Ο αγροτικός τομέας αποτελεί μια από τις πιο κρίσιμες βάσεις της ελληνικής οικονομίας, συνεισφέροντας σημαντικά στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) και εξασφαλίζοντας διατροφική αυτάρκεια στη χώρα αν και τα τελευταία χρόνια αυτό βαίνει μειούμενο συνεχώς.
Ωστόσο, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος είναι συνεχώς αυξανόμενες, καθώς οι αγρότες καλούνται να ανταποκριθούν στις ανάγκες της εποχής, όπως αυτές διαμορφώνονται σήμερα και αναδιαμορφώνονται με τη βιωσιμότητα, την τεχνολογία και την κλιματική αλλαγή να βρίσκονται στο προσκήνιο.
Σε αυτό το πλαίσιο, η εκπαίδευση στον αγροτικό τομέα καθίσταται πιο αναγκαία από ποτέ.
Οι προκλήσεις του σήμερα στον αγροτικό τομέα
Η αγροτική παραγωγή δεν περιορίζεται πλέον στις παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας. Η εισαγωγή νέων τεχνολογιών, όπως η γεωργία ακριβείας, η χρήση drones, και τα συστήματα παρακολούθησης μέσω δορυφόρων, απαιτούν ειδικές γνώσεις και δεξιότητες.
Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή επιβάλλει στους παραγωγούς να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα, με ξηρασίες, ακραία καιρικά φαινόμενα και νέες ασθένειες να πλήττουν τις καλλιέργειες (Daniel, Elias, κλπ φυσικές καταστροφές).
Οι διεθνείς αγορές, η ανάγκη για πιστοποιήσεις (όπως η βιολογική καλλιέργεια και η παραγωγή προϊόντων με ΠΟΠ - Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης ή ολοκληρωμένης διαχείρισης) και οι απαιτήσεις για ποιοτικά προϊόντα με χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα αυξάνουν την ανάγκη για εξειδίκευση και συνεχή επιμόρφωση των αγροτών.
Είμαστε σε ένα κόσμο που αλλάζει και επηρεάζεται συνεχώς από τα διεθνή γεγονότα. Το βλέπουμε να συμβαίνει μετά την εκλογή Τραμπ, όπου φαίνεται αποστροφή της ηγεσίας των ΗΠΑ από τις έντονες φιλοπεριβαλλοντικές προτιμήσεις της προηγούμενης κυβέρνησης Μπάιντεν.
Η σημασία της εκπαίδευσης
Η εκπαίδευση στον αγροτικό τομέα δεν περιορίζεται μόνο στη μετάδοση γνώσεων σχετικά με νέες τεχνικές καλλιέργειας, αλλά επεκτείνεται και σε άλλους σημαντικούς τομείς, όπως:
Οικονομική διαχείριση: Οι αγρότες χρειάζονται γνώσεις για τη σωστή διαχείριση των εσόδων και των εξόδων τους, καθώς και για τη χρηματοδότηση μέσω εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όπως το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) που «μοιράζει» ετησίως περίπου 2 δισ.
Μάρκετινγκ και εξαγωγές: Η πρόσβαση σε διεθνείς αγορές απαιτεί γνώση για την προώθηση των προϊόντων και την κατανόηση των εμπορικών απαιτήσεων. Δυστυχώς οι Έλληνες γεωργοί και κτηνοτρόφοι ενώ στην πλειοψηφία τους είναι εξαιρετικοί παραγωγοί, δεν έχουν βασικές γνώσεις Μάρκετινγκ και εξαγωγικής νομοθεσίας.
Αειφορία: Η εκπαίδευση σε βιώσιμες πρακτικές παραγωγής βοηθά στη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και της γονιμότητας του εδάφους για τις επόμενες γενιές, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να συνεισφέρει στη μείωση του κόστους παραγωγής, κάτι που στις μέρες αλλά και διαχρονικά είναι βασικό θέμα συζήτησης.
Εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια αρκετές πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση των αγροτών. Η δημιουργία κέντρων κατάρτισης και προγραμμάτων επιμόρφωσης, όπως αυτά που διοργανώνονται από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, ενισχύουν τις γνώσεις των παραγωγών.
Επιπλέον, πανεπιστήμια και ιδιωτικοί φορείς παρέχουν εξειδικευμένα σεμινάρια για τις σύγχρονες τεχνικές καλλιέργειας, τη χρήση τεχνολογίας, την εφαρμογή της ΚΑΠ 2023 – 2027 αλλά και την εφαρμογή προγραμμάτων μέσω του ΠΑΑ (Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης).
Πάντως οι ενημερώσεις αυτές είναι στην πλειοψηφία τους επιφανειακές, ενώ οι ίδιοι οι αγρότες δεν δείχνουν διάθεση να παρακολουθήσουν τέτοια εξειδικευμένα προγράμματα.
Αυτό συμβαίνει γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των γεωργών και κτηνοτρόφων, δεν είναι σε θέση να κατανοήσει τα οφέλη από μία τέτοια εκπαιδευτική διαδικασία και ως εκ τούτου αυτές οι εκπαιδεύσεις ελάχιστες φορές βρίσκουν σημαντικό πεδίο εφαρμογής.
Ειδικότερα, οι αγρότες μας για να εκπαιδευτούν θέλουν άμεσο, μεστό και κατανοητό για αυτούς περιεχόμενο, κάτι που τα πανεπιστήμια και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, σπάνια προσφέρουν.
Το μέλλον του αγροτικού τομέα εξαρτάται από τη γνώση
Η εκπαίδευση αποτελεί το «κλειδί» για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα σε όλον τον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα. Μέσω της συνεχούς κατάρτισης, οι αγρότες μπορούν να προσαρμόζονται στις εξελίξεις, να μειώνουν το κόστος παραγωγής, να αυξάνουν την απόδοση και να εξασφαλίζουν προϊόντα υψηλής ποιότητας που θα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των καταναλωτών.
Ο αγροτικός τομέας δεν είναι απλά ένας κλάδος παραγωγής, αλλά ένα πεδίο όπου η γνώση, η καινοτομία και η εμπειρία συνεργάζονται για τη δημιουργία ενός βιώσιμου και δυναμικού μέλλοντος. Και γι' αυτό, η επένδυση στην εκπαίδευση των αγροτών δεν είναι πολυτέλεια, αλλά απόλυτη αναγκαιότητα…
Εκπαίδευση που θα πρέπει να τους παρασχεθεί δωρεάν από το κράτος, είτε οι ίδιοι να αναζητήσουν γνώσεις δωρεάν…ή…κατόπιν αμοιβής από εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς φορείς.
