Η προ ημερών συνάντηση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Χρήστου Σταϊκούρα με τον Ουκρανό Υπουργό Επικρατείας Oleh Nemchinov ίσως να μην έτυχε της προσοχής που θα έπρεπε λόγω της καθημερινότητας και των θεμάτων που απασχολούν την εγχώρια επικαιρότητα. Ωστόσο, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς, μεταξύ των θεμάτων που μπήκαν στο «τραπέζι», ήταν ο τομέας των μεταφορών και ειδικότερα ο Σιδηρόδρομος. Και η κουβέντα «κρύβει» σχέδια που σχετίζονται με την ελληνική πρωτοβουλία για δρομολόγηση πιλοτικού τρένου με στόχο μία εναλλακτική όδευση από την Ουκρανία, μέσω Ρουμανίας και Βουλγαρίας και σε συνεργασία με τις χώρες αυτές, η οποία θα καταλήγει στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Ενημέρωσε, παράλληλα, για την έτερη εναλλακτική γραμμή από και προς το λιμάνι της Θεσσαλονίκης με σιδηρόδρομο, μέσω των Δυτικών Βαλκανίων.
Η κρίσιμη σημασία του βόρειου μετώπου της χώρας και η… Ουκρανία – «Πύλη» η Αλεξανδρούπολη
Οι εναλλακτικές οδεύσεις αποτελούν προτεραιότητα για την Ελλάδα, συνολικά την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ουκρανία, το επόμενο διάστημα, με στόχο την ομαλή διεξαγωγή του εμπορίου, την επισιτιστική ασφάλεια, την απρόσκοπτη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς και τη σταθεροποίηση των παγκόσμιων αγορών τροφίμων. Αναδεικνύοντας την υποστήριξη της Ελλάδας στην επέκταση των περίφημων Ευρωπαϊκών Διαδρόμων προς την Ουκρανία, με στόχο τη ομαλή λειτουργία του δικτύου μεταφορών και τον ανεμπόδιστο κύκλο εισαγωγών – εξαγωγών. Σε αυτό το πλαίσιο, η σιδηροδρομική γραμμή από τη Θεσσαλονίκη προς Ανατολάς, ιδίως το τμήμα Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σημασία, έστω και αν τελικά, λόγω συνθηκών, πάμε σε… αλλαγές. Στην παρούσα φάση, στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών επιχειρούν να βρούνε κονδύλια (ίσως και μέσω CEF II) για τη γραμμή Αλεξανδρούπολη - Ορμένιο με κύρια στόχευση της δημιουργία διαδρόμου προς την Ουκρανία. Η Αλεξανδρούπολη, ο λιμένας της πόλης, πέραν του προφανούς γεωπολιτικού, στρατιωτικού (για τις ΗΠΑ), εμπορικού/εμπορευματικού του ρόλου (άλλωστε, γίνονται και διαγωνισμοί για έργα αναβάθμισης), μπορεί να αποτελέσει πύλη εξόδου προς την Ευρώπη των ουκρανικών σιτηρών που θα έρχονται εδώ. Παράλληλα, η λογική Σταϊκούρα είναι ότι πρέπει πρώτα να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση και μετά να ωριμάσουν τα έργα. Δεδομένου ότι χρειάζονται κεφάλαια για αποκατάσταση ζημιών στη Θεσσαλία (κοντά 450 εκατ. για σιδηρόδρομο και ίσως το κονδύλι να ανέβει), δεν υπάρχουν πόροι για άλλα έργα. Αυτή η γραμμή, ως διπλή θα κόστιζε 1,1 δις ευρώ (ανταγωνιστικός διάλογος). Προς το παρόν λοιπόν, εξετάζονται άλλες λύσεις, για μονή γραμμή, πάνω στην υφιστάμενη, και… αναζητούνται πόροι.
Η αναζήτηση κονδυλίων και η αλλαγή πλεύσης για μονή γραμμή (και) ελέω… Daniel
Όπως λένε σχετικές πληροφορίες, σε αναζήτηση κονδυλίων ύψους 130 εκατ. ευρώ προχωρεί το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για τη σιδηροδρομική γραμμή ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ – ΟΡΜΕΝΙΟ που αφορά στο έργο «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΜΕ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ -ETCS ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ-ΟΡΜΕΝΙΟ». Λόγω της απορρόφησης κονδυλίων για την αποκατάσταση ζημιών της Θεσσαλίας φαίνεται να απομακρύνεται το σχέδιο για διπλή γραμμή και σε αυτή τη φάση προκρίνεται η αναβάθμιση της μονής γραμμής. Το έργο σχετίζεται με την αναβάθμιση του δικτύου στο βόρειο «μέτωπο» της χώρας, με τον κομβικό λιμένα της Αλεξανδρούπολης αλλά και, μαζί με το τμήμα Θεσσαλονίκη – Τοξότες, με το διασυνοριακό έργο Ελλάδας-Βουλγαρίας «Sea2Sea» που προβλέπει ουσιαστικά την ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού διαδρόμου που θα συνδέει τα λιμάνια της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης, με τα αντίστοιχα της Μαύρης Θάλασσας (Μπουργκάς και Βάρνα) και του Δούναβη (Ρούσε). Πρόκειται για υφιστάμενη εν λειτουργία μονή Σιδηροδρομική Γραμμή (Σ.Γ.) η οποία θα αναβαθμισθεί. Περιλαμβάνεται η εγκατάσταση συστημάτων σηματοδότησης και ETCS Level 1 και ηλεκτροκίνησης, καθώς και η αναβάθμιση σταθμών/στάσεων.
Το σιδηροδρομικό δίκτυο των 176 χλμ.
Το υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο Αλεξανδρούπολης – Ορμένιου έχει μήκος 176 χλμ. περίπου και αφορά μονή γραμμή κανονικού εύρους χωρίς ηλεκτροκίνηση. Η Σιδηροδρομική Γραμμή (Σ.Γ.) κινείται σχεδόν παράλληλα με τον ποταμό Έβρο. Στα ανατολικά κι από τις Φέρες έως τις Καστανιές διατρέχει παράλληλα τα ελληνοτουρκικά σύνορα και μετά τις Καστανιές κινείται προς τα δυτικά έως το Ορμένιο παράλληλα με τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Η υφιστάμενη Σ.Γ. αναβαθμίζεται με τοπικές παραλλαγές όπου είναι απαραίτητο. Το μήκος της μελετώμενης στην παρούσα Σ.Γ. ανέρχεται σε 174,7χλμ. Η αρχή της ορίζεται εντός του Κεντρικού Σιδ. Σταθμού Αλεξανδρούπολης, ενώ το τέλος της, πριν την είσοδο της Σ.Γ. στη Βουλγαρία. Η Σ.Γ. Λιμανιού Αλεξανδρούπολης – Ορμενίου είναι μια ελληνική και βουλγαρική τοπική σιδηροδρομική γραμμή που συνδέει το πολεοδομικό συγκρότημα της Αλεξανδρούπολης με το Σβίλενγκραντ στη Βουλγαρία. Είναι η πιο σημαντική σιδηροδρομική γραμμή της Θράκης, μετά τη γραμμή Θεσσαλονίκης – Αλεξανδρούπολης. Περίπου 30 χλμ. ανατολικά της πόλης η γραμμή προχωράει κατά μήκος της δυτικής ακτής του ποταμού Έβρου προς τα βόρεια. Στο Πύθιο, ανάμεσα στο Διδυμότειχο και την Ορεστιάδα, η γραμμή του Εξπρές Φιλίας αποτελούσε διακλάδωση της γραμμής μέχρι το 2011. Το Εξπρές Φιλίας (Τούρκικα: Dostluk Ekspresi), ήταν μια διεθνής υπεραστική σιδηροδρομική γραμμή που τη λειτουργούσαν η TCDD (τουρκικοί σιδηρόδρομοι) και ο ΟΣΕ από τον Ιούλιο του 2005 μέχρι τον Ιανουάριο του 2011 και συνέδεε τον σταθμό Σιρκετσί στην Κωνσταντινούπολη με την Θεσσαλονίκη. Η γραμμή κάποτε συνέχιζε προς το Σβίλενγραντ, ωστόσο από το 2017 τερματικός σταθμός είναι το Ορμένιο.
Ο σιδηροδρομικός άξονας Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο αποτελεί τμήμα του Διευρωπαϊκού Σιδηροδρομικού Δικτύου "C 70/2 Strymonas-Alexandroupolis-Pythion (-Uzunköprü ) -Dikea (-Svilengrad)" όπως αυτό καθορίστηκε στο ANNEX I του EUROPEAN AGREEMENT ON IMPORTANT INTERNATIONAL COMBINED TRANSPORT LINES AND RELATED INSTALLATIONS (AGTC). Η ταχύτητα μελέτης είναι 160 χλμ./ώρα).
Ποια είναι η σκοπιμότητα
Η σκοπιμότητα της Σ.Γ. Αλεξανδρούπολη - Ορμένιο είναι η αύξηση της εμπορευματικής χωρητικότητας του δικτύου, η βελτίωση της ποιότητας της υποδομής σε μεγάλο τμήμα του άξονα σε όρους ασφαλείας (safety και security) και αποτελεσματικότητας, η αναβάθμιση της σιδηροδρομικής σύνδεσης με Βουλγαρία και Τουρκία, η εξασφάλιση διαλειτουργικότητας του σιδηροδρομικού διαδρόμου και η κατάργηση των ισόπεδων οδικών διελεύσεων. Η σιδηροδρομική σύνδεση Θεσσαλονίκης – Ορμενίου, σε συνδυασμό με το σιδηροδρομικό δίκτυο της Βουλγαρίας και τις συνδέσεις με τα λιμάνια του Μπουργκάς και της Βάρνας, θα αποτελέσει εναλλακτική δίοδο μεταξύ των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας και των λιμένων της Μεσογείου και αναμένεται να ανταγωνιστεί τις θαλάσσιες μεταφορές που διέρχονται από τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων.
Η συνολική αναβάθμιση της σιδηροδρομικής σύνδεσης θα βελτιώσει την προσπελασιμότητα της περιοχής και θα ενισχύσει το ρόλο της χώρας ως κόμβο για τις εμπορευματικές, κυρίως, μεταφορές μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας και της Μεσογείου. Σε συνδυασμό με τη σχεδιαζόμενη αναβάθμιση των λιμανιών της βόρειας Ελλάδας (Καβάλα, Αλεξανδρούπολη) και την Εγνατία Οδό, η αναβάθμιση της σιδηροδρομικής σύνδεσης αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη της περιοχής και της χώρας και στην ανάδειξή της ως κόμβο συνδυασμένων μεταφορών.
Η μείωση του μήκους του άξονα Θεσσαλονίκη – Αλεξανδρούπολη και του χρόνου διαδρομής θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της χωρητικότητας του δικτύου και κατ' επέκταση της δυνατότητας εξυπηρέτησης αυξημένων εμπορικών ροών και θα συμβάλει στην ανάδειξη των εμπορικών λιμένων της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας (Νέα Καρβάλη).
Η χάραξη χωρίζεται σε δύο Τμήματα: Τμήμα 1ο Σ.Σ. Αλεξανδρούπολη – Σ.Σ. Πυθίου και Τμήμα 2ο Σ.Σ. Πυθίου – Ελληνοβουλγαρικά Σύνορα. Στην γραμμή θα προβλεφθούν θέσεις σύνδεσης με: Γραμμή σύνδεσης προς Τουρκία, Γραμμή σύνδεσης προς Βουλγαρία, Γραμμή νέων και υφιστάμενων βιομηχανικών ζωνών. Στον σχεδιασμό έχει ληφθεί υπόψη η ταυτόχρονη λειτουργία της υφιστάμενης Σ.Γ. κατά την κατασκευή.
Τι θα κατασκευαστεί
Το έργο αφορά στην μελέτη και κατασκευή, μεταξύ άλλων, περί τα 126 χλμ. περίπου επιδομής διπλής Σ.Γ. και 60 χλμ. επιδομής μονής Σ..Γ στα τμήματα όπου διατηρείται η υφιστάμενη γραμμή, βελτίωση – προσαρμογή υφιστάμενων σιδηροδρομικών συνδέσεων κτλ. Επίσης, προβλέπεται η υλοποίηση έξι (6) διαλειτουργικών Σ. Σταθμών: Φερρών, Σουφλίου, Πυθίου, Ορεστιάδας, Καστανιών και Ορμενίου και 9 στάσεων, εκ των οποίων δυο (Λαγυνών και Αμορίου) θα εξοπλιστούν με διαγώνιους για εξυπηρέτηση διαλειτουργικών συρμών και για την αδιάλειπτη λειτουργία της γραμμής σε περίπτωση ανάγκης. Επίσης, σχεδιάζεται η κατασκευή 3 μεγάλων γεφυρών (>100m) και 28 μικρών γεφυρών, η αποκατάσταση – βελτίωση των εν λειτουργία Ισόπεδων Διαβάσεων οδών (όπου απαιτείται), η ανάπτυξη – αποκατάσταση (όπου θίγεται) του υφιστάμενου παράπλευρου και κάθετου οδικού δικτύου και κατασκευή νέου αν απαιτηθεί νέα χάραξη, η κατασκευή υδραυλικών έργων αντιπλημμυρικής προστασίας – αποχέτευσης – αποστράγγισης του συνόλου των σιδηροδρομικών και οδικών έργων (η νέα μόνη Σ.Γ. διασταυρώνει ισόπεδα 38 κάθετες οδούς και ανισόπεδα 18 κάθετες οδούς). Επιπρόσθετα, προβλέπεται η κατασκευή σύγχρονου συστήματος αμφίδρομης σηματοδότησης με τηλεδιοίκηση και ETCS επιπέδου 1, συστήματος ηλεκτροκίνησης 25kV/50Hz, με τηλεδιοίκηση (SCADA), Υποσταθμών Έλξης & σύνδεση με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας του ΑΔΜΗΕ, σύγχρονου συστήματος Τηλεπικοινωνιών κ.α.
Οι 20+14 στάσεις
Κατά μήκος της Σ.Γ. αναπτύσσονται 14 υφιστάμενοι Σιδ. Σταθμοί και 20 υφιστάμενες Σιδ. Στάσεις (σ.σ αναφέρεται ως ένας ο ΣΣ Λιμένος Αλεξανδρούπολης & ΚΣΣ Αλεξανδρούπολης) : Τμήμα «Αλεξανδρούπολη – Διδυμότειχο»:
1α. ΣΣ Λιμένος Αλεξανδρούπολης, 1β. ΚΣΣ Αλεξανδρούπολης, 2. ΣΣ Φερών, 3. ΣΣτ Πόρου, 4. ΣΣτ Βρυσούλα, 5. ΣΣ Πέπλου, 6. ΣΣ Τυχερού, 7. ΣΣτ Φυλακτό, 8. ΣΣ Λαγυνών, 9. ΣΣτ Λυκόφωτος, 10. ΣΣτ Κορνοφωληάς, 11. ΣΣ Σουφλίου, 12. ΣΣτ Μάνδρας, 13. ΣΣ Λαβάρων, 14. ΣΣτ Αμορίου, 15. ΣΣτ Ν. Ψαθάδων.
Τμήμα «Διδυμότειχο – Ορμένιο»: 16. ΣΣ Διδυμοτείχου, Σιδηροδρομική Γραμμή Αλεξανδρούπολη-Ορμένιο, 17. ΣΣτ Πραγγίου, 18. ΣΣτ Πετράδων, 19. ΣΣ Πυθίου, 20. ΣΣτ Πυθίου, 21. ΣΣτ Ρηγίου, 22. ΣΣτ Σοφικού, 23. ΣΣτ Θουρίου, 24. ΣΣ Χειμώνιου, 25. ΣΣ Ν. Ορεστιάδας, 26. ΣΣτ Σάκκου, 27. ΣΣτ Καβύλλης, 28. ΣΣ Ν. Βύσσας, 29. ΣΣτ Καστανιές, 30. ΣΣτ Μαρασίων, 31. ΣΣτ Δίλοφου, 32. ΣΣ Δικαίων, 33. ΣΣτ Πτέλεας, 34. ΣΣ Ορμένιου.
