Ο στόχος για τη μείωση των πλαστικών δείχνει να είναι ένα άπιαστο όνειρο για τις πολυεθνικές ενώ ακόμη και οι συλλογικές προσπάθειες δείχνουν να υπολείπονται πολύ των αρχικών τους στόχων.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια από την έναρξη της Συμμαχίας για τον Tερματισμό των Πλαστικών Αποβλήτων (AEPW), η επιτόπια ανακύκλωσή της είναι αμελητέα σε σύγκριση με τα νέα πλαστικά απορρίμματα που παράγονται από τα βασικά μέλη της, τις εταιρείες πετροχημικών.
Τον Μάιο του 2021, ένα πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που ονομάζεται X-Press Pearl έπιασε φωτιά στα ανοικτά των ακτών της Σρι Λάνκα και στη συνέχεια βυθίστηκε στον Ινδικό Ωκεανό. Το πλοίο μετέφερε δισεκατομμύρια μικροσκοπικά πλαστικά σφαιρίδια προ-παραγωγής, γνωστά ως nurdles, τα οποία άρχισαν να ξεβράζονται κατά μήκος της δυτικής ακτής της Σρι Λάνκα. Τα Ηνωμένα Έθνη το χαρακτήρισαν τη μεγαλύτερη διαρροή πλαστικών στην ιστορία.
Τα nurdles αποτελούν το ελάχιστα γνωστό δομικό στοιχείο για όλα τα πλαστικά προϊόντα και θεωρούνται η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή μικρορρύπων στον ωκεανό και συχνά «ξεγελούν» τη θαλάσσια πανίδα και να προσλαμβάνονται ως τροφή. Για το λόγο αυτό, μετά τη διαρροή στη Σρι Λάνκα, οι επιστήμονες ανησυχούσαν ότι η θαλάσσια πανίδα θα μπέρδευε τα πλαστικά σφαιρίδια με τροφή κάτι το οποίο με τη σειρά του οδήγησε στην απαγόρευση αλιείας με αλυσιδωτές συνέπειες για το επίπεδο διαβίωσης των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής. Εν τω μεταξύ, ξεκίνησε μια φιλόδοξη προσπάθεια προκειμένου να καθαριστούν σχεδόν 150 μίλια ακτογραμμής.
Τότε ενεπλάκη ο οργανισμός AEPW, ο οποίος χρηματοδοτείται από εταιρείες όπως η Exxon Mobil, η Dow Chemical και η Chevron Phillips Chemical. Αμέσως μετά τη βύθιση του πλοίου, η AEPW ανακοίνωσε ότι συνεργαζόταν με τη Σρι Λάνκα για την αποκατάσταση των παραλιών της, δωρίζοντας οκτώ μηχανήματα που ονομάζονται «Sweepy Hydros».
Παρ' όλα αυτά, σύμφωνα με κάποιους ντόπιους που ασχολήθηκαν εκτενώς με τον καθαρισμό της περιοχής, τελικά ο καθαρισμός ήταν αποτελεσματικότερος όταν γινόταν με το χέρι καθώς τα Sweepy Hydros παρουσίαζαν μειονεκτήματα καθώς καθαρίζουν μόνο σε βάθος μερικών ιντσών και βουλώνουν όταν η άμμος είναι υγρή. Απαιτούν επίσης καύσιμα και ανταλλακτικά—εμπορεύματα που είναι σε έλλειψη στη Σρι Λάνκα, η οποία βιώνει μια σοβαρή οικονομική κρίση.
Ο καθαρισμός της Σρι Λάνκα είναι μόνο ένα από τα περίπου 50 έργα που η AEPW δηλώνει ιότι υποστηρίζει σε όλο τον κόσμο. Όταν ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2019, η Συμμαχία ανακοίνωσε σχέδια να επενδύσει έως και 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε διάστημα πέντε ετών για να «προωθήσει λύσεις για την εξάλειψη των πλαστικών απορριμμάτων στο περιβάλλον».
Ωστόσο, μια έρευνα του Bloomberg Green υποστηρίζει ότι ο οργανισμός, με έδρα τη Σιγκαπούρη, κυριαρχείται από πετροχημικές εταιρείες που συμβάλλουν σημαντικά στην παραγωγή πλαστικών και σύμφωνα με τους συγγραφείς οι οποίοι επικαλούνται συνεντεύξεις εξειδικευμένων στελεχών, οι προσπάθειές του οργανισμού μετά βίας έχουν αντίκτυπο.
Σύμφωνα με πηγές που είναι εξοικειωμένες με τις λειτουργίες του ομίλου, η Exxon και άλλοι πετρελαϊκοί γίγαντες έχουν διαδραματίσει τεράστιο ρόλο στο να διασφαλίσουν ότι η AEPW εστιάζει σε λύσεις upstream όπως η συλλογή και η ανακύκλωση, και όχι στην προώθηση εναλλακτικών λύσεων για το υλικό, ένα πάγιο αίτημα των περιβαλλοντολόγων.
Πάντως, όσον αφορά στη δραστηριότητα της Συμμαχίας, οι αρχικοί στόχοι αποδείχθηκαν πολύ υψηλοί. Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά τη δημιουργία του, ο οργανισμός δήλωσε ότι «εκτόπισε» 34.000 τόνους πλαστικού από το περιβάλλον. Αυτό είναι περίπου το 0,2% του αρχικού στόχου της για αφαίρεση 15 εκατομμυρίων τόνων σε διάστημα πέντε ετών. Ο Jacob Duer, διευθύνων σύμβουλος της AEPW, δήλωσε σε συνέντευξή του ότι ο στόχος ήταν «πολύ φιλόδοξος» και είχε εγκαταλειφθεί.
Όσον αφορά στους 34.000 τόνους, αυτοί δεν έχουν ανακυκλωθεί στο σύνολό τους. Πολλά πλαστικά απόβλητα είναι πολύ αδύναμα ή μολυσμένα για να οδηγηθούν ανακύκλωση και η AEPW παραδέχεται ότι ορισμένα από αυτά που εκτρέπει αποτεφρώνονται ή αποστέλλονται σε χώρους υγειονομικής ταφής. Ωστόσο, ο Duer είπε ότι ο αντίκτυπος των έργων του οργανισμού αρχίζει να γίνεται αισθητός και εισέρχεται σε μια θετική τροχιά προς το μέλλον.
Με πληροφορίες από το Bloomberg.
