Συνεχίζεται η μεγάλη «φυγή» των νέων από την χώρα, αναζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας και μεγαλύτερους μισθούς στο εξωτερικό. Ένα υψηλά ειδικευόμενο εργατικό δυναμικό συνεχίζει να μεταναστεύει στο εξωτερικό, μειώνοντας έτσι και την εγχώρια παραγωγικότητα μαζί με τα άμεσα αποτελέσματα που έχει στην πληθυσμιακή εξέλιξη.
Το συνεχόμενο brain drain έχει αντίκτυπο τόσο στη δημογραφική εικόνα της Ελλάδας όσο και στην εγχώρια αγορά εργασίας, καθώς δημιουργούνται κενά -συνήθως σε ειδικότητες υψηλής εξειδίκευσης- που δεν αναπληρώνονται από τους μετανάστες που συνεχίζουν να έρχονται για να εργαστούν στη χώρα μας, αλλά λίγοι παραμένουν.
Σύμφωνα με την μελέτη του ΚΕΠΕ για τις πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά εργασίας, ο πληθυσμός ηλικίας άνω των 15 ετών συνέχισε την πτωτική του πορεία. Μεταξύ δευτέρου και τρίτου τριμήνου του 2024 η μείωση έφτασε τις 5.100 άτομα, ενώ σε ετήσια βάση η μείωση ξεπέρασε τις 20.000.
Είναι ανησυχητικό ότι η μεγαλύτερη μείωση προήλθε από την ομάδα 30-44 ετών, την πιο ενεργή ομάδα του πληθυσμού στην αγορά εργασίας. Σημειώνεται ότι το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό της ομάδας 30-44 ετών είναι κατά κανόνα το υψηλότερο και το τρίτο τρίμηνο του 2024 ξεπέρασε το 86%.
Σε ένα τρίμηνο ο πληθυσμός αυτής της ομάδας μειώθηκε κατά 22.700 και σε ετήσια βάση η μείωση πλησίασε τις 69.000 άτομα. Σε αντιδιαστολή, τρεις ηλικιακές ομάδες εμφάνισαν αύξηση. Στην ομάδα άνω των 65 ετών η αύξηση ξεπέρασε τις 31.000 σε ετήσια βάση, αντανακλώντας τη γήρανση του πληθυσμού. Είναι παρήγορο ότι η δεύτερη μεγαλύτερη συνεισφορά προήλθε από την ομάδα 15-19 ετών που σε επίπεδο έτους έφτασε τις 21.000 άτομα.
Σε τριμηνιαία βάση η μείωση του πληθυσμού τροφοδοτήθηκε αναλογικά το ίδιο από άνδρες και γυναίκες, αλλά σε επίπεδο έτους οι γυναίκες μειώθηκαν περισσότερο (12,6 χιλ. έναντι 7,4 χιλ.). Επίσης, αύξηση εμφάνισαν οι νέοι 15- 29 ετών (9,1 χιλ. στο τρίμηνο και 14,3 χιλ. στο έτος), ενώ μειώθηκαν τα άτομα άνω των 30 ετών (22,2 χιλ. και 65,7 χιλ., αντίστοιχα).
Τέλος, έκπληξη προκαλεί η αύξηση των αλλοδαπών στον πληθυσμό σε τριμηνιαία (43,4 χιλ.) και ετήσια βάση (11,5 χιλ.), όταν αυτοί με ελληνική υπηκοότητα μειώθηκαν (48,4 χιλ. στο τρίμηνο και 31,6 χιλ. στο έτος). Η μεγαλύτερη αύξηση των αλλοδαπών στο τρίμηνο έναντι του έτους δείχνει τον εποχικό χαρακτήρα της παρουσίας τους.
Λιγοστεύουν οι εργαζόμενοι τριαντάρηδες
Η μείωση του εργατικού δυναμικού ήταν λίγο μικρότερη από εκείνη του πληθυσμού. Σε ετήσια βάση η μείωση έφτασε τις 18,5 χιλ. άτομα και σε τριμηνιαία τις 43,1 χιλ. άτομα. Μεγάλη εκροή από το εργατικό δυναμικό σημειώθηκε στην ηλικιακή ομάδα 30-44 ετών (67,1 χιλ. σε σύγκριση με το 2023γ) και ακολούθησαν οι ομάδες 15-19 ετών (8,9 χιλ.) και 20-24 ετών (13,7 χιλ.). Αντίθετα, ισχυρές αυξήσεις καταγράφηκαν σε ετήσια βάση στις ομάδες 45-64 ετών (54,2 χιλ.) και στην ομάδα 65+(12,4 χιλ.).
Η πλειονότητα αυτών που έφυγαν εκτός εργατικού δυναμικού στο τρίμηνο κατευθύνθηκαν στους οικονομικά μη ενεργούς, όπως φανερώνει η αύξηση αυτών κατά 38,1 χιλ., ενώ κάποιοι δεν αποκλείεται να έφυγαν από τη χώρα. Επιπλέον, οι γυναίκες που συμμετέχουν στο εργατικό δυναμικό μειώθηκαν περίπου τέσσερις φορές ταχύτερα από τους άνδρες.
Τέλος, η αύξηση του πληθυσμού των αλλοδαπών συνοδεύτηκε από αύξηση και του εργατικού δυναμικού. Μεταξύ διαδοχικών τριμήνων η αύξηση έφτασε τις 42,2 χιλ. άτομα και σε ετήσια βάση τις 6,8 χιλ. άτομα. Αντίθετα, μείωση κατέγραψε και στις δύο περιπτώσεις το εργατικό δυναμικό με ελληνική υπηκοότητα.
Το αποτέλεσμα των παραπάνω αλλαγών είναι σχεδόν σταθερό ποσοστό συμμετοχής κοντά στο 70% για τα άτομα 15-64 ετών. Ειδικότερα, το ποσοστό συμμετοχής μειώθηκε σε τριμηνιαία βάση κατά 0,5 εκατοστιαίες μονάδες, αλλά αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 0,1 εκατοστιαία μονάδα. Υπενθυμίζεται ότι, αν θέλουμε να κρατήσουμε το εργατικό δυναμικό τουλάχιστον σταθερό, πρέπει η μείωση του πληθυσμού να αντισταθμίζεται από αύξηση του ποσοστού συμμετοχής.
Όσον αφορά τις διαφοροποιήσεις με βάση το φύλο, το 78,4% των ανδρών ηλικίας 15-64 ετών συμμετέχουν στην αγορά εργασίας. Το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες είναι 62,6%, δηλαδή περίπου 16 εκατοστιαίες μονάδες χαμηλότερο. Επομένως, οι γυναίκες είναι μια πληθυσμιακή ομάδα που έχει περιθώρια αύξησης της συμμετοχής στην αγορά εργασίας. Αντίστοιχα ισχύουν και για τους νέους 15-24 ετών.
Όπως δείχνουν τα δεδομένα όμως, σε καμία ομάδα δεν συνέβη κάτι τέτοιο το τελευταίο έτος. Το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών παρέμεινε σταθερό τον τελευταίο χρόνο, αλλά ο αριθμός τους μειώθηκε, ενώ αντίστοιχα μειώθηκε το μέγεθος των ηλικιακών ομάδων των νέων (15-19 και 20-24 ετών) και το ποσοστό συμμετοχής τους.
