Αλλαγές στις οριοθετήσεις οικισμών, στην οικοδομησιμότητα στις εκτός σχεδίου περιοχές, στον τρόπο που θα αντιμετωπίζει η Πολιτεία τα αυθαίρετα, στους συντελεστές δόμησης αλλά και παρατάσεις για οικοδομικές άδειες φέρνει το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας: «Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους τομείς: α) της διαχείρισης υδάτων, β) της διαχείρισης και προστασίας των δασών, γ) της αστικής ανθεκτικότητας και πολιτικής, δ) της καταπολέμησης της αυθαίρετης δόμησης, ε) της ενεργειακής ασφάλειας».
Μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Ταγαράς, επεσήμανε την σημασία των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ-ΕΠΣ) τα οποία θα αντικαταστήσουν τα παλιά Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και τα Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης. «Για πρώτη φορά μέσω αυτών των σχεδίων, με επιστημονικές μελέτες υπεισέρχονται μέτρα και προβλέψεις που αφορούν στην προσαρμογή στην κλιματική κρίση. Ταυτόχρονα, αφορούν και σε επεκτάσεις σχεδίων πόλεων και οριοθετήσεις οικισμών, με στόχο να βάλουμε τάξη παντού», σημείωσε σχετικά ενώ ανέφερε ότι για την για τα ΤΠΣ και ΕΠΣ διατίθενται πάνω από 400 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με στόχο την κάλυψη 826 δημοτικών ενοτήτων από τις 1.035 όλης της χώρας. Επίσης, προβλέπονται μελέτες οριοθέτησης οικισμών, σε 51 οικισμούς, εκεί που με αποφάσεις του ΣτΕ κατέπεσαν τα όρια λόγω αναρμοδιότητας παλαιά των Νομαρχών και έχουν δημιουργηθεί τεράστια προβλήματα και στις μεταβιβάσεις και σε έκδοση οικοδομικών αδειών, αλλά και στη νομιμότητα των ίδιων των κτιρίων.
Άμεσα θα κατεδαφίζονται τα αυθαίρετα
Με στόχο την καταπολέμηση της αυθαίρετης δόμησης δημιουργείται νέο θεσμικό πλαίσιο και μηχανισμοί για τον άμεσο έλεγχο και κατεδάφισή τους ενώ θα διενεργούνται έλεγχοι από εξειδικευμένα κλιμάκια. Η διασταύρωση των στοιχείων θα γίνεται μέσω του e-adeies, δορυφόρους και drones. Πιο συγκεκριμένα, θεσμοθετείται σύστημα πλήρους παρακολούθησης του δομημένου περιβάλλοντος, διαδικασία εντοπισμού και καταγραφής της αυθαίρετης δόμησης με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα (δορυφόρους, drones, τεχνητή νοημοσύνη, κ.λπ.). Συγκεκριμένα, θεσπίζεται διαδικτυακό χαρτογραφικό Πληροφοριακό Σύστημα Γεωεντοπισμού Αυθαιρέτων (Π.Σ.Γ.Α) και δημιουργείται Ενιαίο Ηλεκτρονικό Σύστημα Καταγγελιών (Ε.Η.ΣΥ.ΚΑ.). Μέσω των δύο αυτών συστημάτων το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναμένεται να αντλεί όλη την αναγκαία πληροφόρηση για τα αυθαίρετα κτίσματα στη χώρα και ιδίως τα νέα αυθαίρετα.
Παράλληλα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών θα υπάρχουν από πριν εργολαβίες που θα είναι έτοιμες ανά την Επικράτεια να εκτελούν τα πρωτόκολλα κατεδάφισης. «Ό,τι τελεσιδικεί, θα πηγαίνει για κατεδάφιση, με ετοιμότητα συνεργείου κατεδάφισης», τόνισε ο κ. Ταγαράς. Όπως προβλέπει το νέο πλαίσιο, δεν θα υπάρχει, πλέον, δυνατότητα νομιμοποίησης αυθαιρέτου που θα κατασκευάζεται από 01.05.2024 και γενικά προτεραιοποιείται η κατεδάφιση των νέων αυθαιρέτων. Για τους παρανομούντες, προβλέπονται κυρώσεις όπως είναι πρόστιμα αλλά και η αναστολή λειτουργίας για οικονομικές δραστηριότητες, όσο και η διακοπή της ηλεκτροδότησης.
Ψαλίδι στα μπόνους για τον συντελεστή δόμησης που προβλέπει ο νέος ΝΟΚ
Τα κίνητρα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού για μείωση της κάλυψης στα νέα κτίρια, την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος με αντάλλαγμα μπόνους ύψους και τετραγωνικών μέτρων που προέβλεπε το αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου είχαν προκαλέσει αντιδράσεις από την πλευρά δήμων, του τεχνικού κόσμου και πολιτών.
Με τροπολογία του ΥΠΕΝ, προβλέπεται μεταβατική ρύθμιση με κλιμακωτό περιορισμό για τα ύψη των κτιρίων, έως την ολοκλήρωση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων στα τέλη του 2025. Με την τροπολογία που κατέθεσε το ΥΠΕΝ προωθείται ο περιορισμός του bonus στο ύψος ώστε τα επιπλέον μέτρα σε ύψος να μην ξεπερνούν τα 3 μέτρα. Συγκεκριμένα προβλέπεται αύξηση του συντελεστή δόμησης, εφόσον όμως πληρούνται ειδικές προϋποθέσεις, μέσω των οποίων επέρχεται βελτίωση των όρων διαβίωσης.
Ο περιορισμός αυτός των κινήτρων είναι οριζόντιος, αλλά σχετίζεται τα ειδικά χαρακτηριστικά των περιοχών. Πιο αναλυτικά, στις περιοχές με συντελεστή δόμησης έως 0,8 το επιπλέον ύψος κτιρίου θα είναι έως 2 μέτρα, στις περιοχές με συντελεστή δόμησης από 0,8 έως 1,6 το πρόσθετο ύψος που θα μπορεί ένα κτίριο να φτάνει θα είναι έως τα 2,5 μέτρα και στις περιοχές με συντελεστή δόμησης μεγαλύτερο από 1,6 το μπόνους θα είναι έως 3 μέτρα.
Τι αλλάζει στα εκτός σχεδίου
Για τα οικόπεδα στις εκτός σχεδίου περιοχές, πέραν της αρτιότητας, των χρήσεων γης και των όρων δόμησης, καθώς απαραίτητη προϋπόθεση και με απόφαση του ΣτΕ είναι η απαίτηση προσώπου δρόμου σε κοινόχρηστο δρόμο, προωθείται ο χαρακτηρισμός δημοτικών δρόμων σε 149 Δημοτικές Ενότητες, σε όλη τη νησιωτική Ελλάδα πλην της Κρήτης και της Εύβοιας, ενώ στόχος είναι να βρεθούν τα κονδύλια και για ανάλογες διευθετήσεις και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ο σχεδιασμός για τη νησιωτική Ελλάδα αφορά σε 257 συμβάσεις, εκ των οποίων σήμερα είναι συμβασιοποιημένες οι 100.
Σε ποιες περιπτώσεις δίνονται παρατάσεις για τις οικοδομικές άδειες
Με ειδικές διατάξεις προβλέπεται παράταση ενός έτους - έως τα τέλη του 2025 - για τις οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν στα χρόνια της κρίσης και λήγουν στο τέλος του 2024. Παράταση δίνεται και στα κατά παρέκκλιση γήπεδα εκτός σχεδίου, για όσους είχαν κατοχυρώσει δικαίωμα για τους όρους δόμησης της παρέκκλισης με υποβολή αίτησης μέχρι τις 9 Δεκεμβρίου του 2022.
