Με την εκτίμηση πως όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά, προσέρχεται σήμερα η ελληνική πλευρά στην κρίσιμη σύσκεψη στη Λευκωσία για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, καθώς δεν μπορεί να αποκλείσει ούτε το ενδεχόμενο να επιτευχθεί συμφωνία ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την υλοποίηση του έργου, ούτε όμως και το σενάριο το πρότζεκτ να μπει τελεσίδικα «στον πάγο» ακόμη και σήμερα. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η Αθήνα «βλέπει» μικρά περιθώρια να υπάρξουν σήμερα οι απαραίτητες συγκλίσεις που θα ξεμπλοκάρουν το Great Sea Interconnector.
Υπενθυμίζεται ότι η σύσκεψη πραγματοποιείται με κυπριακή πρωτοβουλία -έπειτα από την άκαρπη εκπνοή της προθεσμίας για τη λήψη δύο αποφάσεων από την κυπριακή ρυθμιστική αρχή (ΡΑΕΚ)- με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων πλευρών. Σε αυτήν, είναι πλέον επιβεβαιωμένο ότι η Λευκωσία θα εκπροσωπηθεί στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο, δηλαδή από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη.
Επίσης, θα συμμετάσχουν οι υπουργοί Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Οικονομικών και υφυπουργός παρά τω Προέδρω, καθώς και η Νομική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από την ελληνική πλευρά, θα δώσει το «παρών» ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, και η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ, ενώ το «παρών» θα δώσουν εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθώς και της εταιρείας Nexans.
Η ελληνική ατζέντα
Η ελληνική πλευρά έχει ξεκαθαρίσει με κάθε τρόπο τα τελευταία 24ωρα πως δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία στη σημερινή σύσκεψη, αν δεν υπάρξει φόρμουλα για την ανάκτηση εσόδων για το έργο στην Κύπρο κατά την κατασκευαστική περίοδο. Όπως ήδη έχει γράψει το insider.gr, το θέμα αυτό αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για την Αθήνα, καθώς καθιστά το πρότζεκτ μη βιώσιμο οικονομικά στο στάδιο υλοποίησης.
Με τη σειρά του, αυτό σημαίνει πως η κατασκευή του εκ των πραγμάτων δεν θα μπορεί να προχωρήσει. Κι αυτό γιατί μπλοκάρεται τόσο η δανειοδότησή του, όσο και η «είσοδος» επενδυτών στον φορέα υλοποίησης – και επομένως η εισροή «φρέσκων» επενδυτικών κεφαλαίων. Επομένως, σύμφωνα με την ελληνική πλευρά, είναι κρίσιμο να κλείσει άμεσα η συγκεκριμένη εκκρεμότητα -για να ξεμπλοκάρει το έργο- παραθέτοντας σε δεύτερο χρόνο τις διαβουλεύσεις για την ανάληψη του γεωπολιτικού ρίσκου.
Σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι τυχαία η τοποθέτηση του Έλληνα πρωθυπουργού στη συνέντευξή του στη ΔΕΘ πως αν εξασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα του έργου, η διασύνδεση θα γίνει και οι όποιοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα ξεπεραστούν. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε σε χθεσινή του συνέντευξη ο υπουργός ΠΕΝ, Θόδωρος Σκυλακάκης, σημειώνοντας πως η οικονομική βιωσιμότητα Great Sea Interconnector δεν έχει επιτευχθεί, αν και αποτελεί υποχρέωση των ρυθμιστικών αρχών με βάση τους σχετικούς ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
Υπογράμμισε πως το πρόβλημα ανέκυψε προπαντός μετά από την απόφαση της ΡΑΕΚ τον περασμένο Ιούλιο, η οποία λέει «όχι» στην ανάκτηση εσόδου στην Κύπρο κατά την κατασκευαστική περίοδο, και παρά το γεγονός ότι παρήλθαν οι σχετικές συμβατικές προθεσμίες με τον κατασκευαστή του καλωδίου.
Ωφελημένη κυρίως η Λευκωσία
Την ίδια στιγμή, τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός ΠΕΝ φρόντισαν στις τοποθετήσεις να υπενθυμίσουν πως η Κύπρος θα έχει τα μεγαλύτερα οφέλη από το έργο, καθώς με την υλοποίησή του θα πάψει να αποτελεί το μόνο κράτος-μέλος της ΕΕ που είναι ενεργειακά απομονωμένο. Μάλιστα, ο κ. Σκυλακάκης παρέθεσε και σχετικά νούμερα, τονίζοντας ότι οι διαφορές τιμών μεταξύ Ελλάδας Κύπρου είναι τόσο μεγάλες (ακριβότερη κατά 72 ευρώ ανά Μεγαβατώρα η κυπριακή αγορά από την ελληνική το 2024), που σε όλα τα πιθανώς ρεαλιστικά σενάρια το καλώδιο έχει σημαντικά κέρδη από πλευράς Κυπρίων καταναλωτών.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στο δελτίο Τύπου του ΥΠΕΝ για τη συνέντευξη του υπουργού, υπάρχει και σχετικό διάγραμμα, στο οποίο δείχνει πως το μέσο κόστος της διασύνδεσης για τον Κύπριο καταναλωτή, για όλα τα χρόνια λειτουργίας του, δεν θα υπερβαίνει τα 11 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Επομένως, δεν θα ξεπερνά το 7% της τρέχουσας χονδρεμπορικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο.
Σύμφωνα πάντως με αναλυτές, η αναφορά στο κόστος του ρεύματος δεν είναι τυχαία, καθώς θέλει να αναδείξει πως υπάρχουν συμφέροντα στην Κύπρο που ευνοούνται από τις υψηλές τιμές και επομένως θέλουν να διαιωνιστεί η υπάρχουσα κατάσταση. Συμφέροντα που αφορούν τόσο τους ιδιοκτήτες τόσο συμβατικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, όσο και έργων ΑΠΕ (με τα τελευταία να έχουν σημαντικά υψηλότερα έσοδα από τις αντίστοιχες «πράσινες» επενδύσεις στην Ελλάδα).
Απαισιόδοξα «μηνύματα» από την Κύπρο
Χθες πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο ευρεία σύσκεψη, για την προετοιμασία της σημερινής σύσκεψης. Ωστόσο, αντίθετα με το ξεκάθαρο «σήμα» που έχει εκπέμψει η Αθήνα, τα «μηνύματα» που φτάνουν από τη Μεγαλόνησο δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για το ότι σήμερα θα «κλειδώσουν» κοινά αποδεκτές λύσεις, που θα βάλουν το έργο στις ράγες.
Ενδεικτικές ήταν οι χθεσινές δηλώσεις στο ΡΙΚ του αναπληρωτή κυβερνητικού εκπρόσωπου, Γιάννη Αντωνίου, ο οποίος ανέφερε πως δεν αναμένονται τελικές αποφάσεις από τη σημερινή σύσκεψη. Ο κ. Αντωνίου ανέφερε πως θα ζητηθούν από την κυπριακή πλευρά περαιτέρω διευκρινίσεις, ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα υπάρξει επιβάρυνση των Κύπριων καταναλωτών.
Ακόμη πιο δυσοίωνες είναι οι διαρροές στα κυπριακά μίντια – οι οποίες, αν ευσταθούν, δείχνουν πως η κυπριακή πλευρά όχι μόνο δεν θα επιδιώξει να κλείσει την εκκρεμότητα με την ανάκτηση εσόδου, αλλά θα ακολουθήσει παρελκυστική τακτική. Κι αυτό γιατί προτίθεται να ανοίξει μία ολόκληρη «βεντάλια» νέων θεμάτων, παρατείνοντας τις διαβουλεύσεις χωρίς την παραμικρή συμφωνία.
Ο διεθνής παράγοντας
Ενδεικτικά είναι δημοσιεύματα ότι η Κύπρος θα θέσει σήμερα στους εκπροσώπους της Κομισιόν αίτημα για αύξηση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης στο πρότζεκτ. Υπενθυμίζεται ότι οι ευρωπαϊκοί πόροι ήδη ανέρχονται σε 657 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η όποια διαδικασία ενίσχυσής τους δεν αποτελεί θέμα απευθείας συνομιλιών ενός κράτους-μέλους με τις Βρυξέλλες.
Στον αντίποδα, η χρηματοδοτική στήριξη αποτελεί και έμμεση πολιτική πίεση για την κυπριακή κυβέρνηση για να συμβάλει ουσιαστικά στην υλοποίηση του έργου – καθώς στο ενδεχόμενο να ναυαγήσει η διασύνδεση, και να ακυρωθεί η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, θα αποτελέσει μείζον πολιτικό φιάσκο. Το γεγονός αυτό αποτελεί μία από τις λίγες «αχτίδες φωτός» στο να υπάρξει σήμερα συμφωνία, όπως και η πρόσφατη δημόσια στήριξη του πρότζεκτ από τις ΗΠΑ – όπως η δημόσια «ψήφος εμπιστοσύνης» από τον Τζέφρι Πάιατ, υφυπουργό για θέματα ενέργειας του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, πριν από λίγα 24ωρα από συνέδριο στη Θεσσαλονίκη.
