Ο νέος κανονισμός χαρακτηρίζεται από πολλά «γκρίζα» σημεία, αφενός διότι επιτρέπει τη μίσθωση και εκποίηση εκκλησιαστικής περιουσίας με κλειστούς διαγωνισμούς κατά τους οποίους θα έχουν προεπιλεγεί οι ενδιαφερόμενοι, αφετέρου διότι δεν περιλαμβάνει καμία απολύτως πρόνοια για την εξακρίβωση της προέλευσης των χρημάτων με τα οποία θα μισθώνονται ή θα αποκτούνται ακίνητα της Εκλλησίας.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη απόφασή του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ, στις διατάξεις του εν λόγω κανονισμού υπάγονται:
- Οι εκμισθώσεις κινητών ή ακινήτων, συμπεριλαμβανομένων των αγροτεμαχίων, δασών, λατομείων κ.λπ., που ανήκουν κατά κυριότητα στην Εκκλησία της Ελλάδος ή των οποίων η διοίκηση, διαχείριση, χρήση και εκμετάλλευση έχει περιέλθει στην Εκκλησία της Ελλάδος με νόμο, σύμβαση ή οποιαδήποτε άλλη έννομη σχέση.
- Οι μισθώσεις κινητών ή ακινήτων για την εξυπηρέτηση των αναγκών της Εκκλησίας της Ελλάδος και την εν γένει εξυπηρέτηση των σκοπών της.
- Η παραχώρηση ενοχικού δικαιώματος επί ακινήτων της Εκκλησίας της Ελλάδος έναντι ανταλλάγματος με ταυτόχρονη μίσθωση των ίδιων ακινήτων και η παραχώρηση ενοχικού δικαιώματος επί ακινήτων με ταυτόχρονη συμφωνία κατασκευής επ’ αυτών κτηρίων ή επισκευής ήδη υφιστάμενων επ’ αυτών κτηρίων και μίσθωση των ίδιων κτιρίων (lease - leaseback).
- Οι παραχωρήσεις χρήσης ακινήτων άνευ ανταλλάγματος.
- Οι εκποιήσεις και η μεταβίβαση εμπραγμάτων δικαιωμάτων έναντι ανταλλάγματος επί κινητών ή και ακινήτων.
- Η μεταβίβαση κυριότητας ή άλλου εμπράγματου δικαιώματος επί ακινήτων έναντι ανταλλάγματος με ταυτόχρονη μίσθωση των ίδιων ακινήτων και μεταβίβαση κυριότητας ή άλλου εμπράγματου δικαιώματος επί ακινήτων με ταυτόχρονη συμφωνία κατασκευής επ’ αυτών κτιρίων ή επισκευής ήδη υφιστάμενων επ’ αυτών κτιρίων και μίσθωση των ίδιων κτιρίων (sale - leaseback - αντιπαροχή).
- Οι αγορές ακινήτων για την εξυπηρέτηση των αναγκών της Εκκλησίας της Ελλάδος και την εν γένει εξυπηρέτηση των σκοπών της.
- Οι ανταλλαγές και αντιπαροχές ακινήτων.
Οι «κλειστοί» διαγωνισμοί
Σύμφωνα με τον κανονισμό τα εκκλησιαστικά ακίνητα και κινητά πράγματα θα εκμισθώνονται με τις ακόλουθες διαδικασίες με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση του αρμοδίου οργάνου:
- Με ανοικτό διαγωνισμό (δημόσιο πλειοδοτικό), κατά τον οποίο κάθε ενδιαφερόμενος δύναται να υποβάλει προσφορά κατόπιν προκήρυξης εντός προθεσμίας τουλάχιστον 20 ημερών από της δημοσίευσή της, όταν η εκτιμώμενη μισθωτική αξία υπερβαίνει το ποσό των 350 ευρώ ανά ακίνητο ή κινητό, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψη τυχόν αναπροσαρμογή των μισθωμάτων.
- Με κλειστό διαγωνισμό, κατά το οποίο δύναται να μετάσχουν μόνον οι ενδιαφερόμενοι από αυτούς που θα προεπιλεγούν από την Εκκλησία της Ελλάδος και δύνανται να υποβάλουν προσφορά κατόπιν προκηρύξης εντός προθεσμίας τουλάχιστον 20 ημερών από της δημοσίευσής της, όταν η εκτιμώμενη μισθωτική αξία υπερβαίνει το ποσό των 350 ευρώ ευρώ ανά ακίνητο ή κινητό, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψη τυχόν αναπροσαρμογή των μισθωμάτων.
- Με τη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, κατά τον οποίο η Εκκλησία της Ελλάδος δημοσιεύει πρόσκληση εκδηλώσεως ενδιαφέροντος και συλλέγει προσφορές από ενδιαφερόμενους εντός προθεσμίας τουλάχιστον δέκα ημερών, όταν η εκτιμώμενη μισθωτική αξία ισούται τουλάχιστον με το ποσό των 200 ευρώ έως και του ποσού των 350 ευρώ ανά ακίνητο ή κινητό, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψη τυχόν αναπροσαρμογή των μισθωμάτων.
Κατ’ εξαίρεση η Εκκλησία της Ελλάδος δύναται να προβαίνει στην διαδικασία της απ’ ευθείας εκμίσθωσης στις κατωτέρω περιπτώσεις (χωρίς να απαγορεύεται ο διαγωνισμός):
- Όταν η εκτιμώμενη μισθωτική αξία υπολείπεται του ποσού των 200 ευρώ ανά ακίνητο ή κινητό, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψιν τυχόν αναπροσαρμογή των μισθωμάτων.
- Κατόπιν ειδικώς αιτιολογημένης απόφασης του αρμοδίου οργάνου, στις και υπό τον όρο ότι το μίσθωμα δεν υπολείπεται της εκτιμώμενης μισθωτικής αξίας όταν πρόκειται για εκμίσθωση κινητών ή ακινήτων για ορισμένο χρόνο προς έτερα εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα ή σε φορείς του Δημοσίου και σε μη κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, τα οποία εκπληρούν κοινωφελείς σκοπούς, όταν πρόκειται για εκμίσθωση κινητών ή ακινήτων προοριζομένων για εντελώς καθορισμένη ειδική εποχιακή χρήση, η οποία σε ουδεμία περίπτωση δεν μπορεί να διαρκέσει πάνω από έξι μήνες, όταν πρόκειται για εκμίσθωση με σκοπό την άμεση απόκτηση ή διατήρηση της νομής ακινήτου, οπότε η εκμίσθωση συνομολογείται για χρονικό διάστημα μέχρις ενός έτους, όταν πρόκειται για την εκμίσθωση εκκλησιαστικού ακινήτου σε νομέα ή κύριο όμορης ιδιοκτησίας με σκοπό τη συνολική αξιοποίηση των ακινήτων μετά από έναν άγονο διαγωνισμό και κατ’ εφαρμογή οποιασδήποτε ειδικής διάταξης νόμου, μέσω της οποίας επιτρέπεται η άνευ διαγωνισμού εκμίσθωση εκκλησιαστικού ακινήτου.
Σε σχέση με τις εκποιήσεις ξεκαθαρίζεται πως οι εκποιήσεις κινητών ή και ακινήτων διαχειριζομένων από την Εκκλησία της Ελλάδος πραγματοποιούνται κατόπιν αποφάσης του αρμοδίου οργάνου, είτε με ανοικτό ή κλειστό διαγωνισμό, είτε απ’ ευθείας, κατόπιν εκτίμησης της αξίας τους ως εξής:
- Με ανοικτό διαγωνισμό κατά τον οποίο κάθε ενδιαφερόμενος θα δύναται να υποβάλει προσφορά κατόπιν προκήρυξης σε προθεσμία τουλάχιστον 20 ημερών από τη δημοσίευσή της.
- Με κλειστό διαγωνισμό κατά τον οποίο δεν θα δύναται να μετάσχει κάθε ενδιαφερόμενος, αλλά θα υποβάλουν προσφορά όσοι ενδιαφερόμενοι έχουν προεπιλεγεί από την Εκκλησία της Ελλάδος κατόπιν προκηρύξης σε προθεσμία τουλάχιστον 20 ημερών από τη δημοσίευσή της.
- Με απ’ ευθείας εκποίηση κατά τον οποίο εκποιείται το κινητό ή το ακίνητο σε συγκεκριμένο ενδιαφερόμενο μετά από διαπραγμάτευση.
Μισθώσεις 99 ετών
Με τον νέο κανονισμό επιτρέπεται η κατάρτιση μακροχρόνιας μίσθωσης διάρκειας έως 99 ετών, στις περιπτώσεις εκμετάλλευσης και αξιοποίησης ακινήτων εντός ή εκτός οικισμού ή εκτός σχεδίου πόλης, οι οποίες απαιτούν ιδιαιτέρως ουσιώδεις δαπάνες του μισθωτή, όπως κατασκευή, αναδόμηση, επέκταση κτηρίων, τεχνικών έργων, εγκαταστάσεων και γενικώς την εκτέλεση μεγάλου επενδυτικού προγράμματος. Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, η επιλογή του μισθωτού γίνεται πάντοτε μέσω δημοσίου ανοικτού διαγωνισμού.
Ακόμη, επιτρέπεται η μίσθωση για πολλαπλές χρήσεις, προσδιοριζόμενες επακριβώς στο κείμενο του αρχικού μισθωτηρίου, ενώ ξεκαθαρίζεται πως μετά την υπογραφή του αρχικού μισθωτηρίου επιτρέπεται η μετατροπή της χρήσης του μισθίου συνολικώς ή εν μέρει εφ’ όσον η νέα χρήση κατ’ αρχήν εμπεριέχεται εντός του βασικού σχεδίου της αρχικής χρήσης της προκήρυξης ή είναι συναφής με αυτήν.
Τέλος, ξεκαθαρίζεται πως η μακροχρόνια μίσθωση σε καθολικό διάδοχο του μισθωτή είναι μεταβιβαστή κατ’ αίτηση του καθολικού διαδόχου κατόπιν εγγράφου αποδοχής της Εκκλησίας της Ελλάδος κατά την άσκηση της διακριτικής της ευχέρειας.
