Την ανάγκη να αποσυρθούν σταδιακά τα μέτρα στήριξης για την ενεργειακή κρίση ή έστω να γίνουν στοχευμένα (σε ένα σενάριο νέου κύκλου πιέσεων στις διεθνείς τιμές φυσικού αερίου), περιγράφει αναλυτικά το κείμενο των δημοσιονομικών κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα. Επαναλαμβάνει την κατάταξη κάθε κράτους με την αξία των μέτρων στήριξης που χορηγήθηκαν το 2022, στην οποία η Ελλάδα καταλαμβάνει την τρίτη θέση με παρεμβάσεις που έφτασαν σε αξία το 2,3% του ΑΕΠ.
Στον ίδιο πίνακα πλέον, η Επιτροπή θέτει και τον «τόνο» της πολιτικής που θα ασκηθεί το επόμενο διάστημα, όπως αυτή έχει ήδη συμφωνηθεί σε επίπεδο Eurogroup. Kαταγράφεται το κατά πόσο τα μέτρα ξεπερνούν την επιβάρυνση που είχαν υποστεί από το αυξημένο ενεργειακό κόστος τα 2/5α των κατώτερων εισοδηματικά κλιμακίων σε κάθε κράτος μέλος (η Ελλάδα είναι οριακά πάνω από τον μέσο όρο). Δίνεται έτσι το στίγμα πρόθεσης για στόχευση της στήριξης σε ευάλωτους και για το πώς αυτοί ορίζονται.
Αναφορικά με τα επόμενα βήματα, προαναγγέλθηκε πως περαιτέρω ανάλυση ανά χώρα θα υπάρχει στις εξειδικευμένες συστάσεις οι οποίες θα ανακοινωθούν τον Μάιο, αφού προηγουμένως προηγηθούν 2 στάδια: η Σύνοδος των ΥΠΟΙΚ την προσεχή εβδομάδα (στην οποία επιχειρείται να βρεθεί ένας συμβιβασμός στο θέμα των δημοσιονομικών κανόνων), αλλά και η κατάθεση έως το τέλος Απριλίου από όλα τα κράτη (και από την Ελλάδα) των νέων πολυετών Προϋπολογισμών (Προγράμματα Σταθερότητας).
Τι αναφέρει η Επιτροπή
Αναλυτικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει στο κείμενο των Δημοσιονομικών Κατευθύνσεων για το 2024 αναφέρει πως η πολιτική της οριζόντιας στήριξης «είναι αδικαιολόγητη και τα δαπανηρά μέτρα στήριξης δεν μπορούν να συνεχιστούν επ' αόριστον». Εξηγεί πως «πρέπει τώρα να δοθεί έμφαση στην ενίσχυση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας μέσω σταδιακής δημοσιονομικής εξυγίανσης και, όπου χρειάζεται, σε στοχευμένα δημοσιονομικά μέτρα που υποστηρίζουν ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις που επηρεάζονται από τις υψηλές τιμές της ενέργειας».
Μιλά για «σταδιακή κατάργηση των εθνικών δημοσιονομικών μέτρων που θεσπίστηκαν για την προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων από το σοκ των τιμών της ενέργειας». Αναφέρει πως τα κράτη μέλη «θα πρέπει να καταργήσουν σταδιακά τα μέτρα ενεργειακής στήριξης, ξεκινώντας από τα λιγότερο στοχευμένα. Εάν είναι απαραίτητη η επέκταση των μέτρων στήριξης λόγω νέων ενεργειακών πιέσεων, τότε τα κράτη μέλη θα πρέπει να στοχεύσουν τα μέτρα τους πολύ καλύτερα από ό,τι στο παρελθόν, αποφεύγοντας τη γενικευμένη στήριξη και προστατεύοντας μόνο αυτούς που τη χρειάζονται, δηλαδή ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις». Τούτο αναφέρεται «θα περιορίσει το δημοσιονομικό κόστος και, κυρίως, επίσης θα γίνει κίνητρο για τον περιορισμό της κατανάλωσης της ενέργειας και για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης».
Εξηγεί η Επιτροπή πως το 2022, πάνω από το 70% των δαπανών για την ενεργειακή στήριξη ήταν σε μέτρα «που δεν στόχευαν επαρκώς στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις». Επιπλέον, εκτιμά πως τα δύο τρίτα των μέτρων προκαλούν στρεβλώσεις στις τιμές και «ενδέχεται να έχουν μειώσει τα κίνητρα για περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας και της αύξησης της ενεργειακής απόδοσης» αλλά «ο σχεδιασμός των μέτρων βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου, με βάση την εμπειρία» που αντλείται.
Δίδεται επίσης έμφαση στη μείωση της εξάρτησης από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Και συστήνεται «οι προσπάθειες να επικεντρωθούν στη διασφάλιση της έγκαιρης υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού και την επιτάχυνση της ανάπτυξης ΑΠΕ που περιλαμβάνονται στο Ταμείο Ανάκαμψης που θα ενισχυθεί περαιτέρω με το REPowerEU».
Η Επιτροπή αναφέρθηκε χθες στην επιστροφή σε δημοσιονομικούς κανόνες από το 2024 με μία «εύλογη και συνεχή μείωση του χρέους ή τη διατήρηση του χρέους σε συνετά επίπεδα» αλλά και με ποσοτικούς στόχους αναφορικά με τα πλεονάσματα και με την πορεία των δαπανών. Θα ζητήσει, όπως προαναγγέλλει, και «σαφή αναφορά για τις εξελίξεις των τιμών της ενέργειας και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις των σχεδιαζόμενων μέτρων ενεργειακής στήριξης (και τη σταδιακή κατάργησή τους) κατά την καλυπτόμενη περίοδο».
