Μετριοπαθείς παραμένουν οι μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας όπως εκτιμά ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) σε έκθεσή του για την Ελλάδα, εξαιτίας των δημογραφικών τάσεων και της χαμηλής αύξησης της παραγωγικότητας. Όπως αναφέρει ο ΟΟΣΑ, η δυναμικότητα των επιχειρήσεων είναι ανίσχυρη, ενώ οι μικρές και χαμηλής παραγωγικότητας, επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό της συνολικής απασχόλησης και παραγωγής από ό,τι σε άλλες χώρες. Η οικονομική δραστηριότητα, αν και μετατοπίζεται σταδιακά σε πιο εμπορεύσιμους κλάδους, όπως επισημαίνει ο Οργανισμός εξακολουθεί να στηρίζεται σε παραδοσιακούς και χαμηλής καινοτομίας τομείς.
Ύφεση
Ο ΟΟΣΑ εκτιμά πως η ύφεση θα φτάσει το 8% το 2020 στο βασικό σενάριο, εφόσον η εξέλιξη της πανδημίας παραμείνει σε ελεγχόμενα επίπεδα και το 9,8% στο ακραίο σενάριο εάν δηλαδή υπάρξει δεύτερο κύμα πανδημίας που θα συνοδεύεται από νέα μέτρα lockdown. Για το 2021 σύμφωνα με τα δύο σενάρια του Οργανισμού η ελληνική οικονομία θα «τρέξει» με ρυθμούς ανάπτυξης από 2,3% έως 4,5%. Η απασχόληση όπως εκτιμά ο ΟΟΣΑ θα μειωθεί από 3,5% το 2020 στο βασικό σενάριο έως 3,8% στο ακραίο, και από 1% έως 1,8% αντίστοιχα το 2021.
Χρέος
Στο ζήτημα του δημοσίου χρέους ο ΟΟΣΑ αναμένει περαιτέρω αύξηση το 2020 -από το 177% του ΑΕΠ που ήταν το 2019- λόγω της μεγάλης πτώσης του ονομαστικού ΑΕΠ και σε μικρότερο βαθμό, λόγω των υψηλότερων κρατικών δαπανών και των χαμηλότερων εσόδων. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να φτάσει το 190% του ΑΕΠ το 2021 σε περίπτωση που δεν υπάρξει νέο «ξέσπαμα» της πανδημίας του κορονοϊού και πάνω από το 200% του ΑΕΠ σε περίπτωση δεύτερου κύματος. Μεσοπρόθεσμα, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους αναμένεται να διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα, λόγω της στρατηγικής διαχείρισης των υποχρεώσεων της κυβέρνησης, της απόφασης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να συμπεριλάβει τα ελληνικά ομόλογα στο έκτακτο πρόγραμμα PEPP, και της έγκρισης από το Eurogroup της εκταμίευσης των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα (SMPs και ANFAs) ύψους 640 εκατ. ευρώ με το συνολικό όφελος από την τρίτη δόση των μέτρων, να φτάνει τα 748 εκατ. ευρώ.
Κατά το βασικό σενάριο του ΟΟΣΑ, οι ακαθάριστες ανάγκες αναχρηματοδότησης του ελληνικού χρέους αναμένεται να αυξηθούν το 2033 στο 11% έως 12% του ΑΕΠ, ενώ στο ακραίο σενάριο (χαμηλότερη ανάπτυξη, χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, μικρότερη μέσης διάρκεια λήξης του νέου χρέους και υψηλότερα μέσα επιτόκια), οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες θα μπορούσαν να ξεπεράσουν το 15% του ΑΕΠ πριν από το 2030.
Έλλειμμα
Ο ΟΟΣΑ αναμένει πρωτογενές έλλειμμα 4,8% το 2020 εάν η πανδημία παραμείνει περιορισμένη ή 5,9% σε περίπτωση νέας «αναζοπύρωσης» του Covid-19 αργότερα το 2020, καθώς η μειωμένη δραστηριότητα μειώνει τις πληρωμές φόρων και εισφορών, ενώ η υλοποίηση των κυβερνητικών μέτρων στήριξης συνολικού ύψους 11,4 δισ. ευρώ (6,1% του ΑΕΠ το 2019) αυξάνει τις δαπάνες. Όπως επισημαίνει ο προϋπολογισμός αντισταθμίζει την επίδραση των μόνιμων μειώσεων των φορολογικών συντελεστών βελτιώνοντας τη φορολογική συμμόρφωση, κυρίως με την επέκταση της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής και, σε μικρότερο βαθμό, από τον εξορθολογισμό των δαπανών. Όπως τονίζει ο ΟΟΣΑ το σοκ του κορονοϊού και οι δημοσιονομικές επιπτώσεις που προκάλεσε η πανδημία δικαιολογούν την επανεξέταση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% έως το 2022.
Σχεδιο ανάκαμψης
Ο Οργανισμός στην έκθεσή του αναφέρεται και στο σχέδιο της επιτροπής Πισσαρίδη για τον καθορισμό μια σειράς προτάσεων που θα συμπεριληφθούν σε μια νέα Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης που αναμένεται το φθινόπωρο του 2020. Οι προτάσεις του ΟΟΣΑ που αποτελούν ένα φιλόδοξο πακέτο μεταρρυθμίσεων που κινείται σύμφωνα με τους μακροπρόθεσμους στόχους της κυβερνητικής πολιτικής, εστιάζει στη βελτίωση της δημόσιας διοίκησης, στην αύξηση της απασχόλησης, και στην ενίσχυση της καινοτομίας και των επενδύσεων. Η εφαρμογή του προτεινόμενου πακέτου μεταρρυθμίσεων θα ενισχύσει την βραχυπρόθεσμη ανάκαμψη της Ελλάδας από το σοκ του κορονοϊού και θα ενισχύσει σε μακροπρόθεσμη βάση την τάση αύξησης του ΑΕΠ κατά 1% ετησίως έως το 2030, με το μεγαλύτερο μέρος της να προέρχεται από την αύξηση της παραγωγικότητας. Η υψηλότερη ανάπτυξη και ένα πρωτογενές πλεονάσμα 2,2% του ΑΕΠ θα διασφαλίζαν ότι το δημόσιο χρέος θα μειώνεται σταθερά σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Πού εστιάζει ο ΟΟΣΑ
- Ο Οργανισμός δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην περαιτέρω βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης και στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης που θα επιτρέψει τη μείωση των υψηλών φορολογικών συντελεστών και τη συνέχιση της επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων. Αυτό θα συμβάλει στη διαφύλαξη της σκληρής δημοσιονομικής αξιοπιστίας και στη διατήρηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών.
- Η επιτάχυνση της πώλησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών αποτελεί προϋπόθεση ώστε να υπάρξει μια διαρκής ανάκαμψη των επενδύσεων. Η περαιτέρω πρόοδος στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης (συμπεριλαμβανομένου του συστήματος Δικαιοσύνης) αποτελεί το κλειδί για τη μείωση του κόστους και της αβεβαιότητας της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ελλάδα, αυξάνοντας έτσι τις εγχώριες και ξένες επενδύσεις και ενισχύοντας την καινοτομία. Αυτό απαιτεί τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, τη βελτίωση της κανονιστικής συμμόρφωσης και την περαιτέρω προώθηση και ενίσχυση του ανταγωνισμού.
- Η δημιουργία θέσεων εργασίας, η βελτίωση της ποιότητάς τους και η αύξηση των μισθών απαιτούν ενίσχυση των ενεργών προγραμμάτων της αγοράς εργασίας και μείωση των στρεβλώσεων-αναντιστοιχιών που υπάρχουν στις επαγγελματικές δεξιότητας και στις θέσεις εργασίας. Η περαιτέρω ενίσχυση του δικτύου κοινωνικής ασφάλισης της Ελλάδας και η καλύτερη στόχευση των πιο ευάλωτων κοινωνικά ομάδων θα συμβάλει στη μείωση του υψηλού ποσοστού φτώχειας μεταξύ των νέων και των εργαζομένων και στην προστασία των εργαζομένων από εισοδηματικές διαταραχές.
Σύμφωνα με το μοντέλο του ΟΟΣΑ, η εφαρμογή ενός πακέτου μεταρρυθμίσεων με υποστήριξη της απασχόλησης, ενίσχυση της δημόσιας διοίκησης και του κράτους Δικαίου, και η αύξηση των δημοσίων επενδύσεων (στο 4% του ΑΕΠ έως το 2030) μπορεί να ενισχύσει το ΑΕΠ κατά 5,2% ως το 2030 13,4% έως το 2040 και κατά 24,2% ως το 2050. Εάν σε αυτό πακέτο προστεθεί και η αύξηση του εργατικού δυναμικού με παράλληλη αύξηση του πληθυσμού τότε η θετική επιδραση υπολογίζεται σε ενίσχυση του ΑΕΠ κατά 7,1% το 2030, 19,3% το 2030 και 35,6% το 2050.
