Έργα και επενδύσεις ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ συνολικά, όπως τουλάχιστον υπολογίζονται από την ίδια την κυβέρνηση, προωθούνται από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών στην Κρήτη. Προφανώς, ο μεγάλος αυτοκινητόδρομος του ΒΟΑΚ (Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης) με τα 3 «κομμάτια» του των σχεδόν 300 χλμ. με συνολικό προϋπολογισμό που εκτιμάται στα 2,5 δισ. ευρώ (για πάνω από 2 δισ. ευρώ μίλησε ο κ. Σταϊκούρας σε μέσα της Κρήτης όσον αφορά στην παραχώρηση «Χανιά – Ηράκλειο»), το νέο αεροδρόμιο που δρομολογείται στο Καστέλι (επένδυση άνω των 500 εκατ. ευρώ), δεσπόζουν ή ξεχωρίζουν λόγω μεγέθους και σημασίας.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο αυτά. Από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών γίνεται λόγος για συνολικά 10 μεγάλες παρεμβάσεις, που πέραν της κατασκευής του BΟΑΚ ή του Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης στο Καστέλι, περιλαμβάνουν, επίσης, τη «Λειτουργία και Αξιοποίηση του Υφιστάμενου Αεροδρομίου Ηρακλείου - Ν. Καζαντζάκης», την «Αξιοποίηση του Υδάτινου Δυναμικού του Ταυρωνίτη Ποταμού», τα «Συμπληρωματικά Έργα και την Ενίσχυση του Ταμιευτήρα Μπραμιανού», την «Κατασκευή του Φράγματος στο Πλατύ και τη Μελέτη Αρδευτικών Δικτύων Γερακαρίου Ρεθύμνου», την «Κατασκευή Νέου Σταθμού Επιβατών στον Λιμένα της Σούδας», τη δημιουργία «Σχολικών Υποδομών», την «Κατασκευή και Αναβάθμιση Δικαστικών Μεγάρων» αλλά και το έργο «Αποκατάστασης Βλαβών επί Γεφυρών στον BOΑΚ».
Πρόκειται για σημαντικά έργα, σε όλο το φάσμα σχεδόν των έργων (δρόμοι, αεροδρόμιο, φράγματα, δικαστικά κτήρια και σχολεία, οδική ασφάλεια, λιμενικά, κ.α.) που στόχο έχουν να αναβαθμίσουν τις υποδομές στην Κρήτη, προς όφελος της οικονομίας και βέβαια της κοινωνίας και των χρηστών. Παρουσίαση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρα, σε σχετική ημερίδα που διοργάνωσε προ ημερών η Eurobank στο Ηράκλειο με θέμα «Η Κρήτη και τα μεγάλα έργα», αναδεικνύει αυτά τα projects.
Αν συμπεριληφθούν και μεγάλα έργα ή επενδύσεις που προχωρούν στο νησί (της Reds στις Γούρνες με τουριστικές, οικιστικές, εμπορικές χρήσεις, καζίνο κ.α.), ενεργειακά projects, τουριστικές και οικιστικές αναπτύξεις, η αξιοποίηση του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου (Grimaldi), retail parks (π.χ. Trade Estates, Ten Brinke) κ.α., τότε είναι προφανές ότι η Κρήτη μετατρέπεται σε mega πόλο υποδομών και επενδύσεων πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ.
Κατασκευή του Βόρειου Οδικού Άξονα της Κρήτης (BΟΑΚ)
Το οδικό έργο από τον Κίσσαμο έως τη Σητεία, 294 χλμ., θα διατρέχει 8 δήμους και στους 4 νομούς της Κρήτης και θα συνδέει τις κύριες πύλες εισόδου - εξόδου του νησιού.
Με την ολοκλήρωσή του, το έργο «φιλοδοξεί» να συμβάλλει στην ουσιαστική μείωση των ατυχημάτων και του χρόνου μετακίνησης μεταξύ των κύριων πόλων του βόρειου τμήματος της Κρήτης, αλλά και στη μείωση του κόστους μεταφοράς των εμπορευμάτων και των προϊόντων στο νησί, στηρίζοντας την ανάπτυξή του.
Διακρίνεται σε 3 τμήματα: 1. Χανιά - Ηράκλειο (Χερσόνησος) ύψους 2,057 δισ. (προσωρινός ανάδοχος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, συγκεντρώνονται τα έγγραφα και αναμένεται να υπογραφεί η σύμβαση έως τις αρχές 2025), 2. Χερσόνησος - Νεάπολη ύψους 350 εκατ. (ΣΔΙΤ με ανάδοχο τις ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, Intrakat) και 3. Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος με προϋπολογισμό 190 εκατ. (Δημόσιο Έργο με ανάδοχο την ΑΚΤΩΡ). Σύμφωνα με το υπουργείο, για το τμήμα Χανιά - Ηράκλειο (155,5 χλμ.), με διάρκεια σύμβασης παραχώρησης 30 έτη (5 έτη οι εργασίες) και συγχρηματοδότηση 200 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ήταν σε εξέλιξη ο διαγωνισμός του Ανεξάρτητου Μηχανικού, ενώ στην παρούσα φάση ο προσωρινός Ανάδοχος υποβάλλει στοιχεία απαραίτητα για την κατακύρωση ως οριστικού μειοδότη. Μετά την κατακύρωση θα υποβληθεί ο φάκελος στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τον προβλεπόμενο προ-συμβατικό έλεγχο. Για το τμήμα Χανιά – Κίσσαμος (30,8 χλμ.) έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες, που αποτελεί έργο προαίρεσης παραχώρησης, ενώ ήδη εχει συνταχθεί φάκελος από την υπηρεσία του Υπουργείου και έχει υποβληθεί, στις 07/08/2024, για την περιβαλλοντική του αδειοδότηση στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ.
Για το τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη (22,4 χλμ.), μια σύμβαση ύψους περίπου 350 εκατ. (έργο ΣΔΙΤ - 30 έτη), με συγχρηματοδότηση 90 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (χορηγήθηκε – τέλος 2023 – προκαταβολή 27 εκατ.), υπάρχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση 16,5 εκατ. από το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για τις εργασίες απαλλοτριώσεων, αρχαιολογίας και Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (στις 20/05/2024). Έχουν εκκινήσει εργασίες στα τμήματα που έχουν εγκριθεί οι οριστικές μελέτες. Επίσης, υπάρχει δικαίωμα προαίρεσης για την ανάθεση της λειτουργίας και συντήρησης του τμήματος του ΒΟΑΚ Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος (μήκους 14,2 χλμ.)
Στο τμήμα Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος (14,5 χλμ.), με προϋπολογισμός έργου 190 εκατ. και συγχρηματοδότηση 137 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ποσοστό απορρόφησης 16%). Αναφέρεται ότι για το 1ο και 3ο τμήμα προς απαλλοτρίωση εκδόθηκαν τα ΦΕΚ για την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατάληψης των χώρων, στις 15.04.2024 και 26.03.2024 αντίστοιχα. Για το 2ο τμήμα πραγματοποιήθηκε παρακατάθεση της αποζημίωσης στις 26.04.2024. Επίσης, πραγματοποιήθηκε η δικάσιμος για το 4ο τμήμα προς απαλλοτρίωση στις 09.04.2024 (που εκκρεμούσε), ενώ έχουν εκκινήσει κατασκευαστικές εργασίες σε τμήματα που έχουν οριστικοποιηθεί οι μελέτες.
Αναφορά γίνεται και για τα οδικά έργα ασφάλειας στον ΒΟΑΚ, που θα γίνουν στο τμήμα Κίσσαμος – Ηράκλειο, συνολικά ή μερικώς, αναλόγως της εφικτότητας και της αναγκαιότητας. Σε αυτά προβλέπονται 10 παρεμβάσεις: οριζόντια διαγράμμιση, εύκαμπτα διαχωριστικά κολωνάκια ύψους 0,75 εκατοστών, Φωτισμός κόμβων και τμημάτων οδού, αναμόρφωση κατακόρυφης σήμανσης, αντιολισθηρή στρώση κυκλοφορίας, στηθαία ασφαλείας, οριοδείκτες κ.λπ., κλαδοκοπές και λοιπές εργασίες καθαρισμού ερεισμάτων της οδού, μικροεπεμβάσεις διαμόρφωσης (χωματουργικά, σκυροδέματα, πλακοστρώσεις, οδοστρωσία κ.λπ.), φωτεινή σηματοδότηση κόμβων, αποκατάσταση καθιζήσεων οδοστρώματος.
Κατασκευή Νέου Διεθνή Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης
Το έργο αφορά στη χρηματοδότηση – μελέτη – κατασκευή – λειτουργία – εκμετάλλευση – συντήρηση του νέου Διεθνούς Αερολιμένα Hρακλείου Kρήτης, που θα αντικαταστήσει τον υπάρχοντα αερολιμένα. Σύμφωνα με τη Σύμβαση Παραχώρησης (35 ετών), περιλαμβάνει όλα τα κτίριά του, λοιπές υποδομές, εξοπλισμό, εγκαταστάσεις, συστήματα, συμπεριλαμβανομένου του Οδικού Δικτύου Σύνδεσης. Ο αρχικός προϋπολογισμός εκτιμάται σε περίπου 500 εκατ., ενώ η πρόοδος υλοποίησης είναι στο 40%. Όπως και προ ημερών ανέφερε το insider.gr, επενδυτής είναι το σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – GMR (Ινδοί), σε συνεργασία με το ελληνικό δημόσιο, ενώ η εμπορική λειτουργία του αναμένεται για τον Φεβρουάριο 2027.
Λειτουργία και Αξιοποίηση Υφιστάμενου Αεροδρομίου Ηρακλείου
Όπως προκύπτει από όσα ανέφερε ο κ. Σταϊκούρας, όσον αφορά στη μελλοντική αξιοποίηση του αεροδρομίου, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών ανέφερε ότι έχει ανατεθεί στο ΤΑΙΠΕΔ η ωρίμανση αξιοποίησης αυτού του περιουσιακού στοιχείου και εκτιμάται ότι έως το τέλος του έτους θα υπάρχει οδικός χάρτης για το ιδιοκτησιακό καθεστώς. «Στη συνέχεια θα δούμε, με βάση τις επιλογές που θα μας προταθούν - πρωτίστως - από την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και από άλλους φορείς που θα έχουν συγκεκριμένες προτάσεις, πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε κατά τον βέλτιστο εφικτό τρόπο τον συγκεκριμένο χώρο στο μέλλον, συνεκτιμώντας βεβαίως και τις οικονομικές δυνατότητες που θα έχουμε», κατέληξε ο κ. Σταϊκούρας. Η συνολική κίνηση αφιχθέντων και αναχωρούντων επιβατών, μόνο το 2024, θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ, φτάνοντας περίπου τους 9.200.000 επιβάτες, αυξημένη κατά 7% από την περυσινή καλύτερη χρονιά. Περίπου το 20% του εισερχόμενου τουρισμού όλης της χώρας εξυπηρετείται και διακινείται μέσω του εν λόγω αεροδρομίου. Προ ημερών το insider.gr αναφέρθηκε στις παρεμβάσεις στον υφιστάμενο αερολιμένα.
Αξιοποίηση του Υδάτινου Δυναμικού του Ταυρωνίτη Ποταμού
Πρόκειται για έργο ΣΔΙΤ, για τη μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, συντήρηση και λειτουργία του υδάτινου δυναμικού του ποταμού, με προϋπολογισμό δημοπράτησης περίπου 267 εκατ. ευρώ, με συνολική συμβατική διάρκεια έργου τα 30 έτη, 4 για την κατασκευή (περίοδος κατασκευής) και 26 λειτουργίας (περίοδος λειτουργίας). Ο διαγωνισμός συνεχίζεται, με την προετοιμασία των τευχών για την Β1 φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου. Πρόσφατα, το έργο εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με προϋπολογισμό 410.000 ευρώ για την ωρίμανση των μελετών προκειμένου να εκκινήσει η φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου. Είναι απαραίτητη η ωρίμανση του έργου με την εκπόνηση των μελετών, προκειμένου να εκδοθεί η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) του έργου, η οποία είναι προϋπόθεση για την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών των συμμετεχόντων.
Συμπληρωματικά Έργα και Ενίσχυση του Ταμιευτήρα Μπραμιανού
Έργο με προϋπολογισμός 53,5 εκατ. με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2021-2027. Αποτελείται από 3 διακριτά τμήματα: κατασκευή συμπληρωματικών έργων φράγματος Μπραμιανού, κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων περιοχή Γρα Λυγιάς, κατασκευή του φράγματος Μύρτου. Στις 30.08.2024 αποφασίστηκε η κατακύρωση του έργου στον ανάδοχο INTRAKAT, ενώ στις 18.09.2024 έγινε η αποστολή του φακέλου του διαγωνισμού στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο. Έπεται η προέγκριση της Διαχειριστικής Αρχής, η ενημέρωση της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής και η πρόσκληση προς τον ανάδοχο για υπογραφή της σύμβασης.
Κατασκευή του Φράγματος στο Πλατύ και Μελέτη Αρδευτικών Δικτύων Γερακαρίου Ρεθύμνου
Αντικείμενο του έργου είναι η κατασκευή του φράγματος, η κατασκευή αγωγού μεταφοράς νερού στην πεδιάδα της Μεσσαράς και η κατασκευή αρδευτικού δικτύου σε περιοχές της Π.Ε. Ρεθύμνου. Υπεγράφησαν ήδη οι Συμβάσεις Χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) και την Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB), ποσού 160 εκατ. ευρώ. Με το έργο, θα αρδεύονται 43.500 στρέμματα. Εκτιμάται ότι το έργο μπορεί να προκηρυχθεί εντός του 1 ου εξαμήνου 2025. Η διαδικασία του διαγωνισμού διαρκεί έως 12 μήνες. Η περίοδος κατασκευής θα είναι 5 έτη από την υπογραφή της σύμβασης.
Σε σχέση με τη Μελέτη Αρδευτικών Δικτύων Γερακαρίου Ρεθύμνου, αντικείμενο του έργου είναι η μελέτη δύο λιμνοδεξαμενών στην περιοχή Γερακαρίου, αρδευτικών δικτύων σε περιοχές του Γερακαρίου και κατά μήκος του αγωγού μεταφοράς προς Μεσσαρά, καθώς και έργων βελτίωσης υφιστάμενης οδοποιίας. Η μελέτη δημοπρατήθηκε στις 05.03.2024. Στην παρούσα φάση είναι σε εξέλιξη η διαδικασία ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής και η βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών των συμμετεχόντων από την Επιτροπή Διαγωνισμού.
Κατασκευή Νέου Σταθμού Επιβατών στον Λιμένα της Σούδας
Σύμφωνα με την παρουσίαση, το έργο πέρασε από τη Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, ώστε να ωριμάσει πολύ γρήγορα ο διαγωνισμός και να ολοκληρωθεί το έργο στο τέλος του 2025. Ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 13 εκατ. ευρώ. Στόχος είναι να υπάρξει λειτουργικότητα σε όλα τα τμήματα του λιμένα όσον αφορά στη διακίνηση επιβατών, με δυνατότητα λειτουργίας του λιμένα ως home port για τα κρουαζιερόπλοια. Τα τεύχη δημοπράτησης έχουν προχωρήσει, ενώ ο διαγωνισμός αναμένεται εντός Νοεμβρίου.
Δημιουργία Σχολικών Υποδομών
Αναφορά γίνεται για το Νέο ΓΕΛ και ΕΠΑΛ Κισάμου Χανίων (προϋπολογισμός 19,65 εκατ., ολοκληρώθηκε από τις Κτιριακές Υποδομές η μελέτη και στάλθηκε, στις 04.04.2024, στην Περιφέρεια Κρήτης για χρηματοδότηση) και το Σχολείο Ευρωπαϊκής Παιδείας Ηρακλείου (προϋπολογισμού 35,42 εκατ., ολοκληρώνονται οι λεπτομέρειες της Μελέτης Εφαρμογής, συντάσσονται ο αναλυτικός Προϋπολογισμός του έργου καθώς και τα Τεύχη Δημοπράτησης, ενώ προβλέπεται η υποβολή του στην Περιφέρεια Κρήτης για χρηματοδότηση).
Κατασκευή και Αναβάθμιση Δικαστικών Μεγάρων
Πρόκειται για το έργο «Ανέγερση Δικαστικού Μεγάρου Ηρακλείου και ανακατασκευή Δικαστικού Μεγάρου Ρεθύμνου, συντήρησης και διαχείριση αυτών», μέσω ΣΔΙΤ, αξίας 70 εκατ. ευρώ. Η Διεύθυνση Κτιριακών Υποδομών προκήρυξε Διεθνή Διαγωνισμό, στις 24/11/2023. Με Υπουργική Απόφαση, στις 16.04.2024, προκρίθηκαν στη Β’ Φάση του διαγωνισμού 5 εταιρείες (σ.σ.: οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, INTRAKAT, ΑΒΑΞ και Metlen – ΑΤΕΣΕ). Σε εξέλιξη η διαγωνιστική διαδικασία, στάδιο Β.Ι «Πρόσκλησης Συμμετοχής σε Διάλογο» της Β’ Φάσης του διεθνούς διαγωνισμού, από 06.08.2024.
Αποκατάσταση Βλαβών επί Γεφυρών στον BOΑΚ
Όπως αναφέρεται, στις 15.03.2024, υπήρξε πρόσκληση με τίτλο «Επισκευή βλαβών στις γέφυρες του ΒΟΑΚ». Στις 14.05.2024 κατατέθηκε Τεχνικό Δελτίο Πράξης από την Περιφέρεια Κρήτης. Στις 09.07.2024, εντάχθηκε η Πράξη, ύψους 10 εκατ. στο ΤΠΑ Υποδομών και Μεταφορών 2021 - 2025. Η ημερομηνία έναρξης της πράξης είναι η 1η Ιανουαρίου 2025. Με το έργο αναμένεται να γίνουν επεμβάσεις αποκατάστασης βλαβών σε γέφυρες των Π.Ε. Ηρακλείου, Ρέθυμνου και Χανίων. Ενδεικτικές εργασίες είναι: ενίσχυση γεφυρών, σφράγιση ρωγμών, εργασίες στεγανοποίησης, εργασίες επισκευής κύριων εξωχωρικών δοκών, ηλεκτροσυγκόλληση, σκυροδέματα κ.α.
