Διεθνής ανησυχία εξακολουθεί να επικρατεί στο εμπόριο πιστώσεων ρύπων, το οποίο έχει καταστεί ο ακρογωνιαίος λίθος της προσπάθειας περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη και υποστηρίζεται από τη συμφωνία στην πρόσφατη Διάσκεψη για το Κλίμα (COP26), για υιοθέτηση κοινών κανόνων για τη λειτουργία των διεθνών αγορών για δημιουργία ενός μηχανισμού διεθνούς αγοράς.
Το πολυσυζητημένο άρθρο 6 της Συμφωνίας του Παρισιού περιλαμβάνει πλέον κοινούς κανόνες για τη σύνδεση των συστημάτων εμπορίας εκπομπών σε παγκόσμιο επίπεδο, επιτρέπει τη διεθνή μεταφορά πιστώσεων άνθρακα και στοχεύει στη δημιουργία ενός νέου μηχανισμού εμπορίας πιστώσεων από μειώσεις εκπομπών που παράγονται από έργα χαμηλών εκπομπών.
Ωστόσο, το ρυθμιστικό πλαίσιο των έργων για τη μείωση του άνθρακα και την απόκτηση αυτών των πιστώσεων είναι ακόμη σε αρχικό στάδιο, ενώ δεδομένου ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας αναμένεται να δημιουργηθεί μια αγορά 180 δις. δολαρίων, η ροπή προς το greenwashing γίνεται όλο και πιο έντονη.
Παράγοντες της διεθνούς αγοράς κάνουν λόγο για «αναρχία» ενώ κάποιοι κατακρίνουν τη λογική του «δεν θα ρυπαίνω επομένως θα πρέπει να πληρώνομαι» που υποστηρίζουν αυτά τα συστήματα.
Μέρος της αγοράς αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τα διαπιστευτήρια αφαίρεσης άνθρακα των έργων και θεωρεί ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό λειτουργεί πραγματικά υπέρ της μείωσης του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Βασική αιτία της δυσπιστίας που υπάρχει στην αγορά είναι το γεγονός ότι, σήμερα,
ο κλάδος καλύπτεται από ένα συνονθύλευμα εθελοντικών φορέων τυποποίησης του ιδιωτικού τομέα που υπολείπονται κατά πολύ από το καθεστώς που μπορεί να επιβάλει μια ενιαία παγκόσμια εποπτεία.
Στα ύψη η ζήτηση για τις πιστώσεις άνθρακα
Η ζήτηση για αντισταθμίσεις άνθρακα εκτινάσσεται στα ύψη καθώς οι εταιρείες αγωνίζονται να αναλάβουν δεσμεύσεις «καθαρών μηδενικών εκπομπών. Μεγάλοι παίχτες της διεθνούς αγοράς ανακοινώνουν αντίστοιχες πράξεις. Πριν από έναν χρόνο η Η BitMEX αγόρασε πιστώσεις άνθρακα αξίας 100.000 δολαρίων για να αντισταθμίσει το αποτύπωμά της σε bitcoin άνθρακα για το επόμενο έτος, όπως είχε αναφέρει το χρηματιστήριο κρυπτογράφησης σε μια ανάρτηση. Η Netflix έχει ανακοινώσει ότι «αγοράζει υψηλής ποιότητας πιστώσεις άνθρακα από κρίσιμες τοποθεσίες» ενώ η Jaguar Land Rover είχε ανακοινώσει την αγορά πιστώσεων ρύπων από την Tesla.
Πρόκειται για μια αγορά η αξία της οποίας έφθανε μόλις τα 300 εκατ. δολάρια το 2019 αλλά ασύμφωνα με την Task Force on Scaling Voluntary Carbon Markets, ένα όργανο που υποστηρίζεται από το Institute of International Finance, η εμπορία πιστώσεων θα μπορούσε να σκαρφαλώσει στα 180 δισεκατομμύρια δολάρια το 2030.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται πιο γρήγορα σε σχέση με άλλες ηπείρους για τη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει τις προκλήσεις. Οι δυνατότητες της αγοράς είναι «σημαντικές», αλλά η έλλειψη εμπιστοσύνης δημιουργεί εμπόδια, αναφέρει σχετικά. «Τα ιδιωτικά συστήματα εφαρμόζουν πολύ διαφορετικά κριτήρια αναφοράς και κανόνες για τις πιστώσεις άνθρακα που διατίθενται στις εθελοντικές αγορές».
Προς ένα πιο «σφιχτό» πλαίσιο η αγορά άνθρακα;
Όπως φαίνεται, η βιομηχανία αντισταθμίσεων έχει αρχίσει να λαμβάνει υπ’ όψιον τους νέους κινδύνους. Τα τελευταία χρόνια, οι υπεύθυνοι θέσπισης προτύπων απέκλεισαν την έκδοση πιστώσεων από νέα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ανεπτυγμένες οικονομίες και απαίτησαν αυξημένη παρακολούθηση των έργων για να διασφαλίσουν ότι αποδίδουν, σύμφωνα με μια έκθεση του 2021 της Ecosystem Marketplace. Σταδιακά, ιδρύονται εξειδικευμένοι οίκοι αξιολόγησης, παρόμοιοι με τις εταιρείες αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας για να παρέχουν περισσότερες οδηγίες.
Για τις τράπεζες, η αγορά αντιπροσωπεύει έναν τρόπο αντιστάθμισης των δικών τους εκπομπών και εκείνων των εταιρειών στις οποίες επενδύουν και στις οποίες δανείζουν ενώ κερδίζουν προμήθειες κατά τη τη διαδικασία. Οι λεγόμενες «χρηματοδοτούμενες εκπομπές» υπερβαίνουν τις άμεσες εκπομπές των τραπεζών έως και 700 φορές, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις.Αλλά κόμη και ο χρηματοοικονομικός κλάδος δεν είναι πλήρως εξοπλισμένος για να μετρήσει την ποιότητα των έργων και τον ρόλο τους ως προς την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών καθιστώντας αυτές τις αλλαγές κρίσιμες, υπογράμμισε πρόσφατα μιλώντας στο Βloomberg η Ana Haurie, διευθύνουσα σύμβουλος της Respira International, η οποία επενδύει σε μακροπρόθεσμα έργα.
«Η ρύθμιση απαιτεί χρόνο, κάτι που δεν έχουν ούτε ο πλανήτης ούτε οι ρυπαίνοντες. Το κόστος της αδράνειας μπορεί κάλλιστα να είναι υψηλότερο τόσο από οικονομική άποψη όσο και από την άποψη της κλιματικής στρατηγικής», σημειώνει η Haurie.
Σε μια έκθεση του Οκτωβρίου, τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποίησαν ότι χωρίς ισχυρότερους στόχους μείωσης των εκπομπών, η αύξηση της θερμοκρασίας θα προσεγγίσει τους 2,7°C έως το 2100. Αυτό δημιουργεί προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για εκατομμύρια επιχειρήσεις αλλά και για τις παγκόσμιες τράπεζες καθώς καταναλωτές και επενδυτές αξιολογούν όλο και περισσότερο τις επενδυτικές ευκαιρίες με βάση τη δυνατότητα που έχουν οι επιχειρήσεις να λογοδοτήσουν για την πραγματική φύση των πράσινων έργων τα οποία αναλαμβάνουν μετατρέποντας τη φιλοδοξία και την πρόθεση σε αναγνώριση των κινδύνων αλλά και της δέσμευσης για διαφάνεια στις σχετικές γνωστοποιήσεις.
Με πληροφορίες από το Bloomberg.
