροφόρησης μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα και ιδιωτικών φορέων για την πιστοληπτική ικανότητα φυσικών και νομικών προσώπων σε σχέση με οφειλές τους προς το Δημόσιο. Απώτερος στόχος θα είναι να αποφευχθεί η αύξηση των μη εξυπηρετούμενων και ληξιπρόθεσμων οφειλών προς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και να προληφθεί η υπερχρέωση φυσικών και νομικών προσώπων.
Η νέα Ανεξάρτητη Αρχή που θα δίνει το credit scoring στους πολίτες
Η Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης θα έχει λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και δεν θα υπόκειται σε εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές αρχές. Οι δαπάνες λειτουργίας της θα βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Οι απαιτούμενες πιστώσεις για τη λειτουργία της Αρχής θα εγγράφονται κάθε έτος σε χωριστό ειδικό φορέα ή χωριστούς ειδικούς φορείς στον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Οικονομικών.
Η Αρχή, με ευθύνη του προϊσταμένου οικονομικών υπηρεσιών της, θα υποβάλλει απευθείας στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους το σχέδιο προϋπολογισμού της μέχρι την 31η Ιουλίου κάθε έτους, ενώ θα υπόκειται σε κοινοβουλευτικό έλεγχο.
Για την άσκηση της αρμοδιότητας της Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης θα οργανωθεί ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα για την επεξεργασία των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που θα συλλέγονται από τα αρχεία των φορέων του δημόσιου τομέα.
Όλοι οι φορείς του δημόσιου τομέα (δηλ. όλοι οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και τα εκτός αυτής ΝΠΔΔ και δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού και οι επιχειρήσεις τους, καθώς και οι επιχειρήσεις που ασκούν δραστηριότητες κοινής ωφέλειας στη μετοχική σύνθεση των οποίων συμμετέχει, άμεσα ή έμμεσα, το Δημόσιο και οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης) θα παρέχουν στην Αρχή με ακρίβεια, σε ηλεκτρονική μορφή, και θα επικαιροποιούν ανά μήνα, τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς που τηρούνται στα αρχεία τους για τους οφειλέτες τους, για το χρονικό διάστημα των τελευταίων είκοσι τεσσάρων (24) μηνών.
Μετά από αίτημα της Αρχής, οι φορείς του δημόσιου τομέα θα παρέχουν πρόσθετα δεδομένα, με σκοπό την επεξεργασία τους για την εκπόνηση οικονομικών αναλύσεων και στατιστικών μελετών.
Η βαθμολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας φυσικών και νομικών προσώπων, καθώς και η πιθανότητα αθέτησης οικονομικής υποχρέωσής τους, θα γίνεται από την Ανεξάρτητη Αρχή με βάση τη στατιστική αποτίµηση της παρελθούσας συναλλακτικής συµπεριφοράς του φυσικού ή νομικού προσώπου σε σχέση με οφειλές προς φορείς του δημόσιου τομέα.
Η Αρχή θα διατηρεί τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς για δέκα (10) έτη από τον χρόνο κατά τον οποίο κάθε δεδομένο αντλήθηκε από τα συστήματα του αντίστοιχου πιστωτή και καταχωρίσθηκε στο Σύστημα. Μετά από την πάροδο της δεκαετίας, τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς θα διατηρούνται σε μορφή που δεν θα επιτρέπει τον προσδιορισμό της ταυτότητας των υποκειμένων τους και θα μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο για την εκπόνηση οικονομικών αναλύσεων και στατιστικών μελετών.
Τα υποκείμενα δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς (φυσικά ή νομικά πρόσωπα) θα ενημερώνονται από την Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης για τους φορείς του δημόσιου τομέα που έχουν συνδεθεί με αυτή κατά την υποβολή αίτησης στο Σύστημα.
Ποιος θα έχει πρόσβαση στα οικονομικά δεδομένα
Πρόσβαση στα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς θα έχουν μόνο:
α) Το υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, το οποίο θα μπορεί επίσης να ζητήσει από την Αρχή τη διόρθωση ή συμπλήρωση των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που το αφορούν και είναι καταχωρισμένα στο Σύστημα (υποβάλλοντας αίτηση ηλεκτρονικά σε αυτό και συνοδεύοντάς την από την απαραίτητη κατά περίπτωση τεκμηρίωση).
β) Οι δικαστικές και εισαγγελικές αρχές, καθώς και οι υπηρεσίες που ενεργούν υπό την άμεση εποπτεία τους, στο πλαίσιο της απονομής της δικαιοσύνης και ιδίως της πρόληψης και καταστολής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας,
γ) Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, στο πλαίσιο της άσκησης των αρμοδιοτήτων για τον έλεγχο της τήρησης της νομοθεσίας για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Τι θα ισχύει για τους ιδιωτικούς φορείς
Η πρόσβαση φορέων του ιδιωτικού τομέα ή φορέων πιστοληπτικής αξιολόγησης στα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς που είναι καταχωρισμένα στο Σύστημα απαγορεύεται.
Η Αρχή θα μπορεί να παράγει και χορηγεί ενημέρωση πιστοληπτικής βαθμολόγησης υποκειμένου δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς σε φορέα του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος έχει συνάψει σύμβαση με την Αρχή, μετά από αίτηση του φορέα και με την προϋπόθεση ρητής, ειδικής και διακριτής από άλλους όρους συγκατάθεσης του υποκειμένου στην επεξεργασία των δεδομένων του οικονομικής συμπεριφοράς, την άρση του φορολογικού απορρήτου και τη χορήγηση και διαβίβαση της ενημέρωσης πιστοληπτικής βαθμολόγησης στον αιτούντα φορέα του ιδιωτικού τομέα, η οποία παρέχεται μέσω του Συστήματος.
Στην αίτησή του προς την Αρχή, ο ιδιωτικός φορέας θα πρέπει να αναφέρει τον σκοπό για τον οποίο ζητείται η χορήγηση ενημέρωσης πιστοληπτικής βαθμολόγησης. Π.χ. προκειμένου να επαληθεύσει πληροφορίες που του παρείχε το υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς (φυσικό πρόσωπο ή επιχείρηση), αιτούμενο τη χορήγηση δανείου, ή προκειμένου να αξιολογήσει κινδύνους από τη χορήγηση πίστωσης ή από την αποδοχή παροχής εγγύησης για μια δανειακή σύμβαση, ή προκειμένου να αξιολογήσει τους παραπάνω κινδύνους για τη μετατροπή της φύσης ή της διάρκειας μιας πιστωτικής σύμβασης ή εγγύησης, ή προκειμένου να παρακολουθεί και να αξιολογεί την μη τήρηση οποιουδήποτε όρου πιστωτικής σύμβασης, η προκειμένου να αξιολογεί την αίτηση φυσικού προσώπου ή επιχείρησης για υπαγωγή σε ρύθμιση οφειλής, η προκειμένου να αναλύει τα χαρτοφυλάκια πιστωτικών συμβάσεων που τηρεί.
Πώς θα βγαίνει η πιστοληπτική βαθμολόγηση
Η πιστοληπτική βαθμολόγηση για φυσικά και νομικά πρόσωπα θα παράγεται από το Σύστημα μέσω της επεξεργασίας, με αυτοματοποιημένη διαδικασία, των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που αντλούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα, με τη χρήση αλγορίθμων.
Η πιστοληπτική βαθμολόγηση θα γίνεται με αριθμητική κλίμακα και θα αφορά στην τήρηση και την αθέτηση υποχρέωσης έναντι των φορέων του δημόσιου τομέα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
H πιστοληπτική βαθµολόγηση θα παράγεται μετά από την υποβολή αίτησης. Στον αιτούντα θα χορηγείται ενημέρωση πιστοληπτικής βαθμολόγησης, η οποία θα απεικονίζει την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του υποκειμένου δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς βάσει των δεδομένων που υφίστανται κατά την ημερομηνία παραγωγής της πιστοληπτικής βαθμολόγησης.
Οι μέθοδοι και ο τρόπος επεξεργασίας και υπολογισµού της βαθµολόγησης θα επαναξιολογούνται τακτικά και οι αλγόριθµοί τους θα επικαιροποιούνται, ώστε να προσαρµόζονται στις οικονοµικές συνθήκες και στις διαµορφούµενες συναλλακτικές πρακτικές και να επιβεβαιώνεται η ακρίβεια των εκτιµήσεων.
