Ανυπολόγιστο φαντάζει αυτή τη στιγμή το κόστος της πρόσφατης κρίσης των αιθέρων μετά την παγκόσμια καθήλωση των Boeing 737-8 Max και 737-9 Max, στον απόηχο του δεύτερου αεροπορικού δυστυχήματος με αεροσκάφος τέτοιου τύπου που συνέβη μέσα σε πέντε μήνες. Τις επιπτώσεις δεν αναμένεται μάλιστα να επωμιστεί αποκλειστικά η Boeing, αφού τα νέα δεδομένα μπορούν να αλλάξουν τις αερομεταφορές και για τους απλούς πολίτες.
Να υπενθυμίσουμε ότι ο παγκόσμιος στόλος των Boeing 737 Max παραμένει καθηλωμένος στο έδαφος μετά την ανακάλυψη νέων στοιχείων κατά την διάρκεια των ερευνών για την συντριβή του αεροσκάφους της Ethiopian Airlines την προηγούμενη Κυριακή, από την οποία έχασαν τη ζωή τους και οι 157 επιβαίνοντες. Ήταν το δεύτερο θανατηφόρο συμβάν με το σχετικά νέο μοντέλο της Boeing μέσα σε πέντε μήνες.
Η Ομοσπονδιακή Αρχή Αεροπλοΐας (FAA) των ΗΠΑ έκανε λόγο για νέα δεδομένα τα οποία συλλέχθηκαν από δορυφόρο και τα οποία συνέβαλαν στην απόφαση για προσωρινή απαγόρευση πτήσεων του συγκεκριμένου τύπου αεροσκαφών και στην Αμερική, η οποία άργησε να συνταχθεί με την πανευρωπαϊκή οδηγία απαγόρευσης κυκλοφορίας αλλά και τις απαγορεύσεις άλλων χωρών. Εντέλει, την «προδραστική απόφαση» υποστήριξε και η Boeing διευκρινίζοντας ότι «ελήφθη προληπτικά καθώς η ασφάλεια κρίνεται υψίστης σημασίας και για την ίδια».
Μεγάλο το κόστος για την Βoeing
Η κρίση δεν είναι καινοφανής για την Boeing αναμένεται όμως να είναι βαθύτερη και με μεγαλύτερη διάρκεια.
Το 2013 απόφαση της πολιτικής αεροπορίας των ΗΠΑ καθήλωσε τα Boeing 787s Dreamliner στο έδαφος για 123 ημέρες. Η αιτία ήταν πως σε διάστημα 9 μηνών δύο αεροπλάνα 787s, σε Βοστώνη και Ιαπωνία, προχώρησαν σε αναγκαστική προσγείωση αφού ανιχνεύθηκε καπνός στο πιλοτήριο. Η ανάφλεξη των μπαταριών ιόντων λιθίου που διαπιστώθηκε τότε, απαίτησε περισσότερα από 20 εκατ. και τρεις μήνες για να επιδιορθωθεί, κόστος αρκετά υψηλό αν σκεφτεί κανείς ότι επηρέαζε πολύ μικρότερο αριθμό αεροσκαφών και αεροπορικών εταιρειών - United Airlines στην Αμερική, την Ιαπωνία και την Ινδία.
Η σημερινή παγκόσμια καθήλωση των αεροσκαφών, η οποία αναμένεται να διαρκέσει μέχρι τον Μάιο, θα μπορούσε να κοστίσει πολύ περισσότερο αλλά και να πλήξει ανεπανόρθωτα την φήμη της εταιρείας με ότι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον. Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, τα βραχυπρόθεσμα κόστη, όπως η επιδιόρθωση του λογισμικού του αεροσκάφους, είναι πιθανόν διαχειρίσιμα για τη Boeing. Ωστόσο το ενδεχόμενο να χάσει την εμπιστοσύνη των αεροπορικών εταιρειών για το μέχρι χθες best-seller αεροσκάφος της είναι άγνωστο πόσο μοιραίο μπορεί να αποβεί για το μέλλον.
Για μια τάξη μεγέθους να αναφέρουμε ότι περίπου 4.600 αεροπλάνα έχουν παραγγελθεί μέχρι στιγμής, τα οποία αντιστοιχούν σε 550 δισεκατομμύρια δολάρια από τα μελλοντικά έσοδα της εταιρείας. Πώς όμως θα μπορούσε να επηρεάσει την εταιρεία;
Οι μελλοντικές επιπτώσεις για την Boeing
Εμπειρογνώμονες της βιομηχανίας των αεροσκαφών αναφέρουν ότι «παρότι η απαγόρευση δεν εμποδίζει τους πελάτες να παραλάβουν τα αεροσκάφη τους, είναι δύσκολο μια εταιρεία να δεχτεί να παραλάβει ένα αεροπλάνο που έστω και προς το παρόν, δεν μπορεί να πετάξει».
Οι βασικοί πελάτες της εταιρείας στις ΗΠΑ - η Southwest Airlines Co, η American Airlines Group Inc και η United Airlines - εξέφρασαν την εμπιστοσύνη τους στην ασφάλεια του Μax. Άλλοι βέβαια εξέφρασαν ανοιχτά τις αντιρρήσεις τους για να παραλάβουν τα αεροσκάφη. Η VietJet Aviation JSC, η οποία διπλασίασε την παραγγελία της μόλις τον περασμένο μήνα, φτάνοντας τα 25 δισ. δολάρια, δήλωσε ότι θα αποφασίσει αν θα προχωρήσει με την παραγγελία μόλις διαλευκανθεί η υπόθεση και βρεθούν τα αίτια της δεύτερης τραγωδίας. Εγγυήσεις προτού παραλάβει το πρώτο από τα 30 αεροπλάνα που έχει παραγγείλει ζητά και η ρωσική Utair Aviation. Η Ryanair, η οποία ήταν να παραλάβει το πρώτο από τα πολλά 737 - 8 Μax που έχει παραγγείλει στο τέλος του μήνα, μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινώσει τι προτίθεται να κάνει.
Αξίζει να σημειωθεί βέβαια ότι μια ακύρωση παραγγελίας και αλλαγή προμηθευτή είναι ζημιογόνα και για την ίδια την αεροπορική εταιρεία αφού κάτι τέτοιο θα καθυστερούσε την ημερομηνία παράδοσης κατά πολύ σε σχέση με τους αρχικούς υπολογισμούς.
Όσο για την Boeing, ακόμα κι αν οι εταιρείες δεχτούν να παραλάβουν τα αεροσκάφη όταν εξομαλυνθεί η κατάσταση, ο λογαριασμός θα έχει ανέβει. Κι αυτό γιατί η παραμονή των ετοιμοπαράδοτων αεροσκαφών σε αποθήκες επιβαρύνει με πρόσθετα έσοδα την εταιρεία. Αυτός είναι ίσως και ο λόγος που η ίδια παραμένει φειδωλή στο σχολιασμό σχετικά με τις επιπτώσεις αυτής της κρίσης. Ερωτηθείς εκπρόσωπος της Boeing για το πώς η παγκόσμια καθήλωση του 737 Max θα επηρέαζε τις παραδόσεις των παραγγελιών απάντησε απλά «συνεχίζουμε να το αξιολογούμε».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις διεθνών αναλυτών κάθε μήνας που τα έτοιμα αεροσκάφη δεν παραδίδονται θα μπορούσε να κοστίζει στην Boeing από 1,8 δισ. έως 2,5 δισ. δολ. να μειώσει δηλαδή αισθητά τα έσοδα του 2019 τα οποία η ίδια η Boeing προέβλεπε τον Ιανουάριο ότι θα κυμανθούν από 109,5 δισ. έως και 111,5 δισ. δολάρια.
Και πέρα από όλα αυτά πλήττεται σίγουρα και η φήμη της εταιρείας γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει μελλοντικές συμφωνίες. Η Kenya Airways η οποία βρισκόταν σε συνομιλίες με την Boeing για την εξαγορά 40 αεροσκαφών 737 Max, είναι πιθανόν να στραβεί στον ευρωπαίο ανταγωνιστή της εταιρείας, την Airbus για το A320, σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στην εταιρεία. Στον αέρα βρίσκεται και μια εντολή 5.9 δισ. δολαρίων της, της θυγατρικής της Saudi Arabian Airlines, Flyadeal, για εξαγορά 50 αεροσκαφών 737 Max 8, συμφωνία που ήταν έτοιμη να κλείσει αυτό το διάστημα.
Ποιες εταιρείες επιχειρούν με 737 -8 Max
Στο μακρύ κατάλογο των επιπτώσεων έρχονται να προστεθούν και τα μέτρα που αναμένεται να λάβουν οι εταιρείες που επιχειρούν με τα συγκεκριμένα αεροσκάφη. H Norwegian για παράδειγμα δήλωσε την Τετάρτη ότι θα ζητήσει αποζημίωση από την Boeing για τις απώλειες που θα φέρει η καθήλωση των αεροσκαφών και οι ακυρώσεις των πτήσεων που αυτή συνεπάγεται. Σε αντίστοιχες κινήσεις θα μπορούσαν να προχωρήσουν και οι άλλες αεροπορικές εταιρείες που επιχειρούν με το συγκεκριμένο αεροσκάφος, και όπως αποδεικνύεται στο παρακάτω διάγραμμα δεν είναι λίγες. Να σημειωθεί ότι από την ανανεωμένη σειρά αεροσκαφών 737 -8 Μax που έκανε το ντεμπούτο της το 2017 είχαν παραδοθεί μέχρι το τέλος 350 αεροσκάφη. Βέβαια ακόμη περισσότερα είναι τα αεροσκάφη που αναμένεται να παραδοθούν το προσεχές διάστημα.
- Southest Airlines (US) :34 αεροσκάφη
- Air Canada: 24 αεροσκάφη
- American Airlines: 24 αεροσκάφη
- China Southern: 24 αεροσκάφη
- Norwegian Air: 18 αεροσκάφη
- Air China: 15 αεροσκάφη
- TUI Group: 15 αεροσκάφη
- SpiceJet (Ινδία): 13 αεροσκάφη
- WestJet( Καναδάς): 13 αεροσκάφη
- Flydubai: 11 αεροσκάφη
- Hainan Airlines (Κίνα): 11 αεροσκάφη
- Turkish Airlines: 11 αεροσκάφη
- Lion Air (Ινδονησία): 10 αεροσκάφη
- GOl Linhas Aereas (Βραζιλία): 7 αεροσκάφη
- Shandong Airlines (Κίνα): 7 αεροσκάφη
- Smartwings (Τσεχία): 7 αεροσκάφη
- Aeromexico: 6 αεροσκάφη
- SilkAir (Σινγκαπούρη): 6 αεροσκάφη
- Jet Airways (Ινδία): 5 αεροσκάφη
- Aerolineas Argentinas: 5 αεροσκάφη
- Icelandair: 5 αεροσκάφη
- LOT Airlines (Πολωνία): 5 αεροσκάφη
- Oman Air: 5 αεροσκάφη
- Shenzhen Airlines (Κίνα): 5 αεροσκάφη
- Ethiopian Airlines: 4 αεροσκάφη
- Sunwing Airlines (Καναδάς): 4 αεροσκάφη
- Air Italy: 3 αεροσκάφη
- China Eastern: 3 αεροσκάφη
Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι οι συμβάσεις αεροσκαφών δεν περιλαμβάνουν συνήθως ρήτρα που επιτρέπει αυτόματα στις αεροπορικές εταιρείες να διεκδικήσουν αποζημίωση για μια κανονιστική ενέργεια όπως η καθήλωση.
Η κρίση μπορεί να αυξήσει τα εισιτήρια
Το φρένο στις απογειώσεις των αεροσκαφών των Boeing 737 - 8 Max όμως μειώνει σημαντικά και τη διαθεσιμότητα θέσεων για αεροπορικά ταξίδια, γεγονός που θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές των ναύλων επηρεάζοντας και το επιβατικό κοινό.
Την άποψη αυτή εξέφρασε ανοιχτά και ο Mr Easy Jet, Sir Στέλιος Χατζηιωάννου, στο insider, συμπληρώνοντας ότι η εξέλιξη αυτή θα φρενάρει την ανάπτυξη της αεροπορικής αγοράς. «Είναι φυσικό όταν μια εταιρία που έχει τέτοιου τύπου αεροπλάνα , τα αποσύρει να δημιουργείται ένα κενό, να μειώνονται οι διαθέσιμες θέσεις και να πέφτει το φορτίο στους άλλους που εκτελούν τα ίδια δρομολόγια. Αυτό μπορεί να φέρει αυξήσεις των ναύλων λόγω μείωσης της προσφοράς. Παράλληλα σε βάθος χρόνου η όλη εξέλιξη, καθώς αφορά μια μεγάλη εταιρεία κατασκευής αεροπλάνων όπως η Boeing, που αντιπροσωπεύει το 50% της αγοράς, θα επιβραδύνει την ανάπτυξη της πολιτικής αεροπορίας» τόνισε μιλώντας στους δημοσιογράφους στο περιθώριο εκδήλωσης στην Αθήνα για τις δράσεις του φιλανθρωπικού του ιδρύματος Stelios Philanthropic Foundation.
Φοβισμένο το επιβατικό κοινό
Τα νέα της πτώσης και δεύτερου ίδιου αεροπλάνου μέσα σε πέντε μήνες φαίνεται να έχουν αναστατώσει και το επιβατικό κοινό με παράγοντες της αγοράς να αναφέρουν στο insider.gr ότι πολλοί είναι εκείνοι που ρωτούν αν η πτήση που έχουν κλείσει θα γίνει με Boeing 737 Max.
Ενδεικτικό της αναστάτωσης είναι και το γεγονός ότι η δημοφιλής εφαρμογή κράτησης αεροπορικών εισιτηρίων Kayak, προσέθεσε ένα εργαλείο για τους πελάτες της που δείχνει τι είδους αεροσκάφος εκτελεί κάθε φορά την πτήση που θέλουν να κλείσουν.
Κι αυτή όμως είναι μια συνέπεια που δεν αναμένεται να έχει διάρκεια. Το πιθανότερο είναι ο φόβος να εξαφανιστεί όταν τα αεροπλάνου λάβουν και πάλι την έγκριση για να πετάξουν και μετά από ένα χρόνο να ξεχαστεί.
Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνει και η ιστορία. Μεταξύ 1965 και 1966 κι ένα άλλο αεροπλάνο της Boeing, το 727 είχε τέσσερα απανωτά αεροπορικά δυστυχήματα σε διάστημα 7 μηνών, λίγο μετά την αρχική κυκλοφορία του. Τότε βέβαια ήταν πρόβλημα εκπαίδευσης των πιλότων οι οποίοι δεν ήταν εξοικειωμένοι με την διάταξη των τριών κινητήρων κι όχι μηχανικό. Ακόμα και αυτό όμως ξεπεράστηκε μέσα σε ένα δύο χρόνια και μάλιστα εκείνη την εποχή που οι πελάτες των αεροπορικών ήταν πολύ λιγότερο εξοικειωμένοι με τα μακρινά ταξίδiα...
