Ροή
Εξαιρετικά φιλόδοξο εμφανίζεται το αναπτυξιακό σχέδιο της κυβέρνησης για την χρηματοδότηση της ανάπτυξης την επόμενη πενταετία, υπολογίζοντας ότι από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους η ελληνική οικονομία θα χρηματοδοτηθεί με 45-50 δισ. ευρώ. Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο θα πρέπει να υλοποιηθούν μεταρρυθμίσεις που χρόνια τώρα προαναγγέλλονται αλλά δεν γίνονται και να θεσμοθετηθούν όργανα που στην ΕΕ αποτελούν εδώ και χρόνια πραγματικότητα αλλά στη χώρα μας είναι άγνωστα.
Τα χρήματα, σύμφωνα πάντα με το αναπτυξιακό σχέδιο της κυβέρνησης, θα προέλθουν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το ΕΣΠΑ, το Πακέτο Γιούνκερ, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).
Ταυτόχρονα ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην ανάπτυξη της λεγόμενης «μικτής χρηματοδότησης» που θα καλείται να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, δεδομένων των προβλημάτων του τραπεζικού τομέα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Κομβικό ρόλο σε αυτό καλείται να παίξει η Αναπτυξιακή Τράπεζα, η οποία θα δημιουργηθεί ως μετεξέλιξη του ΕΤΕΑΝ και θα ενεργεί ως κεντρικός διαχειριστής όλων των χρηματοδοτικών προγραμμάτων.
Τo «σενάριο» της ανάπτυξης
Οι προβλέψεις του αναπτυξιακού σχεδίου για την περίοδο 2018-2022, κάνουν λόγο για «επιτάχυνση της δυναμικής της ανάπτυξης», χωρίς όμως να αναμένεται κάποια εκτίναξη. Ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ το 2018 αναμένεται να φθάσει στο 2,3% σε ετήσια βάση, κυρίως λόγω της έντονης αύξησης των επενδύσεων (+ 13,1%), της σταδιακής αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης (+ 0,5%) και της ενίσχυσης από τη ζήτηση από το εξωτερικό, η οποία θα ενισχύσει τις εξαγωγές (+ 4,5%).
Το 2019, ο ρυθμός αύξησης της παραγωγής θα ανέλθει στο 2,5% σε ετήσια βάση, χάρη στη βελτίωση όλων των συνιστωσών της εγχώριας ζήτησης (ιδιωτική κατανάλωση: + 1,4% , δημόσια κατανάλωση: + 0,4%, επενδύσεις: +10,5) και «καθώς το οικονομικό κλίμα βελτιώνεται και η χρηματοδότηση μέσω των κεφαλαιαγορών εξομαλύνεται μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018».
Μεσοπρόθεσμα, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα κυμανθεί γύρω στο 2,1% κατά μέσο όρο μεταξύ του 2020 και του 2022, δεδομένου ότι η ιδιωτική κατανάλωση (+ 1,2% κατά μέσο όρο) υποστηρίζεται από την αύξηση των θέσεων εργασίας (0,4% σε ετήσια βάση) και οι επενδύσεις συνεχίζουν να αυξάνονται (+ 7,6% κατά μέσο όρο), αν και με βραδύτερο ρυθμό.
Πόροι χρηματοδότησης
Το 2018 ο προϋπολογισμός του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων (ΠΔΕ) είναι 6,75 δισεκατομμύρια ευρώ. Στα επόμενα χρόνια και στο πλαίσιο της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής ο προϋπολογισμός ΠΔΕ αυξάνεται κάθε χρόνο και φτάνει τα 7,3 δισ. ευρώ για κάθε ένα από τα έτη 2019-2022.
Επιπλέον, 2 δισ. ετησίως διατίθενται στην οικονομία τα επόμενα χρόνια από κεφάλαια της ΕΤΕπ, της ΕΤΑΑ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και άλλων διεθνών χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που βασίζονται σε έργα και προγράμματα που έχουν ξεκινήσει από τα προαναφερθέντα θεσμικά όργανα με τα κονδύλια του ΠΔΕ και του ΕΣΠΑ.
Μάλιστα όπως σημειώνεται στο σχέδιο «το ποσό αυτό των 2 δισ. ευρώ ετησίως είναι μια μέτρια πρόβλεψη που βασίζεται στα τρέχοντα στοιχεία. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 2017 το ποσό των εκταμιεύσεων στην οικονομία από την ΕΤΕπ και την ΕΤΑΑ ανερχόταν σε 2,57 δισ. ευρώ με βάση τα στοιχεία αυτών των δύο τραπεζών».
Βάσει όλων αυτών το αναπτυξιακό σχέδιο προβλέπει ότι τα επόμενα πέντε χρόνια θα εισρεύσουν 45-50 δισ. ευρώ στην οικονομία από το ΠΔΕ και την συνεργασία της κυβέρνησης με τα προαναφερθέντα Διεθνή Χρηματοδοτικά Ιδρύματα. Σημειώνει δε πως με βάση το μακροοικονομικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας τα κεφάλαια αυτά θα κινητοποιήσουν επενδύσεις ύψους έως και 100 δισ. ευρώ.
Μικτή χρηματοδότηση για τους μικρομεσαίους
Στα βήματα του Equifund η κυβέρνηση σε συνεργασία με τους διεθνείς οργανισμούς σχεδιάζει να επεκτείνει τα υπάρχοντα εργαλεία αλλά και να δημιουργήσει νέα για να επιτρέψει την χρηματοδότηση, ειδικά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αυτό θα επιτευχθεί σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο με δύο τρόπους: Πρώτον με τη χρηματοδότηση σχημάτων που θα παρέχουν κεφάλαια σε επιχειρήσεις με αντάλλαγμα μετοχές (equity) και με την παροχή εγγυήσεων σε τραπεζικούς ή μη οργανισμούς για την δανειοδότηση των επιχειρήσεων.
Τα εργαλεία που ήδη υπάρχουν για αυτόν τον σκοπό είναι:
Το Equifund που παρέχει κεφάλαια σε funds, τα οποία καλούνται να επενδύσουν σε επιχειρήσεις που βρίσκονται σε διάφορα στάδια (Seed Capital, Venture Capital κλπ). Το υπουργείο Οικονομίας υπολογίζει ότι από το συγκεκριμένο εργαλείο τα συνολικά κεφάλαια που θα είναι διαθέσιμα για τις επιχειρήσεις φθάνουν τα περίπου 500 εκατ. ευρώ.
Το Ταμείο Κατανομής Κινδύνων, «Ταμείο Επιχειρηματικότητας Ι και ΙΙ» το οποίο χορηγεί δάνεια σε ΜΜΕ με μειωμένο επιτόκιο ή εγγυήσεις σε σχέση με αυτά που απαιτούνται από τις εμπορικές τράπεζες. Χρηματοδοτείται με 400 εκατ. ευρώ από το τωρινό ΕΣΠΑ, 200 εκατ. ευρώ ανακυκλούμενα κεφάλαια από το αντίστοιχο εργαλείο του προηγούμενου ΕΣΠΑ και πρόσθετο κεφάλαιο
Το Global Loan παρέχει εγγύηση ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ETEπ στις τέσσερις Συστημικές Τράπεζες για τη χορήγηση δανείων αποκλειστικά σε ΜΜΕ, εγγυημένες από το Ελληνικό Δημόσιο. Ο συνολικός όγκος των κεφαλαίων που θα διοχετευτούν στις επιχειρήσεις είναι 1 δισ. ευρώ.
Το πρόγραμμα Ενίσχυσης της Χρηματοδότησης του Εξωτερικού Εμπορίου (Trade Finance Facility) είναι το πρώτο προϊόν αυτού του τύπου από την ΕΤΕπ και διατίθεται αποκλειστικά στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα παρέχει εγγυήσεις ύψους 500 εκατ. Ευρώ σε ξένες τράπεζες, καλύπτοντας το 85% των κινδύνων από τις εξαγωγικές δραστηριότητες των ελληνικών ΜΜΕ.
Το Αναπτυξιακό Σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός Ταμείου Συμμετοχών (Equity Fund of Funds) που θα χρησιμοποιεί πόρους από το ΠΔΕ, σύμφωνα με το νέο Αναπτυξιακό Νόμο. Το συγκεκριμένο Ταμείο θα λειτουργεί συμπληρωματικά με το EquiFund, και εκτιμάται ότι θα καλύψει σημαντικό μέρος της ζήτησης για χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων και ιδιωτικών κεφαλαίων.
Επιπλέον, για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού, αναπτύσσεται ένα περιβάλλον μικρο-χρηματοδότησης (με δάνειας εώς 25.000 ευρώ από ειδικούς οργανισμούς χρηματοδότησης) και συλλογικής- χρηματοδότησης, με σκοπό να «παρέχονται επαρκή και προσαρμοσμένα χρηματοοικονομικά εργαλεία με λογικό κόστος σε μικρές και κοινωνικές επιχειρήσεις».
