Στο «μάτι του κυκλώνα» βρίσκεται η Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, εν μέσω αβεβαιότητας για τις πολιτικές Ντόναλντ Τραμπ, την αναζωπύρωση του πληθωρισμού, την εξασθενημένη οικονομία και τον έντονο ανταγωνισμό από την Κίνα. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ σπεύδει να προετοιμαστεί για την εποχή Τραμπ, εξετάζοντας τις πιθανές αλλαγές που θα μπορούσε να φέρει ο Τραμπ με την ανάληψη των καθηκόντων του και τον αντίκτυπο που θα έχουν οι κινήσεις του.
Την ίδια στιγμή, η Βρετανία, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με μία στοχευμένη επιχείρηση αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης του Κιρ Στάρμερ από τον στενό συνεργάτη του Τραμπ, Έλον Μασκ, αναζητά τρόπους για να τονώσει την οικονομία της, εν μέσω της έντονης αναταραχής στις αγορές κρατικών ομολόγων της και τη μεγάλη πτώση της στερλίνας. Στις προσπάθειες αυτές εντάσσεται και το ταξίδι που θα πραγματοποιήσει η Βρετανίδα υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς στην Κίνα.
Που επικεντρώνονται οι Βρυξέλλες
Ήδη, αξιωματούχοι της ΕΕ αναλύουν εκατοντάδες εκτελεστικά διατάγματα και κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν εν μέσω αυξανόμενης ανησυχίας ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα τα ακυρώσει, ανατρέποντας εν δυνάμει τις εξωτερικές σχέσεις και το εμπόριο. Κορυφαίοι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδωσαν εντολή να επανεξεταστούν διατάγματα του Μπάιντεν - από κυρώσεις κατά της Ρωσίας έως το εμπόριο και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο – προκειμένου να διερευνηθεί ποιες ανατροπές θα μπορούσαν να έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ένωση ή να υπονομεύσουν τα δικά της μέτρα, σύμφωνα με τους FT επικαλούμενα πηγές. Η βιασύνη αυτή λίγο πριν από την ορκωμοσία του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου υπογραμμίζει την ανασφάλεια της ΕΕ για τις πιθανές ενέργειες του Τραμπ όταν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, μετά από απειλές που έχει ήδη κάνει εναντίον στενών συμμάχων των ΗΠΑ.
Τις τελευταίες ημέρες, ο Τραμπ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο χρήσης στρατιωτικής βίας ή επιβολής δασμών στη Δανία έτσι ώστε να την αναγκάσει να πωλήσει τη Γροιλανδία. Έχει προτείνει επίσης ο Καναδάς να γίνει η 51η πολιτεία των ΗΠΑ, καθώς και η Διώρυγα του Παναμά. Η μεγαλύτερη ωστόσο ανησυχία της ΕΕ είναι ότι ο Τραμπ ανατρέπει τις πολλαπλές εκτελεστικές εντολές του Μπάιντεν που επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία για την πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία από το 2022, δήλωσαν οι αξιωματούχοι, με βάση το δημοσίευμα των FT.
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ ευελπιστούν ότι ο Τραμπ θα διατηρήσει αυτές τις κυρώσεις για να τις χρησιμοποιήσει ως πιθανό μοχλό πίεσης σε οποιεσδήποτε πιθανές διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα για κατάπαυση του πυρός. Εκπρόσωπος της μεταβατικής ομάδας Τραμπ είπε ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος κέρδισε μια «ηχηρή εντολή να εφαρμόσει τις υποσχέσεις που έδωσε στην προεκλογική εκστρατεία και να διαταράξει το status quo στην Ουάσιγκτον».
Η Κομισιόν το περασμένο καλοκαίρι συγκρότησε μια εσωτερική ομάδα ανώτερων αξιωματούχων προκειμένου να σχεδιάσει τις πιθανές επιπτώσεις μιας δεύτερης προεδρίας Τραμπ και πώς να τις περιορίσει ή να τις αντιμετωπίσει. Στο πλαίσιο αυτό, έχει επικεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό σε ζητήματα όπως πιθανές εμπορικές συγκρούσεις, μειωμένη υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία και πιθανή αλλαγή στη δέσμευση της Ουάσιγκτον στην ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια.
Να σημειωθεί ότι οι εκτελεστικές εντολές εκδίδονται μόνο από τους προέδρους και μπορούν να ανακληθούν ανά πάσα στιγμή. Είναι χαρακτηριστικό για έναν νέο πρόεδρο να επανεξετάζει τις υπάρχουσες διατάξεις αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Το 2017, ο Τραμπ ανέτρεψε το διάταγμα για την Κούβας που είχε θεσπίσει ο τότε προκάτοχός του, Μπαράκ Ομπάμα, και αποχώρησε από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Ένα χρόνο αργότερα, τερμάτισε τη συμμετοχή των ΗΠΑ σε μια πυρηνική συμφωνία με το Ιράν με τη μεσολάβηση της κυβέρνησης Ομπάμα. «Η ανησυχία είναι ότι αποφασίζει να αντιστρέψει τα πράγματα μόνο και μόνο επειδή τα είχε κάνει ο Μπάιντεν. Πρέπει να ξέρουμε πώς αυτό μπορεί να μας επηρεάσει», σημειώνουν οι FT επικαλούμενοι μία από τις πηγές.
To Λονδίνο αντιμέτωπο με την οργή Τραμπ
Η υπουργός Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου «παίζει με την φωτιά» με την επίσκεψή της στο Πεκίνο αυτό το Σαββατοκύριακο, διακινδυνεύοντας την οργή του επερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, καθώς αναζητά μετρητά και επενδύσεις για τη βρετανική οικονομία, όπως χαρακτηριστικά γράφει το Politico. Ωστόσο, μία και μόνο ανάρτηση του Μασκ στο X θα μπορούσε να τορπιλίσει το προσεκτικά σχεδιασμένο ταξίδι της Ρέιτσελ Ριβς στην Κίνα.
Μετά από χρόνια έντασης με την προηγούμενη κυβέρνηση των Συντηρητικών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ανησυχίες για την ασφάλεια, η Ριβς έχει τώρα πολιτικό χώρο να υιοθετήσει μια διαφορετική, πιο επιχειρηματική προσέγγιση απέναντι στο Πεκίνο και να προσπαθήσει να αξιοποιήσει την τεράστια αγορά της Κίνας για οικονομικά οφέλη. Είχαμε φθάσει σε ένα σημείο όπου ήμασταν η χώρα της Ομάδας G7 με τις χειρότερες σχέσεις με την Κίνα, αποκάλυψε Βρετανός αξιωματούχος μιλώντας ανώνυμα στο Politico.
Η αποστολή της Ριβς θεωρείται καίριας σημασίας, την ώρα που η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου συνεχίζει να παραπαίει, με το κόστος δανεισμού στην 30ετία να φτάνει αυτή την εβδομάδα στα επίπεδα του 1998 και τη λίρα να βουλιάζει, απειλώντας τη δέσμευση της κυβέρνησης να δημιουργήσει.
Όμως, η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και η επιθετική του στάση απέναντι στην Κίνα δημιουργεί το μεγαλύτερο κίνδυνο, με τη Βρετανία να θέλει να αποφύγει την οργή του μεγαλύτερου εμπορικού της εταίρου.
Με το «δεξί χέρι» του Τραμπ και τον δισεκατομμυριούχο επιχειρηματία Έλον Μασκ να χαράζει φαινομενικά την καθημερινή πορεία της βρετανικής πολιτικής μέσω αναρτήσεων στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X, η Ριβς βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλαπλά μέτωπα.
«Η Κίνα είναι ένας αναπτυσσόμενος και σημαντικός εταίρος, αλλά οι ΗΠΑ είναι πολύ πιο σημαντικές και τώρα έχουμε κάποιον που είναι απίστευτα εχθρικός προς την Κίνα να μπαίνει στον Λευκό Οίκο», είπε στο Politico εκπρόσωπος από τον χώρο των τραπεζών.
Το ταξίδι στην Κίνα
Η Ρέιτσελ Ριβς αποχώρησε το βράδυ της Πέμπτης με μια μικρή ομάδα στελεχών επιχειρήσεων, με επικεφαλής τον πρόεδρο της HSBC, Μαρκ Τάκερ και με συμμετοχή του προέδρου της Τράπεζας της Αγγλίας Άντριου Μπέιλι και 10 ακόμη κορυφαίων επιχειρηματιών από το Σίτι του Λονδίνου. Θα συναντηθούν με κορυφαίους αξιωματούχους στο Πεκίνο το Σάββατο, στη Σαγκάη την Κυριακή και στη συνέχεια θα επιστρέψουν στο Λονδίνο τη Δευτέρα.
Ενώ το ταξίδι θα είναι σύντομο και γρήγορο, εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά σημαντικό. Οι δύο πλευρές θα πραγματοποιήσουν τον πρώτο Οικονομικό και Χρηματοπιστωτικό Διάλογο Ηνωμένου Βασιλείου-Κίνας από το 2019 παράλληλα με μια σύνοδο κορυφής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών με σκοπό να ανοίξουν νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Οι σχέσεις είχαν επιδεινωθεί υπό την προηγούμενη κυβέρνηση των Συντηρητικών λόγω της συμπεριφοράς της Κίνας στο Χονγκ Κονγκ, της πανδημίας και των ευρύτερων ανησυχιών για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το Σίτι ελπίζει ότι το ταξίδι της Ριβς θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο ανοιχτή προσέγγιση για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 2010, όταν ο τότε καγκελάριος Τζορτζ Όσμπορν προσείλκυσε κινεζικές τράπεζες στο Λονδίνο και εδραίωσε τη θέση της βρετανικής πρωτεύουσας ως υπεράκτιου κόμβου για το γιουάν.
Το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να επωφεληθεί από μία συνεργασία με το Πεκίνο εάν το κάνει σωστά. «Μπορεί να ζούμε σε έναν κόσμο στον οποίο υπάρχουν δύο γορίλες 500 λιβρών που κοιτάζουν ο ένας τον άλλον. Όμως, εμείς μπορούμε να είμαστε ένα εύστροφο, ευκίνητο ζώο μικρότερου μεγέθους», είπε στο Politico ο Ρούπερτ Σόαμς, πρόεδρος του μεγαλύτερου επιχειρηματικού λόμπι του Ηνωμένου Βασιλείου. O ίδιος βλέπει τεράστιες ευκαιρίες για τις τράπεζες, τις ασφαλιστικές εταιρείες, τους διαχειριστές κεφαλαίων, τους δικηγόρους και συμβούλους του Σίτι του Λονδίνου.
Αξίζει τον κόπο;
Ακόμη και στον φαινομενικά ακίνδυνο τομέα των πράσινων οικονομικών, τυχόν βήματα προς το Πεκίνο και η όρεξή του για καθαρή ενέργεια, θα μπορούσε να εξοργίσει την Αμερική του Τραμπ που θέλει να αυξήσει την παραγωγή ορυκτών καυσίμων.
Και αυτό είναι ένα στοίχημα, καθώς η επιθυμία της Ριβς για επενδύσεις μπορεί να μην αποδώσει τους αναμενόμενους καρπούς με την Κίνα.
Από την άλλη πλευρά, για τους παρατηρητές της Κίνας, η οικονομική δυσπραγία της Βρετανίας θα μπορούσε επίσης να παίξει κάποιον ρόλο και επιρροή στα «χέρια» της Κίνας στη μάχη της με τον Τραμπ.
«Το Πεκίνο θα επιδιώξει να επωφεληθεί από την προεδρία Τραμπ και να μπει σφήνα μεταξύ των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου», δήλωσε επίσης στο Politico η Σοφία Γκαστόν, ανώτερη συνεργάτιδα στο Λονδίνο για το Ινστιτούτο Στρατηγικής Πολιτικής της Αυστραλίας. «Το Πεκίνο γνωρίζει πολύ καλά ότι η κυβέρνηση Στάρμερ βρίσκεται σε αποστολή για ανάπτυξη, επομένως σε αυτές τις συζητήσεις για επενδύσεις και οικονομική δέσμευση βρίσκεται σε θέση ισχύος».
Βασικές επιδιώξεις
Ενώ οι συνομιλίες θα επικεντρωθούν κυρίως στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, η πρόσβαση στην αγορά και η μείωση των εμπορικών φραγμών σε τομείς όπως η γεωργία, τα τρόφιμα και οι νομικές υπηρεσίες, είναι επίσης πιθανό να κυριαρχήσουν.
Ψηλά στη λίστα επιθυμιών του Ηνωμένου Βασιλείου είναι η επέκταση της πρόσβασης στην αγορά για βρετανικά προϊόντα κρέατος, με την κυβέρνηση να λαμβάνει ήδη μέτρα τον Δεκέμβριο, άροντας τους περιορισμούς της περιόδου Covid στις εξαγωγές χοιρινού κρέατος στην Κίνα - τη μεγαλύτερη αγορά χοιρινού και παραπροϊόντων εκτός ΕΕ της Βρετανίας.
Ξεχωριστά, η Βρετανία επιθυμεί επίσης να δώσει περισσότερη πρόσβαση στους δικηγόρους της στις κινεζικές αγορές, καθώς αυτή τη στιγμή, οι Βρετανοί δικηγόροι δεν μπορούν να χαρακτηριστούν Κινέζοι δικηγόροι και οι Κινέζοι δικηγόροι δεν μπορούν να ασκήσουν το κινεζικό δίκαιο σε βρετανικές εταιρείες.
