Σχέδιο σε οκτώ πυλώνες δράσης για την προώθηση και ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που θα θωρακίσουν τις τράπεζες και την κεφαλαιαγορά, θα «τρέξει» μέσα στο 2022 το Υπουργείο Οικονομικών.
Με κεντρικό στόχο την ενίσχυση της χρηματοδότησης της οικονομίας από το τραπεζικό σύστημα, αλλά και από την κεφαλαιαγορά ως πηγή άντλησης επενδυτικών κεφαλαίων και με το βλέμμα στην βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, το Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να υλοποιήσει τις παρακάτω δράσεις μέσα σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα:
1. Με ορίζοντα από 1/1 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2022, θα συνεχιστεί στη δεύτερη φάση της η στρατηγική για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων («Ηρακλής ΙΙ»). Με τον «Ηρακλή Ι», οι ισολογισμοί των συστημικών τραπεζών απαλλάχθηκαν από περίπου το 40% των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους. Ο «Ηρακλής ΙΙ» παρέλαβε τη σκυτάλη ήδη από τον Απρίλιο του 2021, έχει υποδεχτεί πολλές ακόμη τιτλοποιήσεις τραπεζών και μέχρι τον Οκτώβριο του 2022 θα πρέπει να επιτύχει μονοψήφια ποσοστά κόκκινων δανείων και πλησίον του μέσου όρου στην ΕΕ, για όλες τις συστημικές τράπεζες. Σημειώνεται ότι όταν τον Απρίλιο παρατάθηκε η επέκταση του προγράμματος «Ηρακλής» για άλλους 18 μήνες («Ηρακλής ΙΙ»), θεσπίστηκαν τροποποιήσεις στο πρόγραμμα, ώστε να ληφθούν υπόψη οι δυσμενείς επιπτώσεις της πανδημίας.
2. Μέσα στο α΄ τρίμηνο του 2022 θα ολοκληρωθεί η στρατηγική για το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και την αποεπένδυση του Δημοσίου από τις τράπεζες. Ολοκληρώνοντας την αποστολή του που αφορούσε στη συνεισφορά στη διατήρηση της σταθερότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, το ΤΧΣ θα προχωρήσει στην επόμενη φάση, μειώνοντας τη συμμετοχή του από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες. Ήδη εντός του 2021 έχουν θεσπιστεί τροποποιήσεις στον νόμο που διέπει το ΤΧΣ, οι οποίες του επιτρέπουν, μεταξύ άλλων, να συμμετέχει σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών, με την ιδιότητα πλέον του επενδυτή. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης, προβλέπονται περαιτέρω νομοθετικές τροποποιήσεις στο νομικό πλαίσιο, οι οποίες θα προσδιορίζουν ξεκάθαρα το νέο ρόλο του ΤΧΣ και τη δομή διακυβέρνησής του, καθώς και τη διαδικασία και τη διάρκεια της αποεπένδυσης. Επίσης, θα γίνει εξορθολογισμός των «ειδικών δικαιωμάτων» αλλά και ορισμός των προϋποθέσεων για τη συμμετοχή στο Διοικητικό Συμβούλιο μιας τράπεζας, μέσω της αναθεώρησης του νόμου για τη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών. Στόχος είναι τον Ιανουάριο του 2022 να έχει οριστικοποιηθεί η στρατηγική για το μέλλον του ΤΧΣ και να έχουν ενσωματωθεί οι σχετικές αλλαγές στο νομικό πλαίσιο.
3. Μέσα στο α' τρίμηνο του 2022 θα ολοκληρωθεί το project για την ανάπτυξη της Κεφαλαιαγοράς και την ενίσχυση της εποπτείας της. Η πρώτη φάση του έργου έχει υλοποιηθεί ήδη από το καλοκαίρι του 2020 με την ψήφιση του νόμου για την εταιρική διακυβέρνηση. Απομένει η νομοθεσία για την αναβάθμιση του ρόλου που διαδραματίζει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η οποία είναι η ρυθμιστική αρχή των κεφαλαιαγορών. Ειδικότερα, η μεταρρύθμιση στοχεύει στον εκσυγχρονισμό και την κωδικοποίηση του νομικού πλαισίου που διέπει την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ενώ θα ακολουθήσει η ψηφιοποίηση της οργάνωσης και των διαδικασιών της (εισαγωγή συστήματος παρακολούθησης συναλλαγών, εισαγωγή συστήματος συλλογής, επεξεργασίας, ανάλυσης και παρακολούθησης δεδομένων μεγάλης κλίμακας, αύξηση της ασφάλειας και ανθεκτικότητας στον κυβερνοχώρο κ.α.). Στόχος είναι η ενίσχυση των εποπτικών δυνατοτήτων της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η υιοθέτηση σύγχρονων τεχνολογικών λύσεων και γενικότερα, η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών.
4. Με δράσεις μέσα στο α' και β' τρίμηνο του 2022 θα ολοκληρωθεί η εφαρμογή του νέου πλαισίου ρύθμισης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Με την ψήφιση και εφαρμογή του νέου νόμου 4738/2020, ενσωματώθηκαν όλα τα επιμέρους εργαλεία ρύθμισης οφειλών σε ένα ενιαίο πλαίσιο και μια ενιαία διαδικασία, με σκοπό είτε την πρόληψη και αποφυγή της αφερεγγυότητας ή την αντιμετώπισή της. Για την αποτροπή της αφερεγγυότητας εισήχθη ο ηλεκτρονικός Μηχανισμός Έγκαιρης Προειδοποίησης, ενώ για την αντιμετώπισή της προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών μέσω σχετικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Παράλληλα, εκσυγχρονίστηκε ο θεσμός της εξυγίανσης, ώστε οι επιχειρήσεις να αναδιαρθρώνουν επιτυχώς τις οφειλές τους και να επιστρέφουν σύντομα σε παραγωγική λειτουργία. Προβλέφθηκε επίσης στήριξη των ευάλωτων οφειλετών μέσω της κρατικής επιδότησης των δανείων της κύριας κατοικίας και μέσω της δημιουργίας του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων. Η προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού για τον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων αναμένεται μέσα στο α΄ τρίμηνο του 2022, ενώ στο β΄ τρίμηνο θα εκδοθούν οι ΚΥΑ για τον Φορέα Ακινήτων.
5. Μείζον έργο που θα εξελιχθεί καθ΄ όλη τη διάρκεια του 2022 είναι ενισχυτικές δράσεις της ικανότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος να ξεπεράσει τις υφιστάμενες προκλήσεις και να χρηματοδοτήσει την πραγματική οικονομία.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε τρεις διακριτές αλλά συμπληρωματικές μεταρρυθμίσεις, που στόχο έχουν να στηρίξουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα να αντιμετωπίσει τα ανωτέρω προβλήματα:
- Σύσταση και λειτουργία Δημόσιου Φορέα Αξιολόγησης Πιστοληπτικής Ικανότητας, ο οποίος θα παρέχει πληροφόρηση σε όσους έχουν έννομο συμφέρον, σχετικά με την πιστοληπτική ικανότητα των οικονομικών δρώντων (πιστοληπτική βαθμολόγηση), βάσει δεδομένων του δημόσιου τομέα, με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση. Η θέσπιση του πλαισίου για τον Φορέα προβλέπεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2021.
- Εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τη Διαχείριση του Ιδιωτικού Χρέους (ΕΣΔΙΧ) και ανάπτυξη Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους. Μέσω της υλοποίησης των 33 έργων που περιλαμβάνονται στην ΕΣΔΙΧ και της ανάπτυξης του Μητρώου Παρακολούθησης προβλέπεται, μεταξύ άλλων, να μειωθεί ενεργά το ιδιωτικό χρέος, να βελτιωθεί η διαδικασία διευθέτησης των οφειλών, καθώς και να αποτραπεί η μελλοντική συσσώρευση ιδιωτικών χρεών.
- Ανάπτυξη Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων το οποίο θα αποτελεί ένα πληροφοριακό σύστημα καταγραφής του ιστορικού πληρωμών όλων των δανείων, καθώς και των εξασφαλίσεων που παρέχονται, με στόχο την στήριξη των πιστωτικών ιδρυμάτων στην διαδικασία παροχής δανείων, τη μείωση του κόστους κεφαλαίου για τις επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα και την επιτάχυνση της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η ψήφιση του νομοσχεδίου για τη ανάπτυξη Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων θα γίνει μέσα στο α΄ τρίμηνο του 2022.
Η τεχνική μελέτη και τα έγγραφα του διαγωνισμού αναφορικά με το σχεδιασμό του Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων (συνεργασία με ΤτΕ) προγραμματίζονται για το γ΄ τρίμηνο 2022.
Η διενέργεια του διαγωνισμού για την επιλογή συμβούλου διαχείρισης της Εθνικής Στρατηγικής για το Ιδιωτικό Χρέος (ΕΣΙΧ) θα γίνει στο δ΄ τρίμηνο 2022.
6. Το β' τρίμηνο του 2022 αναμένεται η μελέτη και τα έγγραφα του διαγωνισμού για το πληροφοριακό σύστημα του Παρατηρητηρίου Πιστωτικής Επέκτασης. Η κυβέρνηση έχει θεσπίσει το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο, έχει συσταθεί το Παρατηρητήριο και έχουν πραγματοποιηθεί οι πρώτες συνεδριάσεις του. Σημειώνεται ότι το Παρατηρητήριο Πιστωτικής Επέκτασης θα παρακολουθεί την πορεία και πρόοδο των νέων δανείων και ευρύτερα των χρηματοδοτήσεων και θα μπορεί να παρέχει ανά πάσα στιγμή την εικόνα του πόσα χρήματα δίνονται, σε ποιους κλάδους δραστηριότητας και σε ποιες γεωγραφικές περιοχές. Αυτό θα επιτρέψει την παρέμβαση της πολιτείας εκεί που πραγματικά έχει ανάγκη η αγορά και θα συμβάλει στην έγκαιρη πρόληψη και αντιμετώπιση των προβλημάτων ρευστότητας των επιχειρήσεων. Επίσης, θα συντελέσει στο να υπάρξει σωστή προτεραιοποίηση και ορθολογική κατανομή των χρηματοδοτικών πόρων, έτσι ώστε να κατευθύνονται εκεί που η εθνική οικονομία έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, σε κλάδους βιώσιμους και αναπτυσσόμενους.
7. Μέσα στο α΄ τρίμηνο του 2022 θα γίνουν οι συμπληρωματικές δράσεις για την ενίσχυση της καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (ΞΧ/ΧΤ). Το Υπουργείο Οικονομικών έχει προβεί σε μια σειρά από ενέργειες, όπως η ενσωμάτωση της 5ης Οδηγίας (ΕΕ)2018/843, η λειτουργία του Κεντρικού Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων, η έκδοση δευτερογενούς νομοθεσίας σχετικά με τα Πολιτικώς Εκτιθέμενα Πρόσωπα κ.λπ. Επόμενα βήματα της μεταρρύθμισης αποτελούν, μεταξύ άλλων, η ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ)2019/1153, καθώς και η εφαρμογή και ψηφιοποίηση των κανόνων και των υφιστάμενων μέτρων, σε συνέχεια του πρόσφατα αναθεωρημένου πλαισίου με τον ν. 4734/2020. Στο πλαίσιο αυτό, δρομολογείται και η ανάπτυξη μιας ψηφιακής πλατφόρμας για τη συλλογή στατιστικών δεδομένων στο Υπουργείο Οικονομικών από τις αρμόδιες αρχές.
8. Τέλος, μέσα στο α' τρίμηνο του 2022 θα δημιουργηθεί ένας μηχανισμός για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης των ώριμων ιδιωτικών επενδύσεων μέσω δανεισμού από το Ταμείο Ανάκαμψης, αξιοποιώντας τους μέγιστους επιτρεπόμενους δανειοδοτικούς πόρους του Ταμείου. Ο Μηχανισμός, μέσω διαφόρων χρηματοδοτικών εργαλείων και σε συνεργασία με Διεθνείς Χρηματοδοτικούς Οργανισμούς (ΔΧΟ), το Ταμείο InvestEU και την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ), θα παρέχει δάνεια που προορίζονται για επενδυτικά έργα μακροπρόθεσμης διάρκειας (6-12 έτη), ενώ θα παρέχεται εύλογη περίοδος χάριτος. Το επόμενο διάστημα προβλέπεται να υπογραφούν επιπλέον συμφωνίες με ΔΧΟ, την ΕΑΤ και το Ταμείο InvestEU.
Η υπογραφή συμφωνίας μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, καθώς και η υπογραφή της συμφωνίας για τη συνεισφορά του InvestEU μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα γίνουν μέσα στο α΄ τρίμηνο του 2022.
