Περίπου ένας στους 8 νοσήσαντες από κορονοϊό θα εμφανίσει σύνδρομο long covid, ενώ μέχρι στιγμής πάνω από 200 συμπτώματα έχουν αναφερθεί ότι συνδέονται με το εν λόγω σύνδρομο. Ωστόσο, οποιοδήποτε σύστημα του οργανισμού μπορεί να προσβληθεί και να εμφανίσει συμπτώματα μετά από νόσηση με κορονοϊό, ακόμα και το αναπαραγωγικό μας σύστημα που έχει να κάνει με διαταραχές στο μηνιαίο κύκλο της γυναίκας, ή στη σεξουαλική ικανότητα του άνδρα. Οι διαπιστώσεις ανήκουν στην αναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας και Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, στην Γ' Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική του νοσοκομείου «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» και επιστημονική υπεύθυνη του πρώτου Post Covid Iατρείου, που έγινε στη χώρα μας, Γαρυφαλλιά Πουλάκου. Τα συμπτώματα που αφορούν στο long covid μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε φάση μετά το τρίμηνο, αναφέρει σε συνέντευξη που παραχωρεί στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ». Οι ασθενείς μας συνεχώς αυξάνονται, παρότι θα περίμενε κανείς με την έλευση της Όμικρον να βλέπουμε λιγότερο Post Covid, ή Long Covid.
Περισσότερες από 2000 επισκέψεις στο Ιατρείο Long Covid του «Σωτηρία»
Ωστόσο ακόμα και ηπιότερες παραλλαγές του ιού, δεν μας έχουν απαλλάξει από αυτό το φαινόμενο, διευκρινίζει η καθηγήτρια, για να επισημάνει στη συνέχεια ότι «τα συμπτώματα κάθε φορά που επικρατεί διαφορετική παραλλαγή, αλλάζουν και ως προς την οξεία νόσηση, αλλά και ως προς τα υπολειπόμενα συμπτώματα που αφήνει το σύνδρομο long covid. Φαίνεται ότι τελευταία δεν έχουμε τόσο πολύ νόσο από το αναπνευστικό, όπως στην πρώτη φάση που ήταν πιο συχνός ο υπολειμματικός βήχας και η δύσπνοια. Τώρα έχουμε αρκετή νόσο που απασχολεί περισσότερο με τις διαταραχές στον ύπνο, τα νευρογνωσιακά, τις κεφαλαλγίες, την αδυναμία, την αδυναμία ένταξης στην καθημερινότητα, τριχόπτωση κλπ. Είναι προβλήματα που απασχολούν πάρα πολύ τον κόσμο και δεδομένου ότι τώρα πια με την μεταδοτικότητα των τελευταίων παραλλαγών που έχει μολυνθεί μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού, η ροή προς το Long Covid Ιατρείο είναι συνεχής. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει περισσότερες από 2.000 επισκέψεις ασθενών, που αναλογούν περίπου τρεις επισκέψεις κατά άτομο». Ποια προβλήματα ήρθαν για να μείνουν μετά από νόσηση με κορονοϊό, προκύπτει εύλογα το ερώτημα. «Σίγουρα μας απασχολεί η μακροχρόνια δράση του ιού στο καρδιαγγειακό μας σύστημα. Αυτό έδειξαν αμερικανικές μελέτες από πέρσι. Είναι ένα καμπανάκι κινδύνου, γιατί ακόμα κι αν δεν εμφανίσει κάποιος σύμπτωμα long covid, φαίνεται ότι οι άνθρωποι που νόσησαν, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν προβλήματα στο καρδιαγγειακό. Δηλαδή, αρρυθμίες, στεφανιαία νόσο, θρομβοεμβολικά επεισόδια, αγγειακά εγκεφαλικά. Άρα θα είμαστε σε μία αυξημένη εγρήγορση, με μακροχρόνια παρακολούθηση.
Kόπωση και διαταραχή της συγκέντρωσης τα πιο βασανιστικά συμπτώματα
Τα πιο σοβαρά προβλήματα από long covid είναι αυτά που συνδέονται με το καρδιαγγειακό, ενώ τα πιο βασανιστικά συμπτώματα για τους ασθενείς είναι η κόπωση και η διαταραχή της συγκέντρωσης, γιατί δεν τους αφήνουν να επανέλθουν ούτε στην καθημερινότητα, αλλά ούτε και στην εργασία τους». Για τις θεραπευτικές επιλογές είμαστε ακόμα στην αυγή, λέει χαρακτηριστικά η διακεκριμένη λοιμωξιολόγος, παραδεχόμενη ωστόσο ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα την προηγούμενη χρονιά. «Στην αρχή του long covid, προσπαθούσαμε να κάνουμε μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις, δηλαδή θεραπείες αποκατάστασης, κι αυτό γιατί δεν ξέραμε με σαφήνεια τους μηχανισμούς με τους οποίους λειτουργεί η μακρά νόσος. Τον τελευταίο χρόνο, έχει γίνει μεγάλη πρόοδος και ξέρουμε πλέον αρκετά μονοπάτια που χρησιμοποιεί ο ιός για να δημιουργήσει το σύνδρομο long covid. Άρα σήμερα, υπάρχει μία έκρηξη σε κλινικές μελέτες που τρέχουν με φάρμακα, τα οποία στοχεύουν σε αυτά τα συγκεκριμένα μονοπάτια. Κι αυτά τα συγκεκριμένα μονοπάτια μπορεί να έχουν να κάνουν με ένα ή περισσότερα συμπτώματα. Οπότε προσπαθούμε να θεραπεύσουμε το μηχανισμό που δημιουργεί αυτά τα συμπτώματα. Ο μηχανισμός μπορεί να είναι μία παρατεταμένη διέγερση του ανοσολογικού συστήματος του οργανισμού, ή μία αναζωπύρωση άλλων ιών που έχουμε στο σώμα μας, ή φαινόμενα θρομβοεμβολικά μέσα στα αγγεία. Από τις θεραπείες που ήταν απλά θεραπείες τροποποίησης της ζωής του ασθενούς, περνάμε πλέον σε στοχευμένες θεραπείες».
Η ένταξη του συνδρόμου στη συνταγογράφηση μας έλυσε τα χέρια διαγνωστικά
Σχετικά με την ένταξη του κωδικού U09, στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, που περιγράφεται ως «κατάσταση μετά - covid», η κ. Πουλάκου σχολιάζει: «Αυτό που έγινε είναι πάρα πολύ σημαντικό και για τους υγειονομικούς, αλλά και για τον κόσμο που πάσχει. Η αναγνώριση δηλαδή, που άργησε κιόλας να έρθει διεθνώς, για αυτό το καινούργιο σύνδρομο, αφενός μεν μας λύνει τα χέρια διαγνωστικά, αφετέρου δε απελευθερώνει εμάς τους υγειονομικούς που χειριζόμαστε αυτούς τους ασθενείς, γιατί διαφορετικά έπρεπε να δικαιολογούμε όλα αυτά τα συμπτώματα με παρεμφερείς κωδικούς. Και όταν κάτι δεν είναι αναγνωρισμένο, υπάρχει και ένα κοινωνικό στίγμα. Και το κοινωνικό στίγμα το έχουν ήδη βιώσει οι άνθρωποι που πάσχουν κυρίως από διαταραχές της μνήμης και της συγκέντρωσης. Είναι κάτι που ήταν δύσκολο να γίνει αποδεκτό από εργοδότες και από τον κοινωνικό περίγυρο».
