Για εβδομάδες, τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης τελούσαν υπό καθεστώς αβεβαιότητας, καθώς το Κρεμλίνο απέτυχε να γνωστοποιήσει εάν η ετήσια ομιλία του Πούτιν στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση (που συμπεριλαμβάνει τα δύο σώματα του κοινοβουλίου) θα πραγματοποιηθεί. Τελικά, η ομιλία ακυρώθηκε.
Η παραδοσιακή συνέντευξη Τύπου του Ρώσου ηγέτη στο τέλος του έτους ακυρώθηκε επίσης, για πρώτη φορά μετά από μια δεκαετία. Σύμφωνα με το think tank του CEPA, και στις 20 Δεκεμβρίου, την «Ημέρα του Τσεκιστή» (την ημέρα που τιμώνται οι μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας) , ο Ρώσος πρόεδρος δεν παραβρέθηκε στον εορτασμό και περιορίστηκε σε ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα. Αυτή δεν είναι μια μέρα σαν όλες τις άλλες. Είναι η ετήσια επαγγελματική αργία για τους Ρώσους αξιωματικούς της κρατικής ασφάλειας και μια αγαπημένη ημέρα για τον Πούτιν, που υπήρξε πρώην επικεφαλής της FSB. Σε αυτό το σημείο, οι φήμες για το τι συμβαίνει έφτασαν σε σημείο υπερέντασης.
Τελικά, ο Πούτιν εμφανίστηκε δια ζώσης, επιλέγοντας τη διάσκεψη του Υπουργείου Άμυνας στις 21 Δεκεμβρίου για να εκφωνήσει ομιλία.
Ο Ρώσος ηγέτης ακουγόταν εκνευρισμένος από τους δυτικούς ομολόγους του που δεν κατάφεραν, ξανά και ξανά, να κατανοήσουν τη λογική του για την Ουκρανία. Το μήνυμα ήταν αρκετά σαφές: Ο αρχηγός του κράτους και ο στρατός του βάδιζαν μαζί σε πλήρη σύμπνοια.
Ωστόσο, στην ομιλία του άφησε και ορισμένα υπονοούμενα. Η νύξη του προς τους στρατηγούς του ήταν ότι πρέπει να ακούσουν τις φωνές που επικρίνουν τα λάθη που γίνονται κατά τη διεξαγωγή του πολέμου. Οι στρατιωτικοί ήξεραν σε ποιους αναφέρθηκε επειδή την προηγούμενη μέρα (την Ημέρα του Τσεκιστή), ο Πούτιν βρισκόταν στο Κρεμλίνο και παρέδωσε βραβεία στους συμμετέχοντες στον πόλεμο της Ουκρανίας. Μεταξύ αυτών ήταν μπλόγκερ υπέρ του πολέμου, οι οποίοι έχουν τεράστιους αριθμούς ακόλουθων στην εφαρμογή Telegram, ένα εξαιρετικά δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης στη Ρωσία και ένα από τα πολύ λίγα που δεν έχουν αποκλειστεί από τις αρχές.
Για όσους παρακολουθούν τα τεκταινόμενα του Κρεμλίνου, ο Ρώσος πρόεδρος πέρασε κάποια μηνύματα. Ο Πούτιν επέλεξε να διαθέσει τον χρόνο του με τους μπλόγκερ που προπαγανδίζουν υπέρ του πολέμου και όχι με τους παλιούς του φίλους στο Lubyanka- το κτήριο που βρίσκεται το αρχηγείο της FSB.
Την ίδια μέρα, σχημάτισε μια ομάδα εργασίας για θέματα κινητοποίησης και κοινωνικής υποστήριξης για «συμμετέχοντες στην ειδική επιχείρηση στην Ουκρανία» και συμπεριέλαβε στην ομάδα εξέχουσες φιλοπολεμικές φωνές του Telegram, όπως ο Σεμιόν Πεγκόφ (που έχει το κανάλι WarGonzo στο Telegram), ο στρατιωτικός ανταποκριτής Εβγκένι Ποντούμπνι, ο οποίος έχει τεράστιο αριθμό ακόλουθων στο Telegram, και τον πρώην στρατιωτικό Μιχαήλ Ζβίντσουκ (ο οποίος είναι συντάκτης του καναλιού Rybar, το οποίο επικεντρώνεται στον πόλεμο).
Και κάπως έτσι τελείωσε η πιο δραματική χρονιά της εποχής του Πούτιν στο Κρεμλίνο, με έναν ηγέτη να αγκαλιάζει τον στρατό και μια θορυβώδη ομάδα υπερεθνικιστών, αντί για τα μέλη της Δούμας (της ρωσικής Βουλής) ή των μέσων ενημέρωσης.
Ο στρατός και ο πόλεμος αποτελούν πλέον την απόλυτη προσήλωση του Ρώσου ηγέτη. Το ότι αποφάσισε να προωθήσει τα φιλοπολεμικά κανάλια του Telegram, επιβεβαιώνει την υποψία ότι η μόνη κοινή γνώμη που έχει σημασία τώρα για αυτόν είναι αυτή του στρατού. Κατά κάποιο τρόπο, οι στρατιωτικοί και φιλοπόλεμοι μπλόγκερς του Telegram έχουν γίνει υποκατάστατο της ρωσικής κοινωνίας και της κοινής γνώμης γενικότερα.
Ο Πούτιν το είχε ξεκάθαρα υπόψη του όταν απευθύνθηκε στον στρατό: Δεν περιορίστηκε σε στρατιωτικά θέματα ή στα προβλήματα του στρατού, αλλά περιέγραψε αυτό που έβλεπε ως μέλλον για τη Ρωσία ως έθνος. Είναι ένα μέλλον που φαίνεται απολύτως τρομακτικό.
Ο ολοκληρωτικός πόλεμος που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο, ως μια πιθανώς σύντομη στρατιωτική επιχείρηση με στόχο την «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας, θα είναι ένας μακρύς πόλεμος. Δεν υπήρχε καμία ένδειξη για το πότε και το πώς θα έπρεπε να τελειώσει. Η ομιλία του Πούτιν δεν έκανε λόγο για νέους στόχους, αλλά είπε ότι είναι μια συνέχεια της σύγκρουσης στην οποία εμπλέκεται η Ρωσία εδώ και αιώνες. Τώρα είναι καιρός το κράτος και ο ρωσικός λαός να συμβάλουν σε αυτόν τον πόλεμο, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια, ο Πούτιν αποδέχθηκε αμέσως το αίτημα του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου να ενισχύσει τις ένοπλες δυνάμεις κατά περισσότερο από 30%, από 1,15 εκατ. άνδρες σε 1,5 εκατομμύριο στρατιωτικό προσωπικό. Το νέο σχέδιο σημαίνει επίσης περισσότερες στρατιωτικές μονάδες κάθε είδους, από αλεξιπτωτιστές μέχρι πυροβολικό και αεροπορία. Παράλληλα, ο Πούτιν προσπάθησε να απορρίψει κάθε ιδέα ότι αυτές οι αυξήσεις στον αριθμό των ενόπλων δυνάμεων θα μπορούσαν να επαναφέρουν τη ρωσική οικονομία στον καταστροφικό δρόμο που διέλυσε τη σοβιετική οικονομία 30 χρόνια πριν.
Ο Σόιγκου ανακοίνωσε επίσης το τέλος της «εξωτερικών αναθέσεων» για τον στρατό. Αυτό σημαίνει την αποκήρυξη της στρατηγικής που υιοθέτησε ο προκάτοχος του Ανατόλι Σερντιούκοφ. Ο Σερντιούκοφ, ένας αξιωματούχος με οικονομικό υπόβαθρο, είχε προσπαθήσει να κάνει τον στρατό οικονομικά και υλικοτεχνικά αποτελεσματικό και αφαίρεσε τον στρατό από εκείνα τα στοιχεία που θα μπορούσαν να προμηθεύονται από τον ιδιωτικό τομέα. Τώρα ο Σόιγκου ανακοίνωσε την επιστροφή στον σοβιετικό στρατό πλήρους κύκλου, όπου όλα γίνονται εσωτερικά.
Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, με την προοπτική ενός πολύ μακρού πολέμου, η ρωσική κοινωνία έχει οριστεί από τον πρόεδρό της ως ο άφωνος προμηθευτής ανθρώπων και πόρων στον στρατό. Το κοινοβούλιο, ακόμη και του είδους που το Κρεμλίνο του επιτρέπει να λειτουργεί, τα δεσποζόμενα μέσα ενημέρωσης και κάθε άλλο όργανο που θα μπορούσε να έλπιζε σε κάποια ανεξαρτησία, όλοι τους πρέπει τώρα να βρουν έναν τρόπο να ενταχθούν σε αυτή τη νέα πραγματικότητα.
Φωτογραφία @ΑΡ
Επιμέλεια Τέρρυ Μαυρίδης
