Οι καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις, άρα και στην παράδοση χώρων στον ανάδοχο, τα προβλήματα με περιβαλλοντικές τροποποιήσεις που με τη σειρά τους φέρνουν καθυστερήσεις στην εκπόνηση μελετών έργων, ή οι μετακινήσεις σε δίκτυα εταιρειών κοινής ωφέλειας, «εκτροχιάζουν» τμηματικές προθεσμίες του οδικού τμήματος «Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος» του ΒΟΑΚ (14,5 χλμ.), βάζοντας προφανώς ερωτηματικά και για τον συνολικό χρόνο ολοκλήρωσης του έργου. Προ ημερών, μόλις, εγκρίθηκε από το υπ. Υποδομών και Μεταφορών νέα παράταση τμηματική προθεσμίας (από 30/08/2024 σε 30/03/2025, δηλαδή +212 ημέρες), κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος του αναδόχου ΑΚΤΩΡ τον Αύγουστο. Με την οποία, εάν γίνει χρήση της, συνολικά, θα μετράμε συνολικά (στα τέλη Μαρτίου 2025) πάνω από 900 ημέρες καθυστερήσεων από τότε που έπρεπε να ξεκινήσει η απόδοση των πρώτων χώρων (αρχές Οκτωβρίου 2022) ώστε να ολοκληρωθεί εκπόνηση μελετών και να προχωρήσουν κατά πολύ οι αρχικές διαδικασίες, με τη σχετική σύμβαση του έργου να έχει υπογραφεί, με τον ανάδοχο ΑΚΤΩΡ, στις 5 Σεπτεμβρίου.
Ετσι, μάλλον θεωρείται ασαφές το χρονοδιάγραμμα προώθησης, και κατ’ επέκτασης ολοκλήρωσης του έργου «Μετατροπή σε αυτοκινητόδρομο του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης τμήμα: Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου», ήτοι του τμήματος του ΒΟΑΚ που υλοποιείται ως δημόσιο, αρχικού προϋπολογισμού 192 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ). Κατά καιρούς από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών πηγάζει η πληροφόρηση ότι σε αυτό το τμήμα, όπως και στο «Χερσόνησος – Νεάπολη», ως έργο ΣΔΙΤ (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, Intrakat), εκπονούνται από τους αναδόχους οι οριστικοποιημένες μελέτες που απαιτούνται για την εκτέλεση των εργασιών, ενώ παράλληλα έχουν ξεκινήσει οι εργασίες σε τμήματα για τα οποία είναι εφικτή η εκτέλεσή τους, και αφορούν είτε δασικές εκτάσεις, μετά τις σχετικές αδειοδοτήσεις, είτε ενοικιαζόμενες. Όμως, φαίνεται να υπάρχουν προβλήματα.
Στις... καθυστερήσεις το «Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος»
Για το τμήμα του ΒΟΑΚ «Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος» δόθηκε από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρ. Σταϊκούρα νέα παράταση της τμηματικής προθεσμίας του έργου, κατά επιπλέον 212 ημερολογιακές ημέρες, ήτοι μέχρι την 30-03-2025, από 30/08/2024 που είχε μπει νωρίτερα (πάλι μετά από παρατάσεις) χωρίς ευθύνη του αναδόχου και χωρίς δικαίωμα για πρόσθετη αποζημίωση, εκτός από την νόμιμη αναθεώρηση. Το αίτημα υπέβαλε ο ανάδοχος στα τέλη Αυγούστου.
Επίσης, να προσθέσουμε ότι είναι από τις φορές που δεν γίνεται σαφής αναφορά για μη παράταση χρονοδιαγραμμάτων συνολικά του έργου, καθώς, το παραπάνω αίτημα χορήγησης νέας παράτασης από την ΑΚΤΩΡ γίνεται «με την επιφύλαξη περαιτέρω αιτήματος παράτασης της 2ης και 3ης Τμηματικής καθώς και της Συνολικής προθεσμίας του έργου, για λόγους που δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα της». Αλλά και αρμόδια υπηρεσία εισηγήθηκε την χορήγηση (νέας) παράτασης γίνεται «ισχύει με την επιφύλαξη περαιτέρω αιτήματος παράτασης της 2ης και 3ης Τμηματικής Προθεσμίας, καθώς και της συνολικής προθεσμίας του έργου».
Τα προβλήματα που επικαλέστηκε η ΑΚΤΩΡ
Ο ανάδοχος επικαλείται σειρά προβλημάτων όπως α) καθυστέρηση στην απόδοση των απαλλοτριούμενων εκτάσεων, β) αργή ανταπόκριση των φορέων ΟΚΩ (ΔΕΔΔΗΕ και ΔΕΥΑ) στα αιτήματα του αναδόχου, η οποία δημιούργησε ιδιαίτερες δυσκολίες και καθυστερήσεις στη εκτέλεση των εργασιών, γ) καθυστέρηση έγκρισης της ΑΕΠΟ που αφορά στην ΜΠΕ Τροποποίησης Περιβαλλοντικών Όρων για να συμπεριληφθούν τα έργα διευθέτησης στον π. Ξηροπόταμο και των προβλεπόμενων οδικών έργων για την εξυπηρέτηση των οικισμών και των προσβάσεων σε γειτονικές του ΒΟΑΚ ιδιοκτησιών.
Ιδίως για τις απαλλοτριώσεις, αναφέρεται ότι εκ των 4 γεωγραφικών ενοτήτων που θα γίνουν έργα, δεν έχει αποδοθεί στον ανάδοχο αυτή με το εκτενέστερο τεχνικό αντικείμενο. Εκ των υπολοίπων τριών έχει πραγματοποιηθεί παρακατάθεση αποζημίωσης και έχουν αποδοθεί μερικώς (εκκρεμούν οι αποζημιώσεις με τα αναμορφωμένα κτηματολογικά στοιχεία), ενώ σε περίπου 379 ιδιοκτησίες υπάρχει αμφισβήτηση κατάληψής τους από το παλαιό όριο απαλλοτρίωσης διότι υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τα στοιχεία ιδιοκτητών αλλά και του υπό ανάρτηση κτηματολογίου, (μερικώς αλλά και εξ ολοκλήρου μη απαλλοτριωμένες).
Σε σχέση με τα περιβαλλοντικά γίνεται αναφορά σε «καθυστέρηση έγκρισης της ΑΕΠΟ που αφορά στην ΜΠΕ Τροποποίησης Περιβαλλοντικών Όρων, στα πλαίσια του οριστικού σχεδιασμού, για να συμπεριλάβει τα έργα διευθέτησης στον π. Ξηροπόταμο καθώς και τα προβλεπόμενα οδικά έργα που είναι απολύτως αναγκαία για την εξυπηρέτηση των οικισμών και των προσβάσεων σε γειτονικές του ΒΟΑΚ ιδιοκτησίες. Το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί η ΑΕΠΟ που αφορά την υπόψη ΜΠΕ Τροποποίησης Περιβαλλοντικών Όρων έχει σαν αποτέλεσμα την περαιτέρω καθυστέρηση στην εκπόνηση των λοιπών μελετών έργων που περιλαμβάνονται σε αυτήν. Η καθυστέρηση στην εκπόνηση των μελετών οφείλεται κυρίως στην αδυναμία που παρατηρείται στην απόδοση χώρων του έργου με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η εκτέλεση διερευνητικών εντολών από τους μελετητές (τοπογραφικές αποτυπώσεις υφισταμένων τεχνικών και ρεμάτων, κ.λπ.) καθώς και η έκδοση της ΑΕΠΟ η οποία καθιστά δυσχερή έως αδύνατη την ολοκλήρωση τμημάτων του βασικού έργου όπου αυτό εμπλέκεται με το συμπληρωματικό».
Ποιο είναι το έργο
Υπενθυμίζεται ότι το έργο «Μετατροπή σε αυτοκινητόδρομο του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης τμήμα: Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος στη Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου» αφορά στη μελέτη και κατασκευή των έργων βελτίωσης του τμήματος Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος του ΒΟΑΚ, με την κατασκευή τετράιχνης αρτηρίας, με δυο λωρίδες κυκλοφορίας και ΛΕΑ ανά κατεύθυνση, συνολικού μήκους 14,5 χλμ., και τη μετατροπή του σε αυτοκινητόδρομο. Η αρχική πρόβλεψη έκανε λόγο για διάρκεια εργασιών 36 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης (Σεπτέμβριος 2022), ενώ το έργο σχετίζονταν και με το χρηματοδοτικό πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Ειδικότερα, στο πλαίσιο του έργου θα βελτιωθεί και θα διαπλατυνθεί ο υφιστάμενος δρόμος από την πρώτη είσοδο της Νεάπολης μέχρι τον κόμβο Κριτζάς στον Άγιο Νικόλαο. Θα αναπτυχθεί και θα κατασκευαστεί επίσης πλήρες δίκτυο εγκάρσιων και παράπλευρων οδών (μήκους περίπου 2 χλμ. και 9 χλμ. αντίστοιχα) για να επικοινωνούν οι περιοχές εκατέρωθεν του νέου ουσιαστικά σύγχρονου αυτοκινητόδρομου. Θα κατασκευαστούν επιπλέον τρεις ανισόπεδοι κόμβοι (Νεάπολης, Λιμνών και Αγίου Νικολάου), πέντε γέφυρες, οκτώ κάτω διαβάσεις και πέντε έργα μερικής και ολικής κάλυψης λωρίδων κυκλοφορίας και έργα αντιστήριξης (Cut & Cover), καθώς και υδραυλικά έργα για την αποστράγγιση των οδών και την απορροή των oμβρίων, αλλά και έργα διευθέτησης ρεμάτων και χειμάρρων.
Η σύμβαση παραχώρησης
Την ίδια ώρα, παραμένει ο στόχος, ή έστω η πρόθεση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών εντός του 2024 να πέσουν υπογραφές για το βασικό τμήμα Χανιά-Χερσόνησος, με προσωρινό ανάδοχο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ενώ υπάρχουν και σενάρια για μελλοντική διεύρυνση του σχήματος). Πρόσφατα παρατάθηκε η περίοδος οριστικοποίησης συμβατικών εγγράφων κατά δύο μήνες για τις 29 Νοεμβρίου 2024, με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ να καλείται, επίσης, να παρατείνει την χρονική ισχύ της εγγυητικής της επιστολής μέχρι από τις 30 Δεκεμβρίου που είναι σήμερα στις 28 Φεβρουαρίου 2025 και τις επιστολές δανειακής υποστήριξης από τις 30 Νοεμβρίου στις 30 Ιανουαρίου 2025. Πάντως, εκκρεμεί και να συζητηθούν στο ΣτΕ οι προσφυγές τοπικών Δήμων για την παράκαμψη Ηρακλείου και Μαλεβιζίου. Πρόσφατα, μιλώντας στη Βουλή, και αναφερόμενος στο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, μήκους 157,5 χλμ., με 2 προαιρέσεις, το Κίσσαμος – Χανιά και τον ανισόπεδο κόμβο της οδικής σύνδεσης του ΒΟΑΚ με το Αεροδρόμιο Χανίων, ο κ. Σταϊκούρας σημείωνε ότι αναμένεται η οριστικοποίηση των συμβατικών εγγράφων για το έργο παραχώρησης τους αμέσως προσεχείς μήνες, και έπεται η υπογραφή της Σύμβασης. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των εργασιών είναι 5 έτη από την υπογραφή της Σύμβασης Παραχώρησης. Πάντως, από το υπουργείο «πρέπει να τρέξουν» καθώς το εν λόγω τμήμα χρηματοδοτείται με 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
