Πεδίον δόξης και… διεκδίκησης αποτελεί το mega «πακέτο» των ΣΔΙΤ που προωθούνται ανά την χώρα, από διάφορα υπουργεία (κυρίως το Υποδομών και Μεταφορών, αλλά και το Αγροτικής Ανάπτυξης, Δικαιοσύνης, Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ.α.) αλλά και φορείς (π.χ. ΕΔΣΝΑ κ.λπ.) καθώς οι σχετικοί διαγωνισμοί που είναι σε κάποιο στάδιο ή έρχονται υπολογίζονται, όπως έχει ήδη αναδείξει το insider.gr, σε άνω των 35 στον αριθμό και σε επίπεδα περίπου 5 με 6 δισ. ευρώ. Ωστόσο, όπως έχει καταδείξει η «ιστορία», δηλαδή σχετικά πρόσφατοι διαγωνισμοί που προχώρησαν μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα και έφτασαν μέχρι τέλους, δηλαδή έως την υποβολή δεσμευτικών οικονομικών προσφορών, πάντα υπάρχουν… απώλειες στην τελική ευθεία, ή αλλιώς «ξεκαθάρισμα» από τους υποψήφιους επενδυτές για το ποια έργα θα χτυπήσουν έως το τέλος και που θα αποσυρθούν.
Προφανώς δε, παρά τις καθυστερήσεις, τους διαγωνισμούς που «τρέχουν» παράλληλα, την άνοδο του κόστους σε υλικά και χρήμα, αυτό το «πακέτο» έργων (οδικά, κτηριακά, φράγματα – ύδρευση, απορρίμματα κ.α.) αποτελούν δέλεαρ για τα ισχυρά σχήματα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, ΑΒΑΞ, Intrakat, Μυτιληναίος αλλά και μικρότερα, που ενίοτε «κουμπώνουν» μεταξύ τους ή και με τους μεγάλους του χώρου. Πλην όμως, η αίσθηση που ήδη υπάρχει στην κατασκευαστική αγορά είναι ότι δεν θα κατεβούν «όλοι σε όλους» τους διαγωνισμούς για τις ΣΔΙΤ και στην πορεία θα γίνει «ξεκαθάρισμα προθέσεων και επιλογής στόχων».
Η επιλογή στόχων και διαγωνισμών
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι ΣΔΙΤ, όπως και οι Παραχωρήσεις, απαιτούν κινητοποίηση χρηματοδοτικών δυνάμεων καθώς απαιτείται αυξημένη ιδιωτική συμμετοχή κεφαλαίων σε μια περίοδο που προωθούνται και άλλα projects (δημόσια, ιδιωτικά, ιδιωτικοποιήσεις κ.α.). Δεδομένου μάλιστα ότι «τρέχουν» δεκάδες ΣΔΙΤ διαγωνισμοί είναι πιθανόν οι κατασκευαστικοί όμιλοι να κάνουν «ξεκαθάρισμα» επιλογών και στόχων προκειμένου να μη «σκορπούν» δυνάμεις σε έργα με λιγότερο ενδιαφέρον για αυτούς, σε διαγωνισμούς που θεωρούν ότι δεν «κουμπώνουν» με άλλα εργοτάξια, σε projects που θεωρούν ότι έχουν μικρότερα περιθώρια επιτυχίας σε σχέση με άλλα γκρουπ. Βέβαια, σχεδόν πάντοτε όλοι οι ισχυροί εμφανίζονται στην αρχική φάση, αυτή της εκδήλωσης ενδιαφέροντος, ενώ συνήθως λαμβάνουν μέρος και στο στάδιο του ανταγωνιστικού διαλόγου όπου και επί της ουσίας καθορίζεται το τελικό τεχνικό και οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης. Ενίοτε όμως, είτε λίγο πριν το τέλος είτε την ώρα των προσφορών, γίνεται «ξεκαθάρισμα» στόχων και κάποιες φορές καταγράφονται «απουσίες» ή «χλιαρές» οικονομικές προσφορές (όχι δυνατές). Αυτό εκτιμούν στελέχη του κλάδου ότι θα συμβεί και στα προσεχή έργα (όχι όμως στα αρχικά στάδια) που προχωρούν μέσω ΣΔΙΤ, αν και ακόμα οι διαγωνισμοί είναι σε πρώιμο επίπεδο. Επιπρόσθετα, τόσο σε ΣΔΙΤ όσο και σε διαγωνισμούς Παραχωρήσεων τα ίδια στελέχη δεν αποκλείουν «αλλαγές της τελευταίας στιγμής σε κοινοπραξίες, με αποχωρήσεις ή και συγχωνεύσεις».
Τα πρόσφατα παραδείγματα
Άλλωστε, κάτι τέτοιο ήδη έχει φανεί σε 4 – 5 περιπτώσεις σημαντικών διαγωνισμών ΣΔΙΤ που δημοπρατήθηκαν τελευταία και έφτασαν σε τελική ή και… αρχικό στάδιο. Για παράδειγμα, στον διαγωνισμό για τον αυτοκινητόδρομο FlyOver στη Θεσσαλονίκη έδωσαν όλοι οι ισχυροί το παρών. Ωστόσο, οι Μυτιληναίος – ΑΒΑΞ που κέρδισαν το έργο της Θεσσαλονίκης, επέλεξαν να μην κατέβουν στο στάδιο της οικονομικής προσφοράς στον αντίστοιχο διαγωνισμό για το ΣΔΙΤ τμήμα του ΒΟΑΚ (πήγε σε ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις – Intrakat). Επίσης, στον διαγωνισμό για το επίσης οδικό ΣΔΙΤ στη ΝΔ Πελοπόννησο (Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Μεθώνη), ήταν η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αυτή που αποφάσισε να μην δώσει δεσμευτική οικονομική προσφορά (κέρδισαν ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις – Intrakat). Τα 3 αυτά οδικά ΣΔΙΤ ήταν συνολικού ύψους 1 δισ. ευρώ. Για να φύγουμε από τα οδικά, σε έναν κτηριακό ΣΔΙΤ διαγωνισμό για την κατασκευή 17 σχολικών μονάδων στην Κ. Μακεδονία (160 εκατ. ευρώ), δεν έδωσε δεσμευτική προσφορά η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ούτε όμως και η Intrakat (μαζί με Redex), εφόσον ευσταθούν οι πληροφορίες που είχε αναδείξει τότε το insider.gr, αλλά έδωσαν οι άλλοι ισχυροί. Και για να μην γίνεται λόγος μόνος για τελικό στάδιο διαγωνισμού, στον ΣΔΙΤ διαγωνισμό για το εξωτερικό υδροδοτικό Αθήνας (235 εκατ. ευρώ), που τελικά ακυρώθηκε, δεν είχαν δηλώσει συμμετοχή οι ΑΒΑΞ, Μυτιληναίος (αλλά είχαν δώσει το παρών οι άλλοι ισχυροί), ενώ και στο φράγμα Χαβρία δεν έχουμε παρουσία της ΑΒΑΞ. Αν μάλιστα η «λίστα» διευρυνθεί με περιπτώσεις διαγωνισμών σε Παραχωρήσεις, υπενθυμίζεται ότι π.χ. στον διαγωνισμό για τη Ζεύξη Σαλαμίνας – Περάματος δεν είχε δώσει το παρόν η ΑΒΑΞ από τους ισχυρούς.
Κατά πόσο αυτές οι περιπτώσεις αποτελούν και «μπούσουλα» για το τι θα δούμε σε προσεχείς διαγωνισμούς, μένει να επιβεβαιωθεί ή όχι και στην πράξη. Πάντως, στις πρώτες φάσεις ενός διαγωνισμού λογικό είναι να εμφανίζονται τα περισσότερα γκρουπ. Το «μέτρημα» των δυνάμεων και το «ξεκαθάρισμα» των στόχων γίνεται στην πορεία και πάντα υπό προϋποθέσεις.
