Γενναίες επενδύσεις προϋποθέτει η υλοποίηση των προτεινόμενων παρεμβάσεων που περιλαμβάνει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030. Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, η τελική επένδυση για την έναρξη και λειτουργία των νέων δομών, δράσεων και προγραμμάτων αλλά και την ενίσχυση των υφιστάμενων δομών ανέρχεται στο ποσό των 374,50 εκ. ευρώ. Επιπλέον, για την συνέχιση της λειτουργίας τους και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας, η τελική εκ των υστέρων ετήσια δαπάνη ανέρχεται στο ποσό των 362,21 εκ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι το Σχέδιο Δράσης αποτελεί συγκεκριμένη πρόταση που διαρθρώνεται σε συνολικά 10 Άξονες (5 οριζόντιους και 5 κάθετους), λαμβάνοντας υπόψη τα πορίσματα της Ταχείας Αξιολόγησης μεταξύ του Ελληνικού Υπουργείου Υγείας (ΥΥ) και του ΠΟΥ Ευρώπης, καθώς και τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Ψυχικής Υγείας. Εγκρίθηκε το Δεκέμβριο 2022 από το Υπουργικό Συμβούλιο και τέθηκε το Φεβρουάριο 2023 σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση.
Η κοστολόγηση των 10 Αξόνων, αφορά σε δύο διαστάσεις: τη δημιουργία νέων δομών και παρεμβάσεων (δράσεις και προγράμματα πρόληψης και προαγωγής της ψυχικής υγείας) και την ενίσχυση υφιστάμενων δημόσιων δομών και υπηρεσιών, των οποίων το ανθρώπινο δυναμικό μειώθηκε καθ' όλη την προηγούμενη δεκαετία.
Ειδικότερα, η κοστολόγηση περιλαμβάνει:
• Τη δημιουργία 311 νέων δομών, των οποίων η επένδυση έναρξης και 18ηνης λειτουργίας ανέρχεται σε 294,33 εκ. ευρώ.
• Την ανάπτυξη 211 δράσεων και προγραμμάτων, ιδίως στο πλαίσιο της πρόληψης και της προαγωγής ψυχικής υγείας. Η επένδυση έναρξης και λειτουργίας ανέρχεται σε 51,13 εκ. ευρώ. Όπως αναφέρεται στο τελικό κείμενο, για πρώτη φορά, διακριτά και προϋπολογισμένα, οι δομές ψυχικής υγείας θα υλοποιήσουν αυτές τις δράσεις πρόληψης και προαγωγής της ψυχικής υγείας στην κοινότητα και σε επιμέρους πληθυσμούς.
• Την ενίσχυση 279 υφιστάμενων δομών και υπηρεσιών ψυχικής υγείας του δημόσιου τομέα. Η επένδυση ανέρχεται σε 28,92 εκ. ευρώ.
• Τη διακριτή ενίσχυση των 300 Κέντρων Υγείας, με πέντε Επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας σε έκαστο, για την περαιτέρω ενσωμάτωση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στην ΠΦΥ. Η επένδυση ανέρχεται σε 54,00 εκ. ευρώ.
Οι πηγές χρηματοδότησης του Εθνικού Σχεδίου είναι το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Fund, RRF), το ΕΣΠΑ - Τρέχουσα και επόμενη προγραμματική περίοδος, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και η ενίσχυση τακτικού προϋπολογισμού του ΥΥ για την Ψυχική Υγεία.
Η κατανομή ανά Άξονα
Όλες οι προτεινόμενες δομές / δράσεις και προγράμματα προς υλοποίηση και οι επενδύσεις, τόσο της ίδρυσης και 18μηνης λειτουργίας, όσο και της εκ των υστέρων ετήσιας λειτουργίας τους, διαμορφώνονται ως εξής, ανά άξονα:
1ος ΑΞΟΝΑΣ
Αφορά στην ολοκλήρωση της κατάργησης της ιδρυματικής περίθαλψης, την κατάργηση των Τμημάτων Χρόνιων Ασθενών στα εναπομείναντα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία του ΕΣΥ, με παράλληλη ανάπτυξη υπηρεσιών για άτομα με νόσο Αλτσχάϊμερ και συναφείς διαταραχές καθώς και ανάπτυξη της Ψυχογηριατρικής.
Προβλέπεται η λειτουργία 70 νέων δομών και 11 νέων δράσεων και προγραμμάτων. Παράλληλα, προβλέπεται η ενίσχυση με προσωπικό 80 υφιστάμενων δημόσιων δομών και υπηρεσιών, των οποίων το ανθρώπινο δυναμικό μειώθηκε καθ’ όλη την προηγούμενη δεκαετία.
Κοστολόγηση
- Ίδρυση και λειτουργία νέων δομών (18μηνο): 40,27 εκ. ευρώ
- Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ (18μηνο): 3,00 εκ. ευρώ
- Ενίσχυση υφιστάμενων δημόσιων δομών και υπηρεσιών 14,40 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων λειτουργία δομών: 34,97 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ: 1,20 εκ. ευρώ
2ος ΑΞΟΝΑΣ
Περιλαμβάνει την περαιτέρω ανάπτυξη και ολοκλήρωση του κοινοτικού δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη, με ταυτόχρονη ενσωμάτωση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στην ΠΦΥ, με αξιοποίηση των σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών.
Προβλέπεται η λειτουργία 84 νέων δομών και 22 νέων δράσεων και προγραμμάτων. Παράλληλα, προβλέπεται η ενίσχυση με προσωπικό 80 υφιστάμενων δημόσιων δομών και υπηρεσιών, των οποίων το ανθρώπινο δυναμικό μειώθηκε καθ' όλη την προηγούμενη δεκαετία και η ενίσχυση των 300 Κέντρων Υγείας με πέντε ΕΨΥ έκαστο.
Κοστολόγηση
- Ίδρυση και λειτουργία νέων δομών (18μηνο): 91,58 εκ. ευρώ
- Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ (18μηνο): 9,00 εκ. ευρώ
- Ενίσχυση υφιστάμενων δημόσιων δομών και υπηρεσιών 13,80 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων λειτουργία δομών: 82,93 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ: 1,80 εκ. ευρώ
3ος ΑΞΟΝΑΣ
Αφορά στην ολοκλήρωση του δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας για παιδιά και εφήβους, με έμφαση στην πρόληψη, συμπεριλαμβάνοντας ειδική πρόβλεψη για άτομα με Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές
Προβλέπεται η λειτουργία 95 νέων δομών και 10 νέων δράσεων και προγραμμάτων. Παράλληλα, προβλέπεται η ενίσχυση με προσωπικό 20 υφιστάμενων δημόσιων δομών και υπηρεσιών, των οποίων το ανθρώπινο δυναμικό μειώθηκε καθ' όλη την προηγούμενη δεκαετία.
Κοστολόγηση
- Ίδρυση και λειτουργία νέων δομών (18μηνο): 82,65 εκ. ευρώ
- Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ (18μηνο: 3,00 εκ. ευρώ
- Ενίσχυση υφιστάμενων δημόσιων δομών και υπηρεσιών: 0,40 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων λειτουργία δομών :70,84 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ: 1,20 εκ. ευρώ
4ος ΑΞΟΝΑΣ
Περιλαμβάνει τη μεταρρύθμιση των ιατροδικαστικών ψυχιατρικών υπηρεσιών από ιδρυματικές σε κοινοτικές υπηρεσίες και Ανάπτυξη Μονάδων Ψυχιατρικής Εντατικής Θεραπείας
Προβλέπεται η λειτουργία 18 νέων δομών και 7 νέων δράσεων και προγραμμάτων.
Κοστολόγηση
- Ίδρυση και λειτουργία νέων δομών (18μηνο): 51,27 εκ. ευρώ
- Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ (18μηνο): 1,25 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων λειτουργία δομών: 50,02 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ: 0,48 εκ. ευρώ
5ος ΑΞΟΝΑΣ
Αφορά στην ολοκλήρωση και ενίσχυση του πανελλαδικού δικτύου των Κοινωνικών Συνεταιρισμών Περιορισμένης Ευθύνης (ΚοιΣΠΕ)
Προβλέπεται η λειτουργία 18 νέων δομών και 57 νέων δράσεων και προγραμμάτων. Παράλληλα, προβλέπεται η ενίσχυση 99 υφιστάμενων υπηρεσιών και δομών.
Κοστολόγηση
- Ίδρυση και λειτουργία νέων δομών (18μηνο): 5,20 εκ. ευρώ
- Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ (18μηνο): 0,78 εκ. ευρώ
- Ενίσχυση υφιστάμενων δομών και υπηρεσιών: 0,31 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων λειτουργία δομών: 2,22 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ: 0,24 εκ. ευρώ
6ος ΑΞΟΝΑΣ
Περιλαμβάνει την καθολική εφαρμογή της τομεοποίησης σε όλη την επικράτεια, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους πυλώνες παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα, ΑμΚΕ), τη διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας των Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και την προώθηση της έρευνας και κατάρτισης στην ψυχική υγεία. Προβλέπεται η λειτουργία 36 νέων δράσεων και προγραμμάτων.
Κοστολόγηση
- Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ (18μηνο): 5,70 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ: 1,80 εκ. ευρώ
7ος ΑΞΟΝΑΣ
Αφορά στη μείωση του αριθμού των ακούσιων νοσηλειών στο μέσο όρο της ΕΕ
Προβλέπεται η λειτουργία 10 νέων δομών και 11 νέων δράσεων και προγραμμάτων.
Κοστολόγηση
- Ίδρυση και λειτουργία νέων δομών (18μηνο): 19,22 εκ. ευρώ
- Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ (18μηνο): 3,00 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων λειτουργία δομών 19,77 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ: 1,20 εκ. ευρώ
8ος ΑΞΟΝΑΣ
Περιλαμβάνει την ενίσχυση της ένταξης ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας στην αγορά εργασίας και ανάπτυξη προγραμμάτων για την προστασία της ψυχικής υγείας των εργαζομένων.
Προβλέπεται η λειτουργία 14 νέων δομών και 7 νέων δράσεων και προγραμμάτων.
Κοστολόγηση
- Ίδρυση και λειτουργία νέων δομών (18μηνο): 3,81 εκ. ευρώ
- Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ (18μηνο): 4,15 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων λειτουργία δομών 4,86 εκ. € Ετήσια εκ των υστέρων υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ: 0,48 εκ. ευρώ
9ος ΑΞΟΝΑΣ
Αφορά στην προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών και καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος, με ταυτόχρονη ενδυνάμωση της φωνής των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τους.
Προβλέπεται η λειτουργία 2 νέων δομών και 29 νέων δράσεων και προγραμμάτων.
Κοστολόγηση
- Ίδρυση και λειτουργία νέων δομών (18μηνο): 0,30 εκ. ευρώ
- Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ (18μηνο): 18,20 εκ ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων λειτουργία δομών: 0,06 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ 4,74 εκ. ευρώ
10ος ΑΞΟΝΑΣ
Περιλαμβάνει την ενδυνάμωση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στον σχεδιασμό της αντιμετώπισης εκτάκτων γεγονότων, όπως η πανδημία ή φυσικές καταστροφές.
Προβλέπεται η λειτουργία 21 νέων δράσεων και προγραμμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες οι δράσεις του άξονα 10 είναι δράσεις πρόληψης και προαγωγής της ψυχικής υγείας.
Κοστολόγηση
- Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ (18μηνο): 30,50 εκ. ευρώ
- Ετήσια εκ των υστέρων υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής ΨΥ: 0,54 εκ. ευρώ
Όπως αναφέρεται στο τελικό κείμενο του Σχεδίου, «Σκοπός της κοστολόγησης είναι αφενός η ευχερής ίδρυση και λειτουργία των νέων δομών που το Εθνικό Σχέδιο εμπεριέχει, αφετέρου η ευχερής υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων, με έμφαση στην πρόληψη και την προαγωγή της ψυχικής υγείας (οι οποίες απεικονίζονται για πρώτη φορά διακριτά). Περαιτέρω, η κοστολόγηση αποσκοπεί στην αποτύπωση των αναγκαίων πόρων για την ενίσχυση υφιστάμενων δομών (κυρίως του δημοσίου τομέα), με απώτερο σκοπό την εξασφάλιση της διαρκούς χρηματοδότησης του Εθνικού Σχεδίου, στον ορίζοντα της δεκαετούς υλοποίησης του και την διασφάλιση της βιωσιμότητας του Συστήματος Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και των Δράσεων Ψυχικής Υγείας, εντός του τομέα της Δημόσιας Υγείας».
