Το τμήμα του βρετανικού δικτύου BBC που ασχολείται με την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης (BBC Monitoring) ανακάλυψε μια εταιρεία που έχει δηλώσει την έδρα της στη Βρετανία, η οποία μεταδίδει την παραπληροφόρηση του ρωσικού κράτους σε ένα κοινό εκατομμυρίων ανθρώπων στον αραβικό κόσμο.
Το Yala News διαβεβαιώνει ότι οι ειδήσεις που μεταδίδει είναι αντικειμενικές και απροκατάληπτες, αλλά η ανάλυση που έκανε το BBC δείχνει ότι το περιεχόμενό τους είναι αντίγραφο ειδήσεων από ιστοσελίδες που σχετίζονται με το ρωσικό κράτος και πως η εν λόγω εταιρεία δραστηριοποιείται στη Συρία.
Η εταιρεία Yala Group, η μητρική εταιρεία του Yala News, έχει έντονη παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στο Facebook διαθέτει περίπου 20 σελίδες, όλες φωτεινά σχεδιασμένες και με επαγγελματικό τρόπο. Κάθε δύο ώρες παρουσιάζουν ελκυστικά βίντεο με θέματα που μπορεί να ενδιαφέρουν τα τρία εκατομμύρια των αραβόφωνων συνδρομητών τους: συνεντεύξεις διασημοτήτων, κωμικά σκετς, κάποια πράγματα για την παγκόσμια πολιτική.
Οι κριτικές στις σελίδες του Yala News μιλούν για αμεροληψία και ανεξαρτησία. Αλλά αν κοιτάξετε πιο προσεκτικά, είναι εύκολο να διαπιστώσετε ότι τα άρθρα στις σελίδες της εταιρείας είναι σαφώς φιλορωσικά. Και πολλά είναι σχεδόν πανομοιότυπα με εκείνα του ρωσικού κρατικού Τύπου, που δημοσιεύονται την ίδια ημέρα, αναφέρει το BBC.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι αναρτήσεις του Yala News άρχισαν να γίνονται δημοφιλείς.
Για παράδειγμα, στις 10 Μαρτίου 2022 εμφανίστηκε στη ρωσική κρατική τηλεόραση μια γελοία και εντελώς ψευδής ιστορία που ανέφερε ότι οι ΗΠΑ υποτίθεται ότι σκόπευαν να χρησιμοποιήσουν πτηνά ως βιολογικά όπλα και να εξαπλώσουν ασθένειες στη Ρωσία μέσω αυτών. Την ίδια ημέρα, το κομμάτι μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε από τις αραβικές υπηρεσίες των ρωσικών εκδόσεων Sputnik και RT. Δύο ώρες αργότερα, εμφανίστηκε με τη μορφή βίντεο στη σελίδα του Yala News στο Facebook.
Αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα. Δημοσιογράφοι του BBC μαζί με ειδικούς σε θέματα παραπληροφόρησης παρακολούθησαν τα πιο δημοφιλή βίντεο του Yala News για ένα χρόνο και διαπίστωσαν ότι σχεδόν όλα προέρχονταν «από» ιστοσελίδες που ελέγχονται από το Κρεμλίνο ή από ιστοσελίδες που υποστηρίζουν το Κρεμλίνο.
Αυτές περιλάμβαναν, για παράδειγμα, «ψευδείς ειδήσεις» ότι η μαζική δολοφονία των κατοίκων της Μπούτσα ήταν σκηνοθετημένη, ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήταν μεθυσμένος κατά τη διάρκεια μιας βιντεοσκοπημένης ομιλίας προς το έθνος και ότι οι Ουκρανοί στρατιώτες εγκατέλειπαν το μέτωπο. Όλα αυτά αναπαράχθηκαν στη σελίδα Yala News μέσα σε λίγες ώρες από την εμφάνισή τους σε ρωσικές κρατικές εκδόσεις.
Η Μπελέν Καράσκο Ροντρίγκες του βρετανικού Κέντρου Βιωσιμότητας της Πληροφορίας, η οποία μελετά τις ρωσικές επιχειρήσεις πληροφόρησης, πιστεύει ότι το Yala News είναι το φερέφωνο του Κρεμλίνου στη Μέση Ανατολή.
Το περιεχόμενο των αναρτήσεων και ο χρόνος εμφάνισής τους υποδηλώνουν ότι το Yala News είναι ένα από τα «πλυντήρια πληροφοριών» της Μόσχας: δημοσιεύει προπαγάνδα από δεύτερο ή τρίτο χέρι για να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι δεν προέρχεται από το Κρεμλίνο. Η Ρωσία το κάνει αυτό εδώ και αρκετό καιρό.
«Το Yala είναι δημοφιλές στο αραβικό κοινό και οι πηγές που συνδέονται με το Κρεμλίνο μπορούν να το χρησιμοποιήσουν αυτό προς όφελός τους», λέει η Ροντρίγκες.
Ο Ρούρι Θόρντον της εταιρείας κυβερνοασφάλειας Protection Group International λέει ότι αυτό το φαινόμενο, το «ξέπλυμα πληροφοριών», βρίσκεται σε έξαρση τον τελευταίο καιρό - ως αντίδραση στο γεγονός ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι ανακαλύπτουν τι εκπροσωπούν τα κρατικά ρωσικά μέσα.
«Η ιδέα εδώ είναι να ‘ξεπλύνουμε’ τις αφηγήσεις, αλλάζοντάς τες ελαφρώς, και έτσι να τις ενσωματώσουμε στην επικρατούσα τάση. Προσλαμβάνοντας μια εταιρεία ψηφιακού μάρκετινγκ για να παράγει περιεχόμενο για τον ιστότοπό τους, για παράδειγμα, κάνουν τις πληροφορίες να φαίνονται εντελώς άσχετες με τη Ρωσία και μπορούν εύκολα να προωθηθούν στον πραγματικό κόσμο», λέει ο Θόρντον.
Ο όμιλος Yala Group είναι εγγεγραμμένος στο Ηνωμένο Βασίλειο, στο κεντρικό Λονδίνο, σε μια διεύθυνση που μοιράζονται μαζί του περισσότερες από 65.000 άλλες επιχειρήσεις. 12.000 από αυτές είναι ενεργές. Ο όμιλος Yala δεν έχει πραγματικό γραφείο ή προσωπικό εκεί.
Υποψιαζόμαστε – γράφει το BBC- ότι η βάση του Yala βρίσκεται στη Συρία, υπό την προστασία του μακροχρόνιου συμμάχου της Μόσχας, του Μπασάρ αλ Άσαντ.
Οι γνώσεις μας για τη Συρία και οι τεχνικές γεωεντοπισμού μας επέτρεψαν να προσδιορίσουμε ότι οι φωτογραφίες στο Facebook των υπαλλήλων και του γραφείου του Yala τραβήχτηκαν σε ένα από τα προάστια της Δαμασκού. Στην πραγματικότητα, τα προφίλ των περισσότερων υπαλλήλων αναφέρουν ότι έχουν την έδρα τους στη Δαμασκό, και ένας πρώην υπάλληλος το επιβεβαίωσε αυτό.
Μεταξύ των πελατών του Yala περιλαμβάνονται γνωστές προσωπικότητες της Συρίας και γνωστοί δημοσιογράφοι που υποστηρίζουν το καθεστώς Άσαντ. Ένας άλλος πελάτης του Yala είναι ο ραδιοφωνικός σταθμός Sham FM που υποστηρίζει τον Άσαντ. Μεταδίδει τα προγράμματα του Sputnik στα αραβικά.
Οι ειδικοί εικάζουν ότι το Yala εγγράφηκε στη Βρετανία για να μην μοιάζει με εταιρεία από χώρα στην οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Αυτό του επιτρέπει να δημιουργήσει σχέσεις με εταιρείες όπως για παράδειγμα, η Meta, στην οποία ανήκει το Facebook (οι δραστηριότητές της έχουν χαρακτηριστεί εξτρεμιστικές και έχουν απαγορευτεί στη Ρωσία).
Οι συντάκτες μιας από τις σελίδες του Yala Group στο Facebook έγραψαν πρόσφατα ότι η εταιρεία είχε γίνει ο επίσημος επιχειρηματικός εταίρος της Meta στο μάρκετινγκ κοινωνικών μέσων.
Η ίδια η Meta, ωστόσο, διέψευσε ότι είχε αποδεχθεί το Yala Group ως «επιχειρηματικό εταίρο», δήλωσε το γραφείο Τύπου της εταιρείας απαντώντας σε ερώτημα του BBC.
Ποιος κρύβεται πίσω από το Yala News;
Βρήκαμε - γράφει η ερευνητική ομάδα του BBC - τον διευθυντή του Yala, τον Άχμαντ Μόχαμν. Είναι Σύρος επιχειρηματίας που ζει στο Ντουμπάι.
«Ο όμιλος Yala Group είναι μια εταιρεία με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο», δήλωσε στο BBC. – «Έχουμε περισσότερους από 500 πελάτες, συμπεριλαμβανομένων δημόσιων προσώπων, καλλιτεχνών και νέων ταλέντων. Δεν έχουμε ακόμη υπαλλήλους στο Λονδίνο, αλλά ίσως να έχουμε στο εγγύς μέλλον».
Ερωτηθείς για τα βίντεο υπέρ του Κρεμλίνου στη σελίδα Yala News, ο Μόχαμν απάντησε: «Το περιεχόμενο του Yala News δεν είναι προκατειλημμένο. Συρία, Ρωσία ή οποιαδήποτε άλλη χώρα - τηρούμε την αμεροληψία».
Στο ερώτημα αν η εταιρεία που του ανήκει έλαβε χρήματα από τις ρωσικές ή τις συριακές αρχές απάντησε: « Εγώ είμαι η μόνη πηγή χρηματοδότησης και ιδρυτής του Yala και κανείς δεν μπορεί να με επηρεάσει».
Το BBC ζήτησε λεπτομέρειες σχετικά με την εγγραφή του Yala στο εθνικό μητρώο ιδιωτικών επιχειρήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου, το Companies House. Το γραφείο Τύπου απάντησε ότι δεν σχολιάζει συγκεκριμένες επιχειρήσεις και ότι δεν έχει αρμοδιότητα να επαληθεύει τις πληροφορίες που υποβάλλονται κατά την εγγραφή.
Ένας εκπρόσωπος της Meta υπενθύμισε ότι η εταιρεία καταπολεμά την παραπληροφόρηση στις πλατφόρμες της προσλαμβάνοντας ανεξάρτητους ελεγκτές γεγονότων - οι οποίοι επαληθεύουν την ακρίβεια των πληροφοριών.
Το BBC ζήτησε από τις ρωσικές και τις συριακές αρχές να σχολιάσουν τη σχέση τους με το Yala News αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση.
Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ
