Οι πυρκαγιές στον Έβρο χάρισαν στην Ελλάδα μια θλιβερή πρωτιά καθώς η χώρα μας φέτος το καλοκαίρι υπέστη τις σοβαρότερες ζημιές με την Κομισιόν να αναγνωρίζει ότι απαιτήθηκε να προσφέρει τη μέγιστη δυνατή συνδρομή και να κινητοποιήσει τη μεγαλύτερη επιχείρηση εναέριας πυρόσβεσης από το RescEU στην Ελλάδα.
Από την αρχή της χρονιάς, οι πυρκαγιές έχουν κοστίσει στην Ευρώπη περίπου 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ με τις πρωτοφανείς υψηλές θερμοκρασίες να καίνε τη Μεσόγειο. Τα πύρινα μέτωπα έπληξαν την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία αλλά η Ελλάδα μετρά τις μεγαλύτερες απώλειες με αλυσιδωτές επιπτώσεις σε βάθος χρόνου για την υγεία, το περιβάλλον και την οικονομία.
Σύμφωνα με το Bloomberg, σχεδόν 988.420 στρέμματα γης σε όλη την ήπειρο έχουν καταστραφεί μέχρι στιγμής από πυρκαγιές, ενώ η Ελλάδα έχει υποστεί τις περισσότερες ζημιές, με εκτιμώμενο κόστος 1,66 δισεκατομμύρια ευρώ και περισσότερα από 161.000 εκτάρια γης να έχουν καταστραφεί έως τις 30 Αυγούστου. Πρόκειται για τις πιο καταστροφικές δασικές πυρκαγιές τα τελευταία 16 χρόνια οι οποίες άφησαν πίσω τους νεκρούς και ανυπολόγιστες καταστροφές για το οικοσύστημα και την αγροτική παραγωγή.
Ο Έβρος βίωσε τον πύρινο εφιάλτη και έχασε μεγάλο μέρος της δασικής κάλυψης αλλά εκτός από τις εμφανείς επιπτώσεις υπάρχουν και οι «υπόγειες». Σύμφωνα με το WWF, τα δάση αποτελούν τη φυσική μας ασπίδα έναντι των πλημμυρών, της διάβρωσης του εδάφους και της κλιματικής κρίσης, ενώ είναι οι πνεύμονες Γης και ανθρώπου. Στην Ελλάδα, αλλά και σε όλες τις χώρες με μεσογειακό κλίμα, δεν μπορεί κανείς να στοχεύσει σε μηδενισμό των δασικών πυρκαγιών, καθώς αυτές αποτελούν μέρος του φυσικού κύκλου διαδοχής ή συντήρησης κάποιων τύπων βλάστησης. Ωστόσο, λόγω της εγκατάλειψης του πρωτογενούς τομέα, της αστικοποίησης αλλά και της κλιματικής κρίσης, βλέπουμε πλέον πυρκαγιές αυξημένης έντασης και, μάλιστα, όλο και πιο συχνά. Με μεγάλες επιπτώσεις, όχι μόνο στα φυσικά οικοσυστήματα αλλά και στις ανθρώπινες κοινότητες.
Όπως σημειώνει σε σχετική αναφορά, η Copernicus, η εκτεταμένη απώλεια βλάστησης και τα καμένα εδάφη από τις πυρκαγιές δημιουργούν περιοχές επιρρεπείς σε σοβαρή διάβρωση και πλημμύρα. Έτσι, με βάση την παγκόσμια εμπειρία και τα νεότερα δεδομένα που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή φαίνεται ότι εισερχόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο.
Εστιάζοντας στην ελληνική πραγματικότητα, ο κ. Θωμάς Κ. Παπαλάσκαρης, MSc Πολιτικός/Υδρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Υδραυλικών Έργων μιλώντας στο Insider.gr, αναλύει τον τρόπο με τον οποίο η πυρκαγιά επιδρά στο έδαφος και ενισχύει την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων: «Υπό κανονικές συνθήκες και εάν δεν έχει επηρεαστεί το έδαφος από κάποια πυρκαγιά, η βροχή που πέφτει διηθείται από το πορώδες έδαφος και δεν φθάνει π.χ στο ρέμα. Τώρα που το έδαφος είναι καμμένο, όλο το νερό ρέει επιφανειακά και δημιουργείται πλημμύρα. Η βροχή που πέφτει στα δάση χάνει ένα ποσοστό της ενέργειάς της. Τώρα, μετά από την φωτιά, θα πέσει σε γυμνό χώμα, θα γίνει φερτό υλικό και το μπαζώνει σε καλλιεργημένες εκτάσεις».
Ο αυξανόμενος κίνδυνος πυρκαγιών στη Νότια Ευρώπη
Η κλιματική αλλαγή έχει συντελέσει στην αύξηση των ακραίων φαινομένων και η Ελλάδα εντάσσεται στις χώρες που αναμένεται να αντιμετωπίσουν έναν αυξανόμενο κίνδυνο πυρκαγιάς.
Διεθνής μελέτη που συντονίστηκε από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης με τη συμμετοχή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και συγκεκριμένα του διευθυντή Ερευνών στο Ινστιτούτο ΙΕΠΒΑ, Δρ. Χρήστο Γιαννακόπουλο, και την ερευνήτρια, Άννα Καράλη υποστηρίζει ότι θα επηρεαστούν οι περιοχές της Νότιας Ευρώπης. Ένα από τα βασικά συμπεράσματα είναι ότι τα ευρωπαϊκά δάση και οι καταβόθρες άνθρακα που θα επηρεαστούν από τον αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς αποτελούν κλειδί για τη ρύθμιση του κλίματος.
Η αύξηση του κινδύνου πυρκαγιάς αποτελεί πρόκληση για την εφαρμογή της νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Δάση, η οποία προτείνει τη διατήρηση της ετήσιας μείωσης τουλάχιστον 310 εκατομμυρίων τόνων CO2 από τον δασικό και γεωργικό τομέα το 2030 στην Ευρώπη.
Στο πλαίσιο αυτό, μέτρα για την δραστική μείωση των εκπομπών κατά τις επόμενες δύο δεκαετίες (2030-2040) είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη χαμηλότερου κινδύνου πυρκαγιών στο μέλλον στην Ευρώπη και παγκοσμίως.
