Την ώρα που σύσσωμη η τουριστική βιομηχανία προσπαθεί να εφεύρει νέους τρόπους για να προσελκύσει όλο και περισσότερους τουρίστες, οι κυβερνήσεις των χωρών της γηραιάς Ηπείρου ψάχνουν να βρουν τρόπους για να μειώσουν τις αρνητικές επιπτώσεις του υπερτουρισμού στο περιβάλλον.
Στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν ότι η τουριστική βιομηχανία θα έχει στο μέλλον μόνο οφέλη για μια Ευρώπη που δέχεται ετησίως περί τα 500 εκατ. επισκέπτες οι κυβερνήσεις περνούν από τα λόγια στις πράξεις.
Ενδεικτική η δήλωση του Ιταλού υπουργού Πολιτισμού, Dario Franceschini ο οποίος διευκρίνισε πως «οι καλλιτεχνικά σημαντικοί τόποι της Ιταλίας πρέπει να προστατευθούν από την υπεραγορά, δεν μπορούν να δέχονται τεράστιους αριθμούς επισκεπτών. Γνωρίζουμε ότι οι περιοχές γύρω από τη Φοντάνα ντι Τρέβι στη Ρώμη, την πλατεία San Marco και το Ponte Vecchio στη Φλωρεντία υποφέρουν από θέματα συμφόρησης».
Ήδη τον προηγούμενο μήνα ο δήμος της Βενετίας εισήγαγε ένα «σύστημα καταμέτρησης προσώπων» στις βασικές τοποθεσίες της πόλης, όπως η γέφυρα του Ριάλτο και η πρόσβαση στο San Marcos ενώ καθιέρωσε την επιβολή προστίμου σε όσους μπαίνουν στο Grand Canal ή κάνουν πικνίκ σε ιστορικούς χώρους μνημείων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Βενετία έχει λιγότερους από 60.000 κατοίκους και δέχεται πάνω από 20 εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο. Ήδη το 2013 υπήρξαν ορισμένες διαμαρτυρίες κατά της άφιξης τεράστιων κρουαζιερόπλοιων με τους ακτιβιστές του κινήματος No Grandi Navi να κολυμπούν στα νερά ως διαμαρτυρία για τα 13 κρουαζιερόπλοια που είχαν εισέλθει στο λιμάνι μέσα σε μια ημέρα του Σεπτεμβρίου. Από εκείνη τη στιγμή αποφασίστηκε να επιτρέπεται η είσοδος μόνο δύο πλοίων ανά ημέρα.
Στην περίπτωση της Γένοβας, μήνας αιχμής για τις αφίξεις κρουαζιερόπλοιων είναι ο Οκτώβριος, γεγονός που προκαλεί επίσης διαμαρτυρίες που χρονολογούνται τουλάχιστον από το ναυάγιο του Costa Concordia, τον Ιανουάριο του 2012, στις ακτές της περιοχής. Ως παράδειγμα του μεγέθους του προβλήματος, αξίζει να σημειωθεί ότι τον Οκτώβριο του 2014, 6 κρουαζιερόπλοια που μετετέφεραν 14.000 επιβάτες αφίχθησαν σε μία ημέρα. Σύμφωνα με στοιχεία του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Λιγουρίας, η περιοχή της Γένοβας φιλοξένησε 15 εκατομμύρια τουρίστες το 2016, δημιουργώντας συνολικά τουριστικά έσοδα ύψους 5,3 δισ. ευρώ. Είναι δύσκολο για τους Γενοβέζους να ρυθμίσουν την τουριστική τους βιομηχανία, καθώς ακόμη και τους χειμερινούς μήνες -τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο- δέχονται περισσότερους από ένα εκατομμύριο επισκέπτες.
Στην Ισπανία, η Βαρκελώνη είναι μια πόλη με 1,6 εκατομμύρια κατοίκους και λαμβάνει περισσότερους από 7 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως. Όταν αυτοί οι τουρίστες κάνουν οργανωμένες εκδρομές, ασκούν σοβαρή πίεση στις υπηρεσίες ταξί και λεωφορείων της πόλης. Για τον λόγο αυτό, το 2015, ο δήμαρχος της Βαρκελώνης, Ada Colau, ανακοίνωσε ότι θα απαγορευτεί η κατασκευή ξενοδοχείων στο ιστορικό κέντρο της πόλης και ότι θα ρυθμιστεί η άφιξη κρουαζιερόπλοιων. «Η μεγαλύτερη ανησυχία μου είναι ότι θα καταλήξουμε σαν τη Βαλένθια», είχε δηλώσει τότε ο Colau.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, η κρουαζιέρα παράγει ετησίως 796 εκατομμύρια ευρώ και από τον συνολικό αριθμό των τουριστών που φθάνουν στην πόλη κάθε χρόνο, τουλάχιστον 2 εκατομμύρια εισέρχονται μέσω κρουαζιερόπλοιων.
Η Κοπεγχάγη, η πρωτεύουσα της Δανίας, είναι ένας από τους κυριότερους προορισμούς στον κόσμο για επαγγελματίες ταξιδιώτες και διατλαντικά κρουαζιερόπλοια. Εννέα εκατομμύρια άνθρωποι επισκέπτονται την πόλη κάθε χρόνο, αριθμός-ρεκόρ για τη Δανία που έχει μόνο έξι εκατομμύρια κατοίκους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στην Κοπεγχάγη απαγορεύτηκε η δημιουργία νέων μπαρ και εστιατορίων. Είναι επίσης ο λόγος για τον οποίο δημιουργήθηκαν οι ποδηλατικές διαδρομές για τουρίστες και γιατί υπάρχουν ήδη «σιωπηλές περιοχές» εντός οικιστικών περιοχών, στις οποίες απαγορεύεται κανείς να μιλά δυνατά ενώ περπατά στους δρόμους. Επιπλέον, η Δανία απαγορεύει στους αλλοδαπούς να αγοράζουν σπίτια σε παράκτιες περιοχές ή κατά μήκος των παραλιών της.
Και η πόλη του φωτός έχει δείξει το δρόμο για την ρύθμιση του υπερτουρισμού εδώ και πολλές δεκαετίες. Σήμερα, οι Γάλλοι αξιωματούχοι συζητούν εάν το Μπορντό χρειάζεται άλλο ξενοδοχείο πέντε αστέρων ή ποιο χιονοδρομικό κέντρο χρειάζεται νέα ανυψωτικά μηχανήματα ή αν πρέπει να κατασκευαστούν περισσότερα σπίτια στην Προβηγκία για να ενοικιαστούν. Ο τουρισμός και ο σεβασμός της κληρονομιάς της Γαλλίας αποτελούν θέματα συζήτησης στα μέσα ενημέρωσης και στην πολιτική.
Ο Πύργος του Άιφελ στο Παρίσι λαμβάνει περισσότερους από 7 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως και τα εισιτήρια που πωλούνται περιορίζουν τον χρόνο που οι επισκέπτες μπορούν να περάσουν στο χώρο, σε μισή ώρα. Όποιος τολμά να ρίξει ένα άδειο δοχείο αναψυκτικού ή ένα τσιγάρο στο έδαφος τον περιμένει ένα βαρύ πρόστιμο. Περιορισμοί παρόμοιοι με εκείνους στο Παρίσι υπάρχουν επίσης και σε άλλες περιοχές της χώρας. Στη Γαλλία, ο τουρισμός θεωρείται και σχεδιάζεται στο πλαίσιο της διατήρησης του αγροτικού τοπίου, των αμπελώνων, των μικρών και παράκτιων πόλεων καθώς και των χιονοδρομικών κέντρων και των μεγάλων πόλεων.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών, το 2016, το 40% των τουριστών παγκοσμίως -περίπου 500 εκατομμύρια- επισκέφθηκε μία από τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβεβαιώνοντας την προνομιακή της θέση στον κλάδο.
Το 2016 ήταν η έβδομη συνεχή χρονιά σταθερής ανάπτυξης τουρισμού στην Ευρώπη, η οποία έλαβε 107 εκατομμύρια περισσότερους τουρίστες απ’ ότι το 2008 (έτος της χρηματοπιστωτικής κρίσης). Χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των αγαπημένων προορισμών, κάθε μία από τις οποίες λαμβάνει κατά μέσο όρο 60 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως.
