Πώς γίνεται η Κύπρος να βγαίνει από το μνημόνιο μέσα σε τρία χρόνια και όλοι να μιλούν για ένα success story, ενώ η Ελλάδα να έχει μπει στο τρίτο μνημόνιο και όλοι να δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν τι μέλλει γενέσθαι; «Μένει το ΔΝΤ, φεύγει το ΔΝΤ…Ψηφίζονται τα προαπαιτούμενα…δεν ψηφίζονται τα προαπαιτούμενα…Πέφτει η κυβέρνηση…μένει η κυβέρνηση»…
Τι συμβαίνει τελικά με τη χώρα μας η οποία μπήκε στο μνημόνιο πρώτη και θα βγει τελευταία;
Αν πάρουμε ως έτος αναφοράς το 2013, το έτος όπου η Κύπρος μπήκε στο μνημόνιο και που το χρέος της Ελλάδας ήταν στο 175,1% του ΑΕΠ του και το χρέος της Κύπρου στο 111,7% του ΑΕΠ, διαφαίνεται ότι οι δύο χώρες βρισκόντουσαν σε δεινή θέση με την Ελλάδα να έχει την «πρωτιά».
Εκτός από το υψηλό χρέος, οι δύο οικονομίες είχαν και κάποια άλλα κοινά: «κόκκινα δάνεια», μία λίστα Lagarde για προίκα και οικονομία η οποία βασίζεται στον τριτογενή τομέα: η κυπριακή στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και η ελληνική στον τουρισμό και το εμπόριο (και με χαρακτηριστικό μεγάλη συμμετοχή του δημοσίου τομέα σε όλο τον κλάδο των υπηρεσιών). Και ενώ η «φούσκα» όπως λένε μερικοί της Κύπρου έσκασε και συμπαρέσυρε τραπεζικό σύστημα και οικονομίες (η «φούσκα της Ελλάδας είχε «σκάσει» νωρίτερα) και η χώρα έδειχνε να μην έχει ιδιαίτερη εμπειρία σε άλλους τομείς, ξαφνικά βλέπουμε, εν μέσω μνημονίου, να κατασκευάζεται η υπερπολυτελής μαρίνα της Λεμεσσού με βίλλες οι οποίες πωλούνται από 1 εκατομμύριο ευρώ και πάνω, να δρομολογείται η δημιουργία του μεγαλύτερου καζίνου των Βαλκανίων και έναν μεγάλο αριθμό funds κυρίως από τα Αραβικά Εμιράτα να εκδηλώνουν έντονο ενδιαφέρον για τη Μεγαλόνησο.
Πώς έγινε αυτό; Πολύ απλά, την επόμενη ημέρα της κατάρρευσης «έπιασαν» όλοι δουλειά. Οι πολιτικοί με πραγματική συναίνεση πέρασαν όλα τα μέτρα από τη Βουλή, τα ΕΣΠΑ απορροφήθηκαν επιτυχώς για μεγάλα έργα, η κρατική παρέμβαση μειώθηκε ενώ σχετικά χαμηλή παρέμεινε και η φορολογία για επιχειρήσεις και ιδιώτες. Η οικονομία στράφηκε σε άλλους τομείς όπως είναι ο τουρισμός και οι επενδύσεις και αν και ο κυπριακός λαός ακόμη υποφέρει, δημιουργούνται τουλάχιστον κάποιες προϋποθέσεις για το μέλλον. Και ήδη οι περισσότεροι δείκτες της οικονομίας παρουσιάζουν βελτίωση.
Ωστόσο, στην «απέναντι πλευρά του χάρτη», η Ελλάδα πασχίζει εν μέσω πολιτικών αντιπαραθέσεων να περάσει από τη Βουλή τα προαπαιτούμενα και να υλοποιήσει μέτρα τα οποία εδώ και χρόνια έχουν υιοθετήσει τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη (όπως είναι π.χ η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας). Και όλα αυτά με πολύ γκρίνια και περισσότερα λόγια παρά έργα. Λένε ότι και η Ελλάδα αποτελεί case study στο εξωτερικό όχι βέβαια για την επιτυχία που είχε το μνημόνιο αλλά ως χαρακτηριστική περίπτωση του λεγόμενου «ownership» σύμφωνα με το οποίο «για όλα φταίνε οι άλλοι, οι κακοί, και όχι εμείς».
Θα μου πεις κανείς, πώς μπορούμε να προσελκύσουμε επενδύσεις όταν έχουμε τόσο υψηλή φορολογία και ένα τόσο ασταθές πολιτικό και νομικό περιβάλλον; Η αλήθεια είναι πώς είναι δύσκολο, αλλά μπορούσαμε έστω να το προσπαθήσουμε ακόμη και με τα πενιχρά μέσα που έχουμε. Και παρότι οι ελληνικές επιχειρήσεις «χαστουκίζονται» είτε από τη φορολογία είτε από τη γραφειοκρατία είτε από την έλλειψη μιας οργανωμένης προσπάθειας για εξωστρέφεια, πολλές από αυτές τα καταφέρνουν και επενδύουν στην εξωστρέφεια με θετικά αποτελέσματα.
Και ενώ οι επιχειρήσεις τα καταφέρνουν, το κράτος δεν μπορεί. Και ο λόγος είναι το ότι απέχει πολύ από το να σκεφθεί σαν ιδιωτική επιχείρηση και να επενδύσει στην ανταγωνιστικότητα.
Έχουμε κουραστεί να βλέπουμε τους Έλληνες πολιτικούς να απευθύνονται στο εξωτερικό και να ζητούν απεγνωσμένα βοήθεια. Θα προτιμούσα αντί αυτής της εικόνας να έβλεπα τους Έλληνες πολιτικούς να ανεβαίνουν στο «βήμα» του εκάστοτε φόρουμ και να μιλούν κυρίως για τη δυναμική του τουρισμού, της ενέργειας, του εμπορίου. Να υιοθετούν πολιτικές που να μην πνίγουν την ιδιωτική πρωτοβουλία και να κάνουν ένα επιθετικό «marketing» της χώρας στο εξωτερικό.
Σε λίγο καιρό ξεκινά η επόμενη τουριστική σεζόν, η οποία εξαιτίας της κακής προβολής όλα αυτά τα χρόνια της χώρας διαρκεί μόνο 2-3 μήνες (θυμίζω ότι κάποτε διαφημίζαμε Μάρτιο μήνα τα ελληνικά βουνά ενώ το Μαυροβούνιο διαφήμιζε τις ακτές του στο CNN).
Τα ελληνικά παραδοσιακά προϊόντα παραμένουν στις αποθήκες γιατί αν και τα ζητούν στις ξένες αγορές, το τελικό deal εκκρεμεί λόγω κακού κλίματος. Και μέσα σε όλα αυτά, κάποιοι εκπρόσωποι της χώρας μοιράζουν δειλά χαμογελάκια τη στιγμή που πρέπει να αρθρώσουν δυναμικό λόγο και να απαντήσουν όταν κάποιοι τους αποκαλούν «ηλίθιους».
