Η Ελλάδα διατηρεί την ικανότητα να εξυπηρετεί το χρέος της, αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ειδική έκθεση για τη μεταπρογραμματική εποπτεία η οποία δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα στο πλαίσιο του πακέτου του ευρωπαϊκού εξαμήνου. Στην ίδια έκθεση γίνεται ειδική αναφορά για την πρόθεση της Ελλάδας να μειώσει σταδιακά το μαξιλάρι διαθεσίμων των 15,7 δισ. ευρώ, πρόθεση η οποία πιστοποιείται, αλλά και επιβεβαιώνεται ότι δεν θα βαρύνει την έκθεση βιωσιμότητας χρέους το θέμα των αναβαλλόμενων τόκων του 2032.
Στην ίδια μελέτη καταγράφεται η πρόοδος σε μια σειρά από ζητήματα που παρακολουθεί ανά εξάμηνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η μεταπρογραμματική εποπτεία αφορά στην Ελλάδα αλλά και σε όλα τα κράτη που πέρασαν από μνημόνια.
Επισημαίνονται επίσης οι επιπλέον προσπάθειες που πρέπει να υπάρχουν σε πεδία, όπως οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους προς ιδιώτες που αυξήθηκαν, οι ανάγκες στην αγορά εργασίας και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά και οι υποχρεώσεις στο δημοσιονομικό πεδίο. Επίσης, περιγράφονται οι κίνδυνοι που προκύπτουν κυρίως από τις διεθνείς οικονομικές συνθήκες.
Το μαξιλάρι
Αναφέρεται από την Κομισιόν πως η Ελλάδα διατηρεί ένα σημαντικό απόθεμα διαθεσίμων και έχει διατηρήσει συνεχή πρόσβαση στις αγορές εν μέσω περιορισμένων spread μετά από τις πρόσφατες αναβαθμίσεις σε επενδυτική βαθμίδα. Επισημαίνεται πως η Ελλάδα «εξετάζει το ενδεχόμενο μείωσης του μαξιλαριού διαθεσίμων που εποπτεύει ο ESM. Το συνολικό ταμειακό απόθεμα της Ελλάδας ήταν 36 δισεκατομμύρια ευρώ (16% του ΑΕΠ) στις αρχές Απριλίου του 2024, συμπεριλαμβανομένου του υπολοίπου των 15,7 δισεκατομμυρίων ευρώ του παραπάνω «μαξιλαριού».
«Δεδομένης της επιστροφής σε επενδυτική βαθμίδα» και της σταθερής πρόσβασης στις αγορές για χρηματοδότηση, η Ελλάδα εξετάζει τώρα τη σταδιακή μείωση του αποθέματος διαθεσίμων του ESM» αναφέρεται. Επισημαίνεται πως ο εν λόγω λογαριασμός διαθεσίμων δημιουργήθηκε από εκταμιεύσεις δόσεων στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής και συνδέεται με την εξυπηρέτηση του χρέους.
Το χρέος - βιωσιμότητα
Σύμφωνα με την ανάλυση βιωσιμότητας χρέους, η Ελλάδα θεωρείται ότι αντιμετωπίζει χαμηλούς κινδύνους βραχυπρόθεσμα, υψηλούς κινδύνους μεσοπρόθεσμα και χαμηλούς κινδύνους μακροπρόθεσμα. Οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες του Δημοσίου για το 2024 και το 2025 είναι χαμηλές, λόγω των πρωτογενών πλεονασμάτων και των παρεμβάσεων στο χρέος, όπως η προσπάθεια πρόωρης αποπληρωμής ακριβών δανείων.
Το δημόσιο χρέος παραμένει υψηλό, αλλά αναμένεται να μειωθεί βραχυπρόθεσμα και να παραμείνει σε πτωτική τροχιά μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Το χρέος της γενικής κυβέρνησης συνέχισε την πτώση του, υποχωρώντας στο 161,9% στο τέλος του 2023, από 172,7% του ΑΕΠ στο τέλος του 2022. Τόσο η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ όσο και το πρωτογενές πλεόνασμα συνέβαλαν στη μείωση.
- Διαβάστε ακόμα - Ντομπρόβσκις: Κρίσιμο λόγω πληθωρισμού να συνδυάζεται η προσαρμογή με ανάπτυξη - Η Ελλάδα στα κράτη που μείωσε χρέος
Το δημόσιο χρέος προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω στο 153,9% του ΑΕΠ το 2024 λόγω των διατηρούμενων πρωτογενών πλεονασμάτων, των σημαντικών εσόδων από παραχωρήσεις και της οικονομικής ανάπτυξης. Σε ένα βασικό σενάριο, αυτή η θετική τάση προβλέπεται να συνεχιστεί μεσοπρόθεσμα και ο δείκτης χρέους αναμένεται να μειωθεί στο 119% του ΑΕΠ το 2034.
Αυτή «η πτωτική τροχιά εξακολουθεί να εξαρτάται από τη συνετή δημοσιονομική πολιτική» αναφέρεται. Οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας τα επόμενα δύο χρόνια είναι πολύ χαμηλές, παραμένοντας κάτω από το 10% του ΑΕΠ τόσο το 2024 όσο και το 2025 λόγω και της πρόωρης αποληρωμής του 2023 (GLF). Το 2024 ο ΟΔΔΗΧ σχεδιάζει να μειώσει το ύψος των εντόκων, γεγονός που συμβάλλει επίσης στη μείωση των αναγκών χρηματοδότησης το 2025, αναφέρεται με εκτίμηση για δαπάνες για τόκους περί τα 5 δισ. ευρώ για τα επόμενα 2 χρόνια.
Εντάξει το χρέος και στην «κορύφωση» του 2032
Για τη συζήτηση «μεταξύ των στατιστικών αρχών για τη στατιστική αντιμετώπιση των αναβαλλόμενων τόκων για το δάνειο του EFSF», η Κομισιόν αναφέρει πως βρίσκεται σε εξέλιξη. «Σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, η Eurostat επανεξετάζει τη στατιστική καταγραφή των αναβαλλόμενων τόκων για τα δάνεια του EFSF, για σκοπούς διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος. Εάν οι στατιστικές αρχές αποφασίσουν να συμπεριλάβουν αυτά τα ποσά στο χρέος του Μάαστριχτ, τα στοιχεία για το χρέος θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν προς τα πάνω», αναφέρει. Διευκρινίζει όμως πως «είναι σημαντικό ότι μια τέτοια απόφαση δεν επηρεάζει την αξιολόγηση της βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας ή τις χρηματοδοτικές της ανάγκες, καθώς τα ποσά που πρέπει να αποπληρωθούν είναι τα ίδια». Να σημειωθεί πως το θέμα επιλύεται μέσα από τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες και η εν λόγω λύση περιγράφεται και στη νέα ανάλυση βιωσιμότητας χρέους (ομαλή ενσωμάτωσης περίπου κατά 1% του ΑΕΠ ετησίως αντί για μία απότομη κορύφωση το 2032).
Οι κίνδυνοι
Στο πεδίο της οικονομίας, στη μελέτη αναφέρεται πως οι μακροοικονομικές προοπτικές παραμένουν θετικές εν μέσω γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Μια περαιτέρω κλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή ή ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας μπορεί να ασκήσει πίεση στις τιμές της ενέργειας, να οδηγήσει σε διαταραχές του εμπορίου και μαζί σε ύφεση του τουρισμού, με αποτέλεσμα την επιδείνωση του εξωτερικού ισοζυγίου, τον υψηλότερο πληθωρισμό και την επιβράδυνση της αύξησης του ΑΕΠ.
Οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι εμφανίζονται σε γενικές γραμμές αμετάβλητοι. Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή είναι οι κύριες πηγές κινδύνων, καθώς και η πιθανότητα περαιτέρω φυσικών καταστροφών. Περαιτέρω κίνδυνοι εξακολουθούν να πηγάζουν από εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις, με κυριότερο τις δικαστικές υποθέσεις κατά της ΕΤΑΔ. Επιπλέον, με τον αυξανόμενο κατώτατο μισθό, αυξάνονται οι μισθολογικές πιέσεις στο δημόσιο τομέα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω προσαρμογές στο μισθολογικό πλέγμα του δημόσιου τομέα. Ακόμη η συνεχιζόμενη υποαπόδοση τιτλοποιημένων ΜΕΔ θα μπορούσε σταδιακά να αυξήσει τον κίνδυνο να ζητηθούν κρατικές εγγυήσεις. Από την άλλη πλευρά, τα μέτρα της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και για τη βελτίωση της συμμόρφωσης μέσω της ψηφιοποίησης των πληρωμών και των φορολογικών διαδικασιών θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υψηλότερα από τα αναμενόμενα δημοσιονομικά έσοδα.
Πως πάει η οικονομία
Το ονομαστικό έλλειμμα του προϋπολογισμού βελτιώθηκε το 2023 και αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω στο 1,2% του ΑΕΠ το 2024 και στο 0,8% το 2025, αναφέρεται. Η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να επιταχυνθεί ελαφρά, με την ανάπτυξη να συνεχίζει να υπερβαίνει το μακροπρόθεσμο δυναμικό το 2024-2025
Οι πιέσεις στις τιμές αναμένεται να υποχωρήσουν σταδιακά το 2024 και ο πληθωρισμός αναμένεται να φτάσει στο 2,1% το 2025. Η κερδοφορία του τραπεζικού τομέα ήταν ισχυρή το 2023. Το Υπερταμείο σημείωσε τις καλύτερες ιστορικά οικονομικές επιδόσεις και οι ιδιωτικοποιήσεις βρίσκονται σε γενικές γραμμές σε καλό δρόμο.
Η κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας βρίσκεται σε εξέλιξη και πρέπει ακόμη να ολοκληρωθεί, αναφέρεται. Επισημαίνονται επίσης διαρθρωτικές προκλήσεις και αναδυόμενες ελλείψεις εργατικού δυναμικού που περιορίζουν τα περιθώρια περαιτέρω ισχυρής βελτίωσης στην αγορά εργασίας.
Επίσης, η εξωτερική θέση της Ελλάδας βελτιώθηκε το 2023, αλλά το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών παραμένει πάνω από το προ πανδημίας επίπεδο. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας παραμένει το κλειδί για την περαιτέρω επιτάχυνση της χαλάρωσης των μακροοικονομικών ανισορροπιών.
Τα κρατικά «φέσια»
Αναφέρεται πως το συνολικό απόθεμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών της γενικής κυβέρνησης έχει αυξηθεί. Από 541 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο του 2023 έφτασε στα 880 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2024 (καθαρό απόθεμα).
Η αύξηση οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στα νοσοκομεία, επισημαίνεται. Η απόκλιση από τον στόχο έφτασε τα 750 εκατ. ευρώ. Το απόθεμα ληξιπρόθεσμων οφειλών των νοσοκομείων αυξάνεται σταθερά και έφτασε τα 480 εκατομμύρια ευρώ τον Ιανουάριο του 2024, στο υψηλότερο επίπεδο μέχρι στιγμής.
