Οι δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας που δρομολογούνται στο δημόσιο τομέα αγκαλιάζουν τον πρώτο πυλώνα του ESG (περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εταιρικής διακυβέρνησης κριτήρια) και προωθούν αλλαγές με στόχο να ανατραπούν οι αρνητικές επιδόσεις του Δημοσίου στις βιώσιμες πρακτικές.
Σχετική έρευνα με τίτλο «Evolving Climate Accountability», η οποία πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Ορκωτού Ινστιτούτου Δημοσίων Οικονομικών και Λογιστικής, CIPFA, εξέτασε την πρακτική της υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας στον δημόσιο τομέα, η οποία παρουσιάζει τις επιδόσεις ενός οργανισμού στα κριτήρια ESG και στην οικονομική τους διάσταση για να αξιολογήσει τον αντίκτυπο που έχει στο κοινό. Όπως προέκυψε, αν και ο ιδιωτικός τομέας εφαρμόζει όλο και περισσότερο τις συγκεκριμένες πρακτικές, ο δημόσιος τομέας, ο οποίος αποτελεί το μεγαλύτερο οικονομικό βραχίονα σε πολλές χώρες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) υστερεί πολύ με αποτέλεσμα να μην μειώνεται το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα.
Αυτή την αρνητική εικόνα επιδιώκουν να ανατρέψουν πρωτοβουλίες και προγράμματα της που τρέχουν ή θα αρχίσουν να τρέχουν στο άμεσο μέλλον στην Ελλάδα λαμβάνοντας φυσικά ώθηση από την ανάγκη μείωσης των λογαριασμών στην ενέργεια και τη συμμόρφωση με τις διεθνείς επιταγές για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και απώτερο στόχο τις καθαρές μηδενικές εκπομπές.
Την εβδομάδα που μας πέρασε τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Οικονομικών και Εσωτερικών παρουσίασαν τα μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας στο δημόσιο τα οποία προβλέπουν δράσεις με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης κατά 10% το επόμενο διάστημα, αλλά και μέσο - μακροπρόθεσμα μέτρα, με στόχο τη μείωση της τελικής ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας στο δημόσιο τομέα κατά 30% μέχρι το 2030. Στο πλαίσιο αυτό έχει δημιουργηθεί ένα ψηφιακό σύστημα παρακολούθησης της κατανάλωσης ενέργειας στις εγκαταστάσεις του Δημοσίου μέσα από μια ηλεκτρονική πλατφόρμα ενώ θεσπίζονται κίνητρα αλλά και αντικίνητρα στους φορείς του Δημοσίου για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων ενεργειακής εξοικονόμησης.
Ενεργοποιούνται η ατομική ευθύνη, οι επιβραβεύσεις αλλά και οι κυρώσεις
Πέρα από το θεσμικό πλαίσιο, τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας και τον ορισμό ενεργειακού υπευθύνου στα κτίρια οι αρμόδιοι υπουργοί αναφέρθηκαν στις συστάσεις που θα γίνουν στους εργαζομένους στο Δημόσιο για την ατομική ευθύνη που φέρουν για την ορθολογική χρήση της ενέργειας στο χώρο εργασίας τους.
Στα αντικίνητρα για την εφαρμογή των μέτρων από πλευράς Υπουργείου Οικονομικών συμπεριλαμβάνονται η μη αξιολόγηση αιτημάτων για ενισχύσεις από το τακτικό και ειδικό αποθεματικό ή και για πρόσθετη χρήση ταμειακών διαθεσίμων φορέων, τόσο για την κάλυψη του επιπλέον ενεργειακού κόστους όσο και για άλλες έκτακτες δαπάνες, μη αναγκαστικού χαρακτήρα. Ακόμη, για έναν σημαντικό αριθμό δημόσιων υπηρεσιών που έχουν κρίσιμες λειτουργίες προβλέπεται, από φέτος, ένα σύστημα μπόνους προς τους υπαλλήλους αυτών των υπηρεσιών, που επιτυγχάνουν τους στόχους. Θα προστεθεί ο στόχος να πετύχουν εξοικονόμηση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος, κατά 10%, στις συγκεκριμένες υπηρεσίες, για να θεωρηθεί ότι υλοποιείται πλήρως η στοχοθεσία. Το μπόνους το λαμβάνουν οι υπάλληλοι, αλλά και οι διοικήσεις των υπηρεσιών. Στο ίδιο πλαίσιο, όσες υπηρεσίες πετύχουν 15% στην εξοικονόμηση ενέργειας, δηλαδή 5% παραπάνω του στόχου, θα παίρνουν αυτό το επιπλέον 5%, στον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, είτε μέσω του αποθεματικού είτε μέσω των τακτικών δαπανών.
Πρεμιέρα για το ΗΛΕΚΤΡΑ στις 12 Σεπτεμβρίου
Η εξοικονόμηση ενέργειας στο δημόσιο ενισχύεται από το πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου. Το πρόγραμμα ξεκινά την Δευτέρα, 12 Σεπτεμβρίου με δικαιούχους νοσοκομεία, κέντρα υγείας, γηροκομεία, ΑΕΙ, σχολεία, εγκαταστάσεις γραφείων, διοικητήρια, επισκοπεία και άλλα κτίρια που εντάσσονται στο Μητρώο Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, ή είναι Ν.Π.Δ.Δ. (κλειστές αθλητικές εγκαταστάσεις, χώροι μουσείων, εκκλησιαστικών ιδρυμάτων, πολιτιστικών εκδηλώσεων κλπ.
Σκοπός του Προγράμματος είναι η ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος που ανήκει στην ιδιοκτησία των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης. με παρεμβάσεις που αφορούν ενδεικτικά στο κέλυφος του κτιρίου, στα διάφορα συστήματα Ηλεκτρο-Μηχανολογικών (Η/Μ) εγκαταστάσεων και παρεμβάσεις που αποδεδειγμένα συμβάλουν στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, συμπεριλαμβανομένης ΚΑΙ της στατικής ενίσχυσης.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος «ΗΛΕΚΤΡΑ» ανέρχεται σε 640 εκατ. ευρώ και αποσκοπεί στην ενεργειακή αναβάθμιση 2.500.000 τ.μ κτιρίων του δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου τομέα.
Το πρόγραμμα είναι συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς και από το Ταμείο Ανάκαμψης και υλοποιείται τουλάχιστον έως την 31η Δεκεμβρίου 2025, με δυνατότητα παράτασης.
