Tη σημερινή δευτεροβάθμια διαιτητική απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) χαιρετίζει η ΕΕ σχετικά με την προσφυγή που άσκησε κατά της Τουρκίας για τα φαρμακευτικά προϊόντα.
Η δευτεροβάθμια αυτή απόφαση επιβεβαιώνει την απόφαση της ειδικής ομάδας και επισημαίνει ότι το μέτρο τοπικής παραγωγής εισάγει διακρίσεις εις βάρος αλλοδαπών φαρμακευτικών προϊόντων, καθώς δεν αποτελεί μορφή δημόσιων συμβάσεων για φαρμακευτικά προϊόντα και δεν έχει σχεδιαστεί με σκοπό την επίτευξη στόχων δημόσιας υγείας ούτε τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με νομοθεσία που απαιτεί από την Τουρκία να εξασφαλίζει προσβάσιμη, αποτελεσματική και οικονομικά βιώσιμη υγειονομική περίθαλψη για τον πληθυσμό της. Ειδικότερα, οι πρακτικές διακρίσεων επιβάλουν στους αλλοδαπούς παραγωγούς φαρμακευτικών προϊόντων την απαίτηση να μεταφέρουν την παραγωγή τους στην Τουρκία, ώστε να είναι τα εν λόγω φαρμακευτικά προϊόντα επιλέξιμα για επιστροφή εξόδων στο πλαίσιο των τουρκικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Επομένως, δεν συνάδουν με τις δεσμεύσεις της Τουρκίας στο πλαίσιο του ΠΟΕ.
Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος Εμπορίου, κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, δήλωσε τα εξής: «Η σημερινή απόφαση είναι μια ξεκάθαρη νίκη της ΕΕ, καθώς όλα τα αιτήματά της έγιναν δεκτά. Αυτό είναι σημαντικό όχι μόνο από οικονομική άποψη όσον αφορά τις ευρωπαϊκές εταιρείες, αλλά στέλνει επίσης ένα ισχυρό μήνυμα που αποθαρρύνει άλλες χώρες από το να συνεχίσουν ή να υιοθετήσουν παρόμοιες πολιτικές διακρίσεων αναγκαστικής τοπικής παραγωγής, οι οποίες δεν συνάδουν με τους κανόνες του ΠΟΕ.».
Η απόφαση αυτή είναι η πρώτη δευτεροβάθμια διαιτητική απόφαση του ΠΟΕ βάσει του άρθρου 25 του μνημονίου συμφωνίας του ΠΟΕ σχετικά με την επίλυση διαφορών (DSU), και η πρώτη απόφασή του επί προσφυγής σε δεύτερο βαθμό για περισσότερα από δύο έτη, λόγω της παράλυσης του δευτεροβάθμιου δικαιοδοτικού οργάνου. Αυτή η προσφυγή σε δεύτερο βαθμό κατέστη δυνατή χάρη στις δευτεροβάθμιες διαδικασίες διαιτησίας που συμφωνήθηκαν μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας και οι οποίες κοινοποιήθηκαν στα μέλη του ΠΟΕ στις 25 Μαρτίου 2022.
Με την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τις εν λόγω διαδικασίες διαιτησίας, η ΕΕ και η Τουρκία διασφάλισαν ότι θα μπορούσε να συνεχιστεί μια πλήρως λειτουργική επίλυση διαφορών για την υπόθεση αυτή στο πλαίσιο του ΠΟΕ, συμπεριλαμβανομένης της επανεξέτασης σε δεύτερο βαθμό, παρά την παράλυση του δευτεροβάθμιου δικαιοδοτικού οργάνου. Μολονότι πρόκειται για ad hoc συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας, οι κανόνες και οι διαδικασίες της είναι σε μεγάλο βαθμό παρόμοια με τη πολυμερή προσωρινή ρύθμιση διαιτητικού δευτεροβάθμιου οργάνου (MPIA). Επομένως, η σημασία αυτής της δευτεροβάθμιας διαδικασίας διαιτησίας υπερβαίνει κατά πολύ τη συγκεκριμένη υπόθεση.
Η ΕΕ χαιρετίζει ειδικότερα τις προσπάθειες των διαιτητών να εφαρμόσουν τις διαδικασίες με αποτελεσματικό τρόπο, επιτρέποντας την έκδοση δεόντως αιτιολογημένης έκθεσης σε μικρότερο διάστημα από την προθεσμία των 90 ημερών που προβλέπεται στη συμφωνία.
Η ειδική ομάδα κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία δεν μπορεί να δίνει προτεραιότητα στις επανεξετάσεις επιστροφών των εξόδων και στις αιτήσεις αδειών κυκλοφορίας των εγχώριων προϊόντων έναντι των αλλοδαπών. Η Τουρκία δεν άσκησε προσφυγή κατά των εν λόγω πορισμάτων της ειδικής ομάδας όσον αφορά το μέτρο παροχής προτεραιότητας και, ως εκ τούτου, τα πορίσματα παραμένουν έγκυρα και εκτελεστά.
Πλέον, η Τουρκία πρέπει να καταργήσει τα μέτρα τοπικής παραγωγής και παροχής προτεραιότητας είτε αμέσως είτε εντός χρονικού διαστήματος που αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την ΕΕ ή καθορίζεται από διαιτητή του ΠΟΕ.
Σημειώνεται πως η ΕΕ υπέβαλε την εν λόγω διαφορά (DS583) κατά της Τουρκίας τον Απρίλιο του 2019. Η έκθεση της ειδικής ομάδας δημοσιοποιήθηκε στις 28 Απριλίου 2022, μαζί με την προσφυγή της Τουρκίας κατά της έκθεσης αυτής.
