«We should ask ourselves not only how to overcome the immediate threat, but also what kind of world we will inhabit once the storm passes», Yuval Noah Harari
Η επόμενη μέρα μετά από το τέλος του Covid-19 μοιάζει αβέβαιη και εξαιρετικά δύσκολη. Χρειάζεται να καταβάλουμε υπερπροσπάθεια ώστε να ελεγχθεί η οικονομική ύφεση και να προλάβουμε την κατάρρευση του συστήματος. Βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο ώστε να αντιληφθούμε την ανάγκη χρήσης καθαρότερων μορφών ενέργειας. Την στιγμή αυτή η σαρωτική και επίπονη κρίση του κορονοϊού έχει κατορθώσει κάτι που χρόνια διαπραγματεύσεών για το κλίμα δεν είχαν καταφέρει μέχρι σήμερα: μια τεράστια πτώση σε CO2 και άλλες εκπομπές συνδεδεμένες με την καύση ορυκτών καυσίμων, λόγω της μείωσης των μετακινήσεων και της βιομηχανικής παραγωγής. Πρέπει να σκεφτούμε πως η κρίση αυτή μπορεί να μεταμορφωθεί στην καλύτερη ευκαιρία για να επιταχυνθεί η ενεργειακή μετάβαση προς μια χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος κοινωνία και να εφαρμοστούν οι απαραίτητες πολιτικές, -ουδέν κακό αμιγές καλού θα έλεγα εγώ-. Χειροπιαστά παραδείγματα αποτελούν τα μόνιμα θολά νερά της Βενετίας που έγιναν πιο διαυγή από ποτέ λόγω μείωσης της κυκλοφορίας στα κανάλια, σήμερα μπορεί μάλιστα κανείς να διακρίνει κοπάδια από μικρά ψαράκια. Επιπροσθέτως θετική πνοή δίνει μελέτη του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ πως η μείωση αυτή της ατμοσφαιρικής ρύπανσης έσωσε ζωές στην Κίνα και κατ’ επέκταση στην Ιταλία και την Ευρώπη γενικότερα. Πιο συγκεκριμένα αναφέρουν πως "Οι ζωές 4.000 παιδιών κάτω των 5 και 73.000 ενηλίκων άνω των 70 σώθηκαν στην Κίνα".
Οι προσπάθειές για παγκόσμιο συντονισμό προς αυτήν την κατεύθυνση αποδεικνύονται ανεπαρκείς αν όχι ανύπαρκτες, παρότι έχουμε μπροστά μας ένα τεράστιο οικουμενικό πρόβλημα που όπως δείχνουν οι γραφές δημιουργήθηκε από την ασέβεια του ανθρώπου στο περιβάλλον. Ο πιο καθοριστικός παράγοντας για την ενεργειακή μετάβαση είναι να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας, πολίτες, επιχειρήσεις και φορείς την αναγκαιότητά να εργαστούμε μεθοδικά και συγκροτημένα προς μια κοινή κατεύθυνση. Όπως όλα δείχνουν η μόνη αποδοτική, βιώσιμη και αξιόπιστη λύση είναι η επικέντρωση μας σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας. Η συγκυρία στην οποία ζούμε σήμερα μπορεί να αποτελέσει την ευκαιρία για πράσινη οικονομική ανάκαμψη. Ανάκαμψη ζωής και οικονομίας.
Η Ευρώπη μπορεί να επανέλθει πιο ισχυρή και απόλυτα ενωμένη από ό,τι έχει υπάρξει μέχρι σήμερα. Με το πέρας αυτής της κρίσης όλοι να έχουμε επαναπροσδιορίσει την αξία που έχει η υγεία για την ευημερία μας σε όλα τα επίπεδα. Αυτό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το περιβάλλον στο οποίο ζούμε άρα πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στην προστασία του. Είναι η μεγαλύτερη μας ευκαιρία να λειτουργήσουμε αντανακλαστικά με αφορμή τον ιό, σαν άνθρωποι και σαν κοινωνία. Η κρίση που βιώνουμε σήμερα μας έδειξε πως υπάρχουν όντως προβλήματα που δεν είναι δυνατόν να περιοριστούν εντός των συνόρων, όπως με τον Covid-19 έτσι ακριβώς και η κλιματική αλλαγή υπερβαίνει τα σύνορα και οι συνέπειες εξαπλώνονται σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτό που μας διδάσκει αν θέλουμε να ανοίξουμε τα μάτια μας για να το δούμε είναι να δρούμε πριν να είναι πολύ αργά, αυτό που έλεγαν οι παππούδες μας, μαγείρεψε πριν πεινάσεις αλλά μάλλον ποτέ δεν το καταλάβαμε. Η κλιματική κρίση θα είναι πολύ χειρότερη σπέρνοντας ραγδαία διασπορά επιδημιών, τεράστια έλλειψη σε πρώτες ύλες, φωτιές, πλημμύρες, ανεργία, επιπτώσεις σε χλωρίδα και πανίδα. Το μόνο μας όπλο είναι η ορθή χρήση της Επιστήμης. Παγκόσμια πρέπει να υπάρξει έγκαιρη δράση με συντονισμό και εξειδικευμένη γνώση. Η κρίση της κλιματικής αλλαγής που φαίνεται να είναι προ των θυρών δυστυχώς έχει ίδια χαρακτηριστικά με αυτά του ιού, θα κάνει την εμφάνισή της εξίσου απροσδόκητα θα εξελιχθεί εκθετικά και όχι γραμμικά και δυστυχώς δεν θα μπορεί να περιοριστεί σε κανένα σύνορο.
Πιο συγκεκριμένα, στην ενεργειακή αγορά και δε στον χώρο των υδρογονανθράκων έχουν κιόλας ξεκινήσει να σημειώνονται ιστορικές εξελίξεις με την υποχώρηση της παγκόσμιας ζήτησης. Λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία, η παραγωγή πλεονάζει και η χωρητικότητα των αποθηκευτικών χώρων πετρελαίου αναμένεται να εξαντληθεί άμεσα. Τόσο ξαφνικά και απρόβλεπτα κανένας δεν επιθυμεί πια τον πολυπόθητο μαύρο χρυσό. Το χαμηλότερο επίπεδο στο οποίο είχε οδηγηθεί ποτέ η τιμή του πετρελαίου ήταν τα 10 δολάρια ανά βαρέλι το 1986. Όπως βλέπουμε να καταγράφουν αρκετοί αναλυτές ανά τον κόσμο σε δημοσιεύματα ο τομέας του πετρελαίου δεν θα είναι ξανά ποτέ ο ίδιος. Η παρούσα κατάσταση θα ωθήσει πολλές πετρελαϊκές να επανεξετάσουν το τρόπο λειτουργίας τους, σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις από μηδενική βάση και να στραφούν μοιραία σε άλλες δραστηριότητες. Μετά από τον Covid-19 ας δώσουμε την ευκαιρία στον άνθρωπο και το περιβάλλον ας ξεκινήσουμε από άλλη αφετηρία αυτή τη φορά. Άλλες εταιρείες λιγότερο η περισσότερο, νωρίτερα η αργότερα, θα υποχρεωθούν να αλλάξουν τακτική και προσανατολισμό ενσωματώνοντας στη στρατηγική και την λειτουργία τους αρχές βιώσιμης ανάπτυξης θέτοντας ως προτεραιότητα το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Να αλλάξουν κουλτούρα και να στραφούν σε μορφές καυσίμων με βασικό άξονα αναφοράς το φυσικό αέριο, τα βιοκαύσιμα αλλά και τις ΑΠΕ. Θα μετατραπούν έτσι σε πιο ευέλικτους και αποδοτικούς οργανισμούς όπου μέσα από δράσεις θα μεταμορφώσουν το λειτουργικό τους μοντέλο. Αφενός θα μειώσουν το ανθρακικό αποτύπωμα και αφετέρου θα επεκτείνουν τα επιχειρηματικά τους ενδιαφέροντα. Κατά αυτό τον τρόπο ίσως καταφέρουν να προστατεύσουν τα εμπορικά τους συμφέροντα και να διατηρήσουν την θέση τους στην αγορά. Η εναρμόνιση με τις προβλέψεις της κλιματικής αλλαγής αποβλέπει στην διασφάλιση των μακροπρόθεσμων συμφερόντων τους.
Αναμφίβολα, ο μετασχηματισμός στον ενεργειακό τομέα παρουσιάζει ένα φάσμα νέων δυνατοτήτων αλλά και σημαντικών προκλήσεων, τις οποίες καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε άμεσα, συγκροτημένα και αποτελεσματικά σαν άνθρωποι, επιχειρήσεις και οργανισμοί. Ένα κρίσιμο ζητούμενο προκειμένου να επιτευχθούν οι ενεργειακοί και κλιματικοί στόχοι που έχουν τεθεί είναι να δρομολογηθούν οι σύνθετες παράμετροι με ισορροπημένο και συνεκτικό τρόπο ώστε τα οφέλη που θα προκύπτουν να αντισταθμίζουν σταδιακά τα κόστη της μετάβασης. Είναι στο χέρι μας η επόμενη μέρα να ξημερώσει με γενναίες αποφάσεις , τέτοιες που οι ιστορικοί του μέλλοντος θα αναφέρονται στον Covid 19 σαν το καμπανάκι που οδήγησε την ανθρωπότητα στην ενεργειακή ανάσταση. Έτσι καμία κρίση δεν θα έχει πάει χαμένη
