Ροή
Λίγα χρόνια πριν σε ένα «πηγαδάκι» συμμετείχε μεταξύ άλλων και ο επικεφαλής του παγκόσμιου τμήματος εταιρείας εισηγμένης σε ξένο χρηματιστήριο με πολλά και σημαντικά projects σε όλο τον κόσμο. Όταν ρωτήθηκε γιατί η εταιρεία του έχει επιλέξει να στεγάσει τα κεντρικά της γραφεία για το παγκόσμιο τμήμα (εκτός Αμερικής) στην Αθήνα, αντί για οπουδήποτε αλλού στον κόσμο έδωσε την εξής απλή απάντηση: «Γιατί όχι;». Αντιμετωπίζοντας τα γεμάτα απορία βλέμματα των συνομιλητών του, εξήγησε ότι η Ελλάδα έχει μερικά πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα. Πρώτον διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό με πολύ καλές δεξιότητες και γνώσεις. Όπως είπε σχεδόν όλοι στην Ελλάδα έχουν κάποιο δίπλωμα ή πτυχίο, γνωρίζουν Αγγλικά και υπολογιστές, ενώ η χώρα μας διαθέτει και πολλούς και καλούς τεχνικούς και επιστήμονες. Δεύτερον, η Αθήνα βρίσκεται σε πολύ καλή τοποθεσία για οποιαδήποτε εταιρεία με διεθνή δραστηριότητα διότι είναι μερικές ώρες μακριά από τη Δυτική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, τη Ρωσία και διαθέτει και ένα σύγχρονο αεροδρόμιο που εξυπηρετεί όλους αυτούς τους προορισμούς. Τρίτον, το κόστος και οι μισθοί είναι χαμηλοί. Σημαντική σημείωση: Η εταιρεία δεν είναι ελληνικών συμφερόντων και ο ίδιος δεν είναι Έλληνας.
Λίγους μήνες μετά και πάλι σε μια συζήτηση, εκπρόσωπος ενός fund επιχειρηματικών συμμετοχών που λειτουργεί από την Αθήνα και είναι στελεχωμένο από Έλληνες αλλά λειτουργεί κυρίως με ξένα κεφάλαια ρωτήθηκε γιατί η εταιρεία του δεν επενδύει στην Ελλάδα. Και πάλι η απάντηση ήταν πάρα πολύ απλή. «Γιατί δεν ξέρουμε ούτε πόσα θα πληρώσουμε, ούτε πόσα θα βγάλουμε». Οι επενδυτές χρειάζονται πρώτα από όλα μια σταθερότητα στη φορολογία, εξήγησε, και δεν μιλάμε αναγκαστικά για χαμηλή φορολογία. «Είναι άλλο πράγμα να ξέρεις ότι θα πληρώσεις ένα πόσο που μπορεί να είναι και κάπως υψηλότερο από μια άλλη χώρα, και άλλο να μην ξέρεις πόσο θα πληρώνεις σε τέσσερα ή πέντε χρόνια», τόνισε. Είναι σημαντικό ειδικά για τους μακροπρόθεσμους επενδυτές να έχουν ένα ολοκληρωμένο πλάνο για την επένδυση τους και όταν το φορολογικό καθεστώς αλλάζει συνεχώς δεν μπορείς να υπολογίσεις ούτε τα κόστη σου, ούτε τις αποδόσεις σου, πρόσθεσε.
Στην ίδια συζήτηση συμμετείχε και ένα κορυφαίο στέλεχος μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες συμβούλων του κόσμου με έδρα το Λονδίνο. Ο ίδιος εκτίμησε ότι σε επιχειρηματικό επίπεδο η χώρα μας έχει πάρει λάθος πορεία, γιατί «αν δεν λυθεί το πρόβλημα του brain drain (της απώλειας ανθρώπινου δυναμικού) δεν μπορείς να λύσεις και το πρόβλημα της οικονομίας». Η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες να καλύψει ένα σημαντικό κενό που ήδη εμφανίζεται στην Ευρώπη και θα γίνει ακόμη πιο έντονο τα επόμενα χρόνια, αυτό του εξιδεικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Και δεν μιλάμε αναγκαστικά για κορυφαία στελέχη με μεταπτυχιακά και MBAs αλλά για ανθρώπους με δεξιότητες που μπορούν να στελεχώσουν με ευκολία μεσαίες θέσεις σε τομείς όπως οι υπηρεσίες, η πληροφορική, τα logistics κ.α. Αν πας να παίξεις το παιχνίδι του ανειδίκευτου εργαζόμενου έχει ήδη χάσει, τόνισε, προσθέτοντας ότι οι γειτονικές μας χώρες ήδη διαθέτουν εκατομμύρια τέτοιων ανειδίκευτων με πολύ χαμηλότερο κόστος. Όμως αυτό δεν πρόκειται να γίνει ποτέ αν οι νέοι με γνώσεις και πτυχία φεύγουν από τη χώρα για να δουλέψουν αλλού.
Οι τρεις αυτές παρεμβάσεις από ανθρώπους της αγοράς, αυτά τα τρία «γιατί», δείχνουν σε μεγάλο βαθμό το τι πρέπει να κάνει η χώρα για να επιστρέψει στις «πραγματικές» αγορές, εκεί που υλοποιούνται επενδύσεις και ανοίγουν θέσεις εργασίας.
Σίγουρα δεν αποτελούν λύσεις σε όλα μας τα προβλήματα αλλά είναι θέματα που η κυβέρνηση –η σημερινή αλλά και όλες οι υπόλοιπες- εν μέσω διαπραγματεύσεων, αξιολόγησης και ασφαλιστικού πρέπει να εξετάσει. Τα πολύ σημαντικά θέματα του δημοσίου χρέους και των δημοσιονομικών δεν είναι και τα μοναδικά που φτιάχνουν την οικονομία. Παράλληλα με αυτά θα πρέπει να δούμε τους τρόπους με τους οποίους θα προσελκύσουμε τόσο το ανθρώπινο δυναμικό μας πίσω, όσο και νέους επενδυτές. Πέρα από τη θάλασσα, τον ήλιο και το… καλό λάδι θα πρέπει να προβάλουμε και τα υπόλοιπα πλεονεκτήματα που έχει η χώρα.
Γιατί όσο κυνηγάμε την ουρά μας και κουραζόμαστε να κάνουμε γύρω-γύρω και δεν πάμε πουθενά.
