Το 2024 εκτιμάται ότι θα είναι η πρώτη χρονιά όπου η αύξηση της θερμοκρασίας σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα θα ξεπεράσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου σπάζοντας το φράγμα που είχε θέσει η Συμφωνία του Παρισιού.
Σύμφωνα με την τελευταία μηνιαία ενημέρωση της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής του Copernicus, ο φετινός Νοέμβριος ήταν ο δεύτερος θερμότερος μήνας παγκοσμίως ακολουθώντας το Νοέμβριο του 2023 σημειώνοντας αύξηση κατά 1,62 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τον προβιομηχανικό μέσο όρο του συγκεκριμένου μήνα. Με αυτά τα δεδομένα, είναι πλέον σχεδόν βέβαιο ότι το 2024 θα είναι η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί και ότι η παγκόσμια μέση θερμοκρασία θα υπερβεί το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου πάνω από τον προβιομηχανικό μέσο όρο που ορίζει η Συμφωνία του Παρισιού. Γύρω από την Ανταρκτική, ο θαλάσσιος πάγος έφθασε στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί αυτή την εποχή.
Κάτω από τον μέσο όρο η βροχόπτωση στη δυτική και κεντρική Ευρώπη
Οι περισσότερες χώρες της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης παρουσίασαν βροχόπτωση κάτω από το μέσο όρο. Από την άλλη, χώρες στη Μεσόγειο όπως η Ισπανία παρουσίασαν έντονες βροχοπτώσεις, κάτι που συνέβη και σε τμήματα της Ισλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ελλάδας και των Βαλκανίων και μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης όπου καταγράφτηκε βροχόπτωση άνω του μέσου όρου.
Οι κακοκαιρίες «Alexandros» και «Bora» έπληξαν την Ελλάδα στα μέσα και στο τέλος του μήνα, αντίστοιχα, με σχετικές ζημιές. Η Βαλένθια της Ισπανίας, η οποία είδε ακραίες βροχοπτώσεις και καταστροφικές πλημμύρες στα τέλη Οκτωβρίου, συνέχισε να αντιμετωπίζει έντονες βροχοπτώσεις. Σε μεγάλο μέρος της ανατολικής Ευρώπης, η βροχόπτωση ήταν πάνω ή σχεδόν κοντά σο μέσο όρο ενώ στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, τα επίπεδα της επιφανειακής υγρασίας του εδάφους αντανακλούν τις ανωμαλίες της βροχόπτωσης, υποδεικνύοντας σταθερά συνολικά ξηρότερες ή υγρότερες από τις κανονικές συνθήκες.
Ωστόσο, τα εδάφη της Ιβηρικής Χερσονήσου φέρουν το ευρέως διαδεδομένο υγρό αποτύπωμα της έντονης βροχόπτωσης που παρατηρήθηκε τον Οκτώβριο, παρά την κάτω από το μέσο όρο βροχόπτωση του Νοεμβρίου. Αντίθετα, τα εδάφη βόρεια της Μαύρης Θάλασσας και της Ελλάδας, όπου η βροχόπτωση ήταν πάνω από το μέσο όρο, παρουσιάζουν ξηρότερες συνθήκες.
Εκτός από την Ευρώπη, αρκετοί τυφώνες έπληξαν τον δυτικό Ειρηνικό με ισχυρές βροχοπτώσεις, πλημμύρες και ζημιές, ειδικά στις Φιλιππίνες. Πολλές περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών, της Νότιας Αμερικής και της Αυστραλίας βίωσαν επίσης συνθήκες πιο υγρές από το μέσο όρο.
Η παγκόσμια μέση σχετική υγρασία του εδάφους έχει μειωθεί τα τελευταία 40 χρόνια και παραμένει χαμηλή από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Παρ’ όλα αυτά, το Νοέμβριο του 2024, η παγκόσμια σχετική υγρασία ήταν πάνω από τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 1991-2020.
Παράλληλα, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων ERA5, την περίοδο Σεπτεμβρίου - Νοεμβρίου 2024, συνθήκες ξηρότερες του μέσου όρου επικράτησαν σε μεγάλο μέρος της Βόρειας Αμερικής και στη Νότια Αμερική, στη δυτική Ρωσία, στο Κέρας της Αφρικής, στη νότια Κίνα και στη νότια Αφρική ενώ η Νότια Αμερική πλήττεται σοβαρά από την ξηρασία.
Οι ξηρές συνθήκες, που ευνοούνται από θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου μπορεί να συνέβαλαν στη συχνότερη εμφάνιση και εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών σε αρκετές περιοχές του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων περιοχών της Ρωσίας και των υγροτόπων Pantanal της Νότιας Αμερικής τον Σεπτέμβριο.
Αυξήθηκαν οι πυρκαγιές στην Ελλάδα το 2024
Η Ελλάδα όπως και άλλες χώρες της Μεσογείου αποτελεί ένα από τα μεγάλα θύματα της κλιματικής κρίσης βιώνοντας παρατεταμένους καύσωνες και περιόδους ξηρασίας οι οποίες δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες για την εμφάνιση και εξάπλωση πυρκαγιών.
Οι πυρκαγιές που καταγράφονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα βαίνουν αυξανόμενες και εκδηλώνονται με ολοένα και μεγαλύτερη δριμύτητα με τον αριθμό των πυρκαγιών να καταγράφει αύξηση κατά 7,42% το 2024 σε σχέση με τον μέσο όρο της τελευταίας 20ετίας, φθάνοντας από την 1η Ιανουαρίου έως τις 31 Οκτωβρίου τις 9.500 έναντι των 8.844 που είναι ο μέσος όρος.
Συνδυαστικά, το 2024 ήταν και το πλέον θερμό έτος όπου καταγράφηκαν μέγιστες θερμοκρασίες - ρεκόρ σε μήνες όπως ο Απρίλιος, ο Ιούνιος και ο Ιούλιος (με πολυήμερο καύσωνα-ρεκόρ διάρκειας 16 ημερών). Τα νέα δεδομένα είχαν ως αποτέλεσμα να εμφανιστεί τον Ιούνιο δείκτης σε κατάσταση συναγερμού (κόκκινο) ενώ είχαμε 78 ημέρες με υψηλό δείκτη (κίτρινο). Παράλληλα, είχαμε 57 ημέρες με πολύ υψηλό δείκτη κινδύνου (πορτοκαλί), ο οποίος κατέγραψε αύξηση 93% σε σχέση με το μέσο όρο της 15ετίας και 3 ημέρες με δείκτη κινδύνου πυρκαγιάς σε κατάσταση συναγερμού (κόκκινο) ήτοι αύξηση 221% σε σχέση με το μέσο όρο της 20ετια.
Συνολικά, φέτος καταγράφηκαν 9.500 πυρκαγιές και παρ’ ότι ήταν αυξημένες κατά 7,42% σε σχέση με το μέσο όρο της 20ετίας, τα στρέμματα που κάηκαν ήταν μειωμένα κατά 13,67%, δηλαδή κάηκαν 444.500 στρέμματα φέτος έναντι 515.000 που είναι ο μέσος όρος της 20ετίας.
