Εδώ και αρκετούς μήνες απασχολεί την κοινή γνώμη και φυσικά τους αμερικανούς χρήστες των κοινωνικών δικτύων ο πόλεμος που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και μιας ακόμα κινεζικής εταιρείας, ονόματι Bytedance, ιδιοκτήτριας του δημοφιλούς Tik Tok.
Δημοσιεύματα επί δημοσιευμάτων έχουν γραφτεί για την πιθανή εξαγορά των δραστηριοτήτων της ByteDance στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, για τα τελεσίγραφα του αμερικανού προέδρου και για την πιθανή απαγόρευση του κοινωνικού δικτύου. Ίσως όμως ο πιο απλός τρόπος για να κατανοήσει κανείς τι συμβαίνει, ή τι συνέβη, με το TikTok είναι να λάβει υπόψη του τις παράπλευρες απώλειες.
Η ιστορία της πώλησης
Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση Trump έχει μετατρέψει τις εταιρείες τεχνολογίας σε πεδίο βολής στα πλαίσια του σιναμερικανικού εμπορικού πολέμου. Να θυμίσουμε ότι η κυβέρνησή του μπλόκαρε την προσπάθεια της Broadcom να αγοράσει την Qualcomm το 2018, απαγόρευσε στις κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ να συνεργάζονται με κινεζικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών όπως οι ZTE και Huawei ενώ ανάγκασε και μια κινεζική εταιρεία που απέκτησε την εφαρμογή γνωριμιών LGBTQ Grindr να την πουλήσει.
Τι συνέβει όμως με την περίπτωση του TikTok, η οποία αποτελεί το τελευταίο επεισόδιο μιας σειράς επεισοδίων επίδειξης ισχύος έναντι της Κίνας, η οποία έχει εφαρμόσει εδώ και χρόνια τους δικούς της περιορισμούς στις αμερικανικές εταιρείες που θέλουν να δραστηριοποιηθούν εκεί.
Σε αυτό το τελευταίο λοιπόν παράδειγμα της Tik Tok ο αμερικανός πρόεδρος ισχυρίστηκε ότι η δημοφιλής υπηρεσία, η οποία αριθμεί περισσότερους από 100 εκατ. μηνιαίους χρήστες στις ΗΠΑ, αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια. Κι αυτό γιατί το TikTok συλλέγει πολλές πληροφορίες για τους αμερικανούς και όχι μόνο χρήστες, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων εγγραφής και των δραστηριοτήτων τους στην υπηρεσία, πληροφορίες που θα μπορούσε να μοιραστεί με την κινεζική κυβέρνηση.
Με το επιχείρημα αυτό ο Τραμπ απευθύνθηκε στην Επιτροπή Εξωτερικών Επενδύσεων των ΗΠΑ(CFIUS) - το κατεξοχήν όπλο του για να αποτρέψει τις κινεζικές εξαγορές και δραστηριότητες. Μέσω της CFIUS εξανάγκασε την εταιρεία να πουληθεί έως τις 15 Δεκεμβρίου, σε διαφορετική περίπτωση - αν η πώληση δηλαδή δεν πραγματοποιηθεί - απείλησε να απαγορεύσει την λειτουργία της στις ΗΠΑ.
Από πλευράς της η TikTok, την οποία ελέγχει η κινεζική ByteDance, τονίζει ότι δεν κοινοποιεί δεδομένα στην κινεζική κυβέρνηση και έχει περάσει μήνες συζητήσεων με αξιωματούχους της διοίκησης Τραμπ για να λυθεί η υπόθεση. Σύμφωνα μάλιστα με δύο άτομα προσκείμενα στις συζητήσεις τα οποία μίλησαν στο CNBC, στελέχη της TikTok θεωρούν τις πράξεις του Τραμπ αντίποινα σε μια πολιτική φάρσα που συνέβη τον Ιούνιο, όταν έφηβοι οργανώθηκαν μέσω του κοινωνικού δικτύου για να κρατήσουν θέσεις σε μια προεκλογική ομιλία του Τραμπ στην Οκλαχόμα και δεν εμφανίστηκαν, με αποτέλεσμα χιλιάδες θέσεις να φανούν κενές. Άλλη μια θεωρία την οποία αναφέρει η κινεζική πλευρά είναι ότι οι σύμβουλοι του προέδρου πήραν την ιδέα από την απαγόρευση του Tik Tok στην Ινδία τον Ιούνιο, και την χρησιμοποίησαν ως έναν νέο τρόπο για να «πικάρουν» την Κίνα. Παρά τα όσα ακούγονται βέβαια οι εκπρόσωποι του κινεζικού κοινωνικού δικτύου αρνούνται να σχολιάσουν τις εν λόγω πληροφορίες.
Ακόμα όμως κι αν η αμερικανική κυβέρνηση έχει λόγο να υποψιάζεται ότι η TikTok ψεύδεται και έχει κοινοποιήσει δεδομένα - ή θα μπορούσε να κοινοποιήσει στο μέλλον - η τρέχουσα συμφωνία πώλησης μεριδίου μειοψηφίας της Tik Tοk στη Walmart και την Oracle μαζί με μια νέα συμφωνία cloud computing που συνάπτει η Tik Tok με την Oracle απέχει μακράν από το αρχικό σχέδιο του Προέδρου και έχει παράπλευρες απώλειες και για τις αμερικανικές εταιρείες.
Αν το σκεφτεί κανείς θυμίζει μια τακτική που ο αμερικανός πρόεδρος αναλύει στο βιβλίο του «Art of the Deal»: Χρησιμοποιήστε μεγάλα λόγια για να καταλήξετε σε έναν συμφέρον συμβιβασμό.
Παράπλευρες απώλειες του «Art of the Deal»
H διαπραγματεύσεις με αυτό τον τρόπο βέβαια έχουν κάποιο πρόβλημα : τις ακούσιες καταστροφές που προκαλούνται από την μάχη, ή αλλιώς την ποιητική μεταφορά της θεωρίας του χάου, γνωστή κι ως «φαινόμενο της πεταλούδας» (σ.σ. αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα) Στην περίπτωση μας το φαινόμενο της πεταλούδας δεν είναι άλλο από κάποιες αλυσιδωτές αντιδράσεις με απρόβλεπτες απώλειες που ακόμα κι να δεν είναι επιβλαβείς θα μπορούσαν να αλλάξουν τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων.
Ας φέρουμε όμως μερικά παραδείγματα πιο συγκεκριμένα.
- Η περίπτωση της Microsoft
Σύμφωνα με τους New York Times, η Microsoft βρισκόταν σε συνομιλίες με το TikTok νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι για μια επένδυση μειοψηφίας, που θα συνοδευόταν από μια συμφωνία cloud. Ωστόσο, η επέμβαση του αμερικανού προέδρου για πλήρη πώληση των εργασιών του Tik Tok στις ΗΠΑ ώθησε την Microsoft σε συνομιλίες εξαγοράς του συνόλου της εταιρείας. Όταν όμως η κινεζική κυβέρνηση απάντησε στις αμερικανικές επιδιώξεις τονίζοντας ότι θα πρέπει κι εκείνη να εγκρίνει τους όρους της συμφωνίας, πράγμα το οποίο έγινε σύμφωνα με το τους New York Times λίγο πριν ανακοινωθεί το deal, η Microsoft υπαναχώρησε. Μετά από αυτό τη θέση της στις διαπραγματεύσεις πήρε η Oracle η οποία κατέληξε σε μια συμφωνία μειοψηφίας και σε μια συμφωνία cloud.
Εάν ο αμερικανός Τραμπ είχε ξεκαθαρίσει από την αρχή ότι ήταν ανοιχτός στην πώληση μεριδίου της εταιρείας, δηλαδή στο βρει το Tik Tok έναν αξιόπιστο αμερικανό συνεργάτη - κάτι που συνέβη με την Oracle - ενδέχεται η Microsoft να ήταν ο συνεργάτης αυτός.
Δεδομένου μάλιστα ότι η Microsoft αγόρασε λίγο μετά το ναυάγιο των συνομιλιών την Zenix Max Media έναντι 7,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μετρητά, την τρίτη μεγαλύτερη συμφωνία εξαγοράς που έχει πραγματοποιήσει ποτέ, αποδεικνύει ότι ήταν διατεθειμένη να προχωρήσει σε κάποιο μεγάλο deal, ανεξαρτήτως των επιδιώξεων του προέδρου.
- Η περίπτωση της Walmart
Όταν η ByteDance αναζητούσε πλειοδότες για να ανταγωνιστούν την Microsoft, ο διευθύνων σύμβουλος της SoftBank, Μάρσελ Κλόρ, άδραξε την ευκαιρία και δημιούργησε μια κοινοπραξία με την Google και την Walmart. Μέσω αυτής προσπάθησε να δελεάσει την ByteDance αλλά και την κυβέρνηση Τραμ και να προχωρήσει σε μια εξαγορά.
Το ενδιαφέρον της Walmart φούντωνε όσο περνούσε ο καιρός, συνειδητοποιώντας την δυναμική που θα μπορούσε να αποκτήσει στο ηλεκτρονικό εμπόριο μέσα από το συγκεκριμένο deal, όπως αναφέρουν πηγές προσκείμενες στην εταιρεία στο CNBC. Με την ανακοίνωση αποχώρησης της Microsoft από τις συνομιλίες, η Walmart σύναψε σε συμμαχία με την Oracle και μέσω αυτής κατέληξε να κατέχει το 7,5% του TikTok, σύμφωνα με την συμφωνία που εκγρίθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο.
Αν λοιπόν η διοίκηση Τραμπ είχε ξεκαθαρίσει ότι ήταν ανοιχτή σε μια μερική πώληση του κοιννωικού δικτύου, ίσως η Walmart ίσως να μην είχε εμπλακεί ποτέ.
- Η περίπτωση της Google
Το κύριο ενδιαφέρον της Google για να επενδύσει στην Tik Tok ήταν να διασφαλίσει μια συμφωνία cloud με το κοινωνικό δίκτυο, να προσθέσει δηλαδή έναν ακόμα μεγάλο πελάτη στη λίστα της, πέρα από την Snap.
Δεδομένου όμως ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ ήθελε ο κύριος αγοραστής να είναι εταιρεία τεχνολογίας η Google θεώρησε σύμφωνα με πηγές ότι αντιμονοπωλιακά προσκόμματα θα την εμπόδιζαν να ηγηθεί μιας τέτοιας συμφωνίας, οπότε κι αποσύρθηκε.
Η τρίτη σε μέγεθος αμερικανική εταιρεία cloud services, μετά την Microsoft και την Amazon, σίγουρα δεν χάρηκε όταν διαπίστωσε ότι ένας πολύ μικρότερος παίκτης όπως η Oracle έκλεισε αντ' αυτής ένα παχυλό Cloud συμβόλαιο με την βοήθεια μιας επένδυσης μειοψηφίας.
- Η περίπτωση του Κέβιν Μάγιερ
Ο πρώην επικεφαλής της Disney+, Κέβιν Μάγιερ ανέλαβε τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της TikTok, τον Μάιο και ευθύς αμέσως ενεπλάκη στην σινοαμερικανική διαμάχη. Με το που η κυβέρνηση Τραμπ άρχισε να πιέζει για πλήρη πώληση, ο Μάγιερ ενέπλεξε την Oracle ως έτερο πλειοδότη της Microsoft με στόχο να ενισχύσει την αξία του κοινωνικού δικτύου μέσω του ανταγωνισμού.
Κι ενώ η Microsoft συζητούσε για την εξαγορά της πλήρους κυριότητας των δραστηριοτήτων της TikTok σε ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, ο Μάγιερ αποφάσισε να εκγαταλείψει το TikTok και να μην ενταχθεί στην μισθοδοσία της Microsoft ή της Oracle ως επικεφαλής τμήματος ενός, μη παγκόσμιου, κοινωνικού δικτύου.
Όταν η είδηση ότι σκεφτόταν να παραιτηθεί διέρευσε έσπευσε να την επιβεβαιώσει κατεβαίνοντας επιδέξια από την καρέκλα της διοίκησης.
Βέβαια η πώληση του συνόλου της εταιρείας δεν συνέβη ποτέ. Οπότε δεν γνωρίζουμε τι θα είχε αποφασίσει ο τέως διευθύνων σύμβουλος αν γνώρισε τις εξελίξεις. Ίσως να ήταν ακόμα CEO σήμερα, αφού η TikTok παραμένει μια παγκόσμια εταιρεία.
Η σπασμωδική ακαταστασία που προκλήθηκε από την εξαγορά του Tik Tok μπορεί να μην τελειώσει εδώ. Αν η κινεζική κυβέρνηση απορρίψει την τρέχουσα συμφωνία, κανείς δεν ξέρει ποιος θα κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Να θυμίσουμε άλλωστε ότι από την πρώτη στιγμή που διέρρευσε η συμφωνία, τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης έδιναν μια εντελώς διαφορετική εικόνα από τα αμερικανικά.
Το σίγουρο είναι όμως πως αν η τέχνη του να κλείνεις συμφωνίες είναι αυτή που προτείνει ο Ντόναλντ Τραμπ στο βιβλίο του, κι εφαρμόζει στην πολιτική του όπως φαίνεται, το τελικό έργο τέχνης θα θυμίζει κάτι από πίνακα του Jackson Pollock…
