Στην κρίση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) τέθηκε χτες, σε μια ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα, η υπόθεση περί αντισυνταγματικότητας διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) για τα ύψη και το μέγεθος των κτιρίων, καθώς οι ανώτατοι δικαστές της χώρας συζήτησαν ένα θέμα με μεγάλο ενδιαφέρον, δεδομένου ότι τους τελευταίους μήνες η κτηματαγορά έχει βρεθεί σε ομηρία εξαιτίας της εκκρεμότητας με το ΝΟΚ.
Βέβαια, θα χρειαστεί ένα εύλογο χρονικό διάστημα για να βγει η σχετική απόφαση, κατά συνέπεια, έως τότε, εκατοντάδες οικοδομικές άδειες θα παραμείνουν σε εκκρεμότητα, κι ενώ κατασκευές που ξεκίνησαν να «χτίζονται» έχουν μείνει στη μέση, συμβόλαια αντιπαροχής ακυρώθηκαν ή «μπήκαν στον πάγο» μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Στο τέλος της διαδικασίας ο πρόεδρος του ΣτΕ, Μιχάλης Πικραμένος, ζήτησε από τις δύο πλευρές να υποβάλλουν υπομνήματα έως 21 Οκτωβρίου (και έως 24 του ίδιου μήνα να διαβαστούν από τους διαδίκους και να αντικρουστούν) προκειμένου το δικαστήριο να λάβει την απόφαση του. Πάντως, όλες οι πλευρές συμφωνούν ότι πρέπει να δοθεί άμεσα λύση, να βγει σύντομα η απόφαση, αν είναι δυνατόν έως τα τέλη του έτους, όπως εκτιμάται ότι μπορεί να γίνει λόγω του κατεπείγοντος του θέματος, ώστε να γνωρίζει η κτηματαγορά που βαδίζει. Ανάλογα με την απόφαση του ΣτΕ θα φανεί αν το αρμόδιο ΥΠΕΝ χρειαστεί να νομοθετήσει εκ νέου.
Οι διατάξεις στο «μικροσκόπιο»
Ειδικότερα, η Ολομέλεια του ΣτΕ καλείται, μεταξύ άλλων, να εξετάσει και να αποφασίσει εάν είναι σύμφωνες με το Σύνταγμα οι διατάξεις του ΝΟΚ, με τις οποίες δίνονται κίνητρα για την αύξηση της δόμησης και την προσαύξηση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους (έτσι όπως αυτό καθορίζεται σε ειδικές ανά περιοχή διατάξεις), προκειμένου να κατασκευαστούν φιλικά για το περιβάλλον κτίρια και να δημιουργηθούν χώροι πρασίνου.
Συγκεκριμένα η Ολομέλεια θα κρίνει αν είναι συνταγματικές οι διατάξεις που επιτρέπουν την αύξηση του συντελεστή δόμησης (κατά 10%, 15% και 20%), εάν ο κατασκευαστής μειώσει το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου (κατά 10%, 15% και 20% αντίστοιχα), την αύξηση του συντελεστή δόμησης (κατά 5% ή 10%), εάν αναβαθμιστεί ενεργειακά το κτίριο, την αύξηση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους κάθε κτιρίου κατά 1 μ., εάν χρησιμοποιηθεί το ισόγειο και η πιλοτή ως χώρος στάθμευσης οχημάτων ή εάν κατασκευαστεί φυτεμένο δώμα με κτίσμα ή εάν μειωθεί το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου κατά 5%. Επίσης, υπό εξέταση είναι διατάξεις που επιτρέπουν την κατασκευή φυτεμένου δώματος (το οποίο περιλαμβάνει κτίσμα μέγιστης επιφάνειας 35 τ.μ. και μέγιστου ύψους 3,40 μ.) χωρίς να προσμετράται στο μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος κάθε κτιρίου, να μην προσμετρώνται στον οριζόμενο συντελεστή δόμησης ορισμένες κατασκευές, όπως πατάρια, σοφίτες, φυτεμένα δώματα και κλιμακοστάσια ή εάν πριν από τη θέσπιση των επίμαχων διατάξεων έπρεπε να προηγηθεί στρατηγική εκτίμηση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων.
Οι αντίθετες πλευρές
Παρεμβάσεις, χτες, έκαναν δικηγόροι που εκπροσωπούν κατασκευαστικές εταιρίες και το ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας) από τη μια πλευρά και από την άλλη την Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΕ) και τον Δήμο Αλίμου που πρωτοστατεί ενάντια στις επίμαχες διατάξεις του ΝΟΚ.
Μάλιστα, ο δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης, είπε ότι τα περισσότερα μπόνους στη δόμηση και η συνδυαστική εφαρμογή τους θεσπίστηκαν το 2019. Όπως είπε προκαλούν «βίαιη επιδείνωση» των συνθηκών στις πόλεις, μεταξύ άλλων αυξάνοντας το πληθυσμό τους χωρίς να υπάρχουν οι αναγκαίες υποδομές. Να θυμίσουμε ότι οι οικοδομικές άδειες οι οποίες έχουν προσβληθεί και έφεραν τη υπόθεση στο ανώτατο δικαστήριο βρίσκονται στην περιοχή του.
Γενικότερα, όσοι τάσσονται υπέρ του ΝΟΚ έχουν κατά καιρούς αναφέρει ότι περιλαμβάνει ρυθμίσεις για την ανέγερση των νέων κτιρίων, στην λογική της αύξησης του πρασίνου και των κοινόχρηστων χώρων, τη βελτίωση του μικροκλίματος, την παροχή ελευθεριών για την παραγωγή ποιοτικής αρχιτεκτονικής, μορφολογικά και λειτουργικά και την ενσωμάτωση στοιχείων που βελτιώνουν την ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων και προάγουν την περιβαλλοντική προστασία. Σύμφωνα το σκεπτικό αυτό ο ΝΟΚ δεν αποτελεί σχέδιο ή πρόγραμμα, υπό την έννοια που αποδίδει στους όρους η νομοθεσία (ενωσιακή και εθνική) για αυτό και δεν απαιτείται η προηγούμενη εκπόνηση ΣΜΠΕ (περιβαλλοντική μελέτη).
Ο κ. Ανδρέας Παπαπετρόπουλος δικηγόρος, ειδικός σε πολεοδομικά θέματα από την πλευρά των κατασκευαστών τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «ο ΝΟΚ δεν ανατρέπει τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Λειτουργεί μαζί του συμπληρωματικά. Το πρόβλημα είναι ότι, ενώ υπάρχει σύγχρονος οικοδομικός κανονισμός, δεν υπάρχει ο αντίστοιχος πολεοδομικός σχεδιασμός. Αυτός θα έπρεπε να τον πλαισιώσει και να του επιτρέψει να λειτουργήσει ορθολογικά και αποτελεσματικά. Εκεί ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα. Αν ακυρώσουμε τον ΝΟΚ δεν πετυχαίνουμε απολύτως τίποτα».
Ο εκπρόσωπος του ΤΕΕ, Σπύρος Βλαχόπουλος, τόνισε ότι το ζητούμενο στην Ευρώπη είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και πρόσθεσε ότι υπάρχουν παρόμοιες με το ΝΟΚ ρυθμίσεις και σε χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία.
Αντίθετα, για παράδειγμα, η ΚΕΔΕ κάνει λόγο για αντισυνταγματικότητα του νόμου υποστηρίζοντας ότι τα πολεοδομικά μεγέθη κάθε περιοχής πρέπει να προκύπτουν από τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Τονίζει ότι μια τέτοια παρέμβαση μπορεί να σταθεί μόνο εφόσον προηγηθεί τεκμηριωμένη επιστημονική μελέτη, διαφορετικά στρεβλώνεται ο υφιστάμενος πολεοδομικός σχεδιασμός, αφού επιτρέπεται να ανεγερθούν μεγαλύτερα κτίρια από ότι αυτός ορίζει σε κάποια περιοχή. «Δικάζουμε την πιο σοβαρή πολεοδομική υπόθεση των τελευταίων ετών» είπε χτες νομικός Δημήτρης Μέλισσας, για λογαριασμό της ΚΕΔΕ, και συμπλήρωσε: «Επέρχεται γενικευμένη επιβάρυνση. Στην Κηφισιά τον τελευταίο ένα χρόνο κόπηκαν 1.000 δέντρα. Η αύξηση του συντελεστή δόμησης είναι μπόνους με αμφίβολη αξία για τον ιδιοκτήτη». Όσοι είναι κατά του ΝΟΚ αναρωτήθηκαν επίσης γιατί εξαιρούνται περιοχές όπως η Φιλοθέη και το Ψυχικό.
Τι ρωτούν οι Δικαστές
Οι βασικότερες ερωτήσεις που τέθηκαν από τους δικαστές προκειμένου να απαντηθούν με τα υπομνήματα των διαδίκων σχετίζονταν με το ποιες αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης εξυπηρετεί η αύξηση της δόμησης σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, για το αν ανατρέπεται πολεοδομικός σχεδιασμός όταν σε μια γειτονιά με διώροφα τώρα χτίζονται 4ώροφα, αν η εφαρμογή του ΝΟΚ έλυσε το στεγαστικό πρόβλημα κ.α.
