Έμφαση σε δύο τομείς θα πρέπει να δώσει κατά κύριο λόγο η Ελλάδα, ως προς τα κεφάλαια που θα εισρεύσουν από το Ταμείο Ανάκαμψης, αναφέρει σε συνέντευξη στο insider.gr η πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος του CFA Institute Margaret Franklin, η οποία θα συμμετέχει στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών που θα πραγματοποιηθεί στις 10-15 Μαΐου. Έτσι δράττοντας τη μεγάλη ευκαιρία του Ταμείου, η επιτάχυνση της ψηφιοποίησης αλλά και οι «πράσινες» επενδύσεις θα μπορέσουν να οδηγήσουν τη χώρα μια νέα εποχή.
H έμπειρη CFA charterholder αναφέρεται στη νέα κανονικότητα των χαμηλών επιτοκίων και στους κινδύνους που ελλοχεύουν μέσω αυτών, αλλά και στην ανάγκη επιστροφής στη θεμελιώδη ανάλυση με μακροπρόθεσμες προοπτικές και σχεδιασμό. Από την άλλη, «αποκωδικοποιεί» τη συνεχή δυναμική που αποκτά το μοντέλο του ESG (Περιβαλλοντικά και Κοινωνικά κριτήρια και Εταιρική Διακυβέρνησης), όπου φέρνει και το CFA Institute σε θέση «οδηγού» μέσω της πιστοποίησης του ESG Investing, αποκαλύπτοντας και το σχεδιασμό που θα επέλθει στα προγράμματά του.
- Ξεκινώντας από το μέτωπο της ελληνικής οικονομίας, πού θεωρείτε πως πρέπει να εστιάσει η ελληνική κυβέρνηση με βάση τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, προκειμένου να ξεπεραστούν χρόνιες αγκυλώσεις και να έρθουν σημαντικές επενδύσεις από το εξωτερικό;
Η Ελλάδα επηρεάστηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, καθώς αντιμετώπισε πολλαπλές προκλήσεις στο πεδίο της οικονομίας, των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και της απώλειας ανταγωνιστικότητας. Αυτά τα ζητήματα εντάθηκαν λόγω της πολιτικής αστάθειας και του κοινωνικού «αναβρασμού» που διήρκεσαν αρκετά χρόνια. Καθώς η οικονομική κατάσταση της χώρας άρχισε να βελτιώνεται μετά τη λήψη δημοσιονομικών μέτρων για τη σταθεροποίηση της οικονομίας, η έλευση του «κύματος» της πανδημίας αποτέλεσε μια απροσδόκητη ανατροπή των αναπτυξιακών προοπτικών και της αποκατάστασης της θέσης της χώρας στις παγκόσμιες αγορές. Ωστόσο, οι ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν με σύνεση να ενδυναμώσουν τις οικονομίες των χωρών της ΕΕ για να καταπολεμήσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας, μέσω των δανείων και των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Είναι λοιπόν μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα να αναζωπυρώσει το μομέντουμ και να χρησιμοποιήσει τα κεφάλαια για να προσελκύσει επενδυτές ξεκινώντας από έργα σε διάφορους κλάδους. Οι απαιτούμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις απαιτούν στοχευμένες επενδύσεις που θα βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα, την παραγωγικότητα και την αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, η Ελλάδα θα επωφεληθεί από το να εστιάσει σε τομείς με προστιθέμενη αξία στην οικονομία, αλλά και από το να «αγκαλιάσει» τις τελευταίες τάσεις που κυριαρχούν στον κόσμο των επενδύσεων. Δύο λέξεις χαρακτηρίζουν αυτή την τάση: «Ψηφιακά» και «Πράσινα».
Η ψηφιοποίηση της οικονομίας και των υπηρεσιών του Δημοσίου και των εταιρειών μπορεί να δώσει μεγάλη ώθηση στην παραγωγικότητα της Ελλάδας. Επιπλέον, ο κίνδυνος της κλιματικής αλλαγής βρίσκεται στην κορυφή της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής ατζέντας και έργα με «πράσινο» αποτύπωμα θα προσελκύσουν ξένες επενδύσεις, ειδικά σε μια χώρα με τέτοια δυναμική όσον αφορά τις ΑΠΕ. Οι κινήσεις σε αυτά τα πεδία, σε συνδυασμό με εκπαιδευτικά προγράμματα που θα καλλιεργήσουν και θα αναπτύξουν τις εργασιακές δεξιότητες, θα μπορούσαν να αποτελέσουν τους βασικούς «οδηγούς» για την ανάπτυξη και την είσοδο της χώρας σε μια νέα εποχή.
- Με τα χαρτοφυλάκια να αναπροσαρμόζουν τις επενδυτικές τους στρατηγικές, με φόντο τις αναπτυξιακές προοπτικές, θεωρείτε πως έχουμε αφήσει πίσω μας τα δύσκολα σε ό,τι αφορά την πανδημία αλλά και τις «ωρολογιακές βόμβες» που την περιβάλλουν όπως είναι τα υψηλά ελλείμματα και ο τεράστιος όγκος εταιρικού χρέους; Εκτιμάτε πως η προεξόφληση από τις αγορές είναι ιδιαίτερα υπερτιμημένη;
Η κρίση του κορονοϊού έχει περιπλέξει την επίλυση του αινίγματος που έχει δημιουργηθεί από τα χαμηλά επιτόκια και τις χαμηλές αποδόσεις, δοκιμάζοντας έτσι τις στρατηγικές που δημιουργούνται για την ικανοποίηση των αναγκών των επενδυτών. Ζούμε στην εποχή του «lower for longer» όσον αφορά τα επιτόκια. Αυτό υποδηλώνει πως τα χαμηλά επιτόκια και οι αποδόσεις ενσωματώνονται στο άμεσο μέλλον που χαρακτηρίζεται από χαμηλότερα επίπεδα παγκόσμιας ανάπτυξης και υψηλότερα επίπεδα πολιτικής αστάθειας. Πράγματι τα χαμηλά επιτόκια αποτελούν μια νέα κανονικότητα και δεν βλέπουμε να μπαίνει ένα τέλος στον τρέχοντα οικονομικό κύκλο. Παράλληλα, δημιουργούν πολύ σημαντικές προκλήσεις για τους αποταμιευτές και τους επενδυτές, ιδιαίτερα όταν σκεφτόμαστε τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στα συνταξιοδοτικά ταμεία και τις αποδόσεις τους. Το μέλλον μάλιστα των συντάξεων και των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων παραμένει ένα βασικό κοινωνικό ζήτημα, λόγω των χαμηλών ή και αρνητικών yields. Έτσι απαιτείται μια ευρεία γκάμα χρηματοοικονομικών προϊόντων, ικανά να προσδώσουν τις απαιτούμενες αποδόσεις στους επενδυτές/πελάτες. Αυτό θα αποτελέσει μια πρόκληση για όλους τους χρηματο-οικονομικούς συμβούλους σχετικά με την προστιθέμενη αξία που οι ίδιοι προσφέρουν τόσο στους πελάτες τους όσο και στον χρηματο-οικονομικό κλάδο αλλά και την κοινωνία γενικότερα
- Εντοπίζετε κινδύνους «φούσκας» στις αγορές και ειδικά σε κάποιους κλάδους και τίτλους που κινούνται μόνο με βάση τις προοπτικές, αποκομμένοι από τα θεμελιώδη μεγέθη;
Στον απόηχο της πανδημίας, είναι καιρός να επιστρέψουμε στα στοιχειώδη όσο αναφορά την «κατασκευή» των χαρτοφυλακίων και τη θεμελιώδη ανάλυση. Ανεξάρτητα από τις συνθήκες που επικρατούν στις αγορές, έχει σημασία να δημιουργηθούν επαγγελματικά χαρτοφυλάκια που πληρούν τους στόχους των επενδυτών. Λαμβάνοντας αυτά υπόψιν, οι συνθήκες στις αγορές είναι ώριμες για τους επενδυτές ώστε να έχουν μια πιο μακροπρόθεσμη εικόνα και αντίληψη, ξεφεύγοντας από τον βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα των επενδύσεων που κυριάρχησε για μεγάλο διάστημα. Οι τάσεις που θα προκύψουν από την πανδημία έχουν ήδη «ενεργοποιηθεί» για τις εταιρείες διαχείρισης επενδύσεων από την οικονομική κρίση. Οι οργανισμοί τροποποιούν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Για να αντιμετωπιστεί οποιαδήποτε «καταιγίδα», οι πελάτες χρειάζονται επαγγελματίες (καλά εκπαιδευμένους, με ηθική δεοντολογία) που εστιάζουν σε αυτούς. Αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή για τον κλάδο διαχείρισης επενδύσεων για να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, και αυτό πιστεύουμε ότι θα αποτελέσει το βασικό συστατικό στοιχείο για την ανοικοδόμηση της παγκόσμιας οικονομίας.
- Ποιο θεωρείτε πως είναι το «Next Big Thing» στις αγορές και ποιες είναι οι προοπτικές για το μοντέλο του ESG και τα «οχήματα» SPACs που κερδίζουν συνεχώς έδαφος;
Πιστεύω ότι βρισκόμαστε στο κατώφλι των βιώσιμων επενδύσεων όπου θα αποτελέσουν ένα αναπόσπαστο κομμάτι του μέλλοντος στον κλάδο διαχείρισης επενδύσεων. Ολοένα και περισσότεροι επενδυτές εκτιμούν ότι τα κριτήρια ESG θα πρέπει να ενσωματωθούν στη διαδικασία ανάλυσης επενδύσεων και το βλέπουν ως μια συνταγή αποτυχίας εάν δεν υπάρξουν τα κριτήρια αυτά, ως μέρος της θεμελιώδους ανάλυσης. Επίσης καταγράφεται μια αυξανόμενη ευαισθητοποίηση και προσοχή στα περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια που επηρεάζουν την οικονομική αξία μιας επιχείρησης - καθώς σχετίζεται με την κοινωνία των πολιτών και τους στόχους που βασίζονται σε αξίες. Η πανδημία του κορονοϊού έφερε πολλά από αυτά τα ζητήματα στο προσκήνιο. Η προοπτική μας για επενδύσεις σε ESG είναι συνεπής στο ότι ως CFA Institute κηρύττουμε πάντα ότι οι σύμβουλοι πρέπει να κοιτάζουν μέσα από το «φακό» των επιθυμητών αποτελεσμάτων των επενδυτών. Δεν μπορούμε να είμαστε αυστηροί, καθώς στο τέλος της ημέρας το επενδυτικό «οικοσύστημα» πρέπει να προσανατολιστεί μέσω των επιθυμητών επενδυτικών αποτελεσμάτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πιστεύουμε ότι οι σύμβουλοι πρέπει να εκπαιδεύονται υπό το πρίσμα των επενδύσεων σε ESG. Αυτός είναι επίσης ο λόγος για τον οποίο το μοντέλο ESG έχει ενσωματωθεί στο πρόγραμμα σπουδών του CFA και γιατί έχουμε δημιουργήσει μια νέα παγκόσμια πιστοποίηση στο ESG Investing.
Από την άλλη, η ταχέως αναπτυσσόμενη τάση του μοντέλου μοντέλο SPAC (Special Purpose Acquisition Company) μετατρέπεται σε άσκηση «χρηματοοικονομικής μόλυνσης» (financial contagion) καθώς η μία αγορά μετά την άλλη σκέφτεται να μπει σε αυτό το πλαίσιο και οι επενδυτές του retail αναζητούν τρόπους δραστηριοποίησης. Τα έντονα ζητήματα προστασίας των επενδυτών που είναι ενδημικά μέσω των SPACs θέτουν σε εγρήγορση το CFA Institute. Οι ομοιότητες με τις «φούσκες» του dot.com και των ενυπόθηκων δανείων είναι ολοφάνερα. Έτσι, πιστεύουμε ότι οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να εξετάσουν το μάρκετινγκ, τα δικαιώματα των μετόχων και τα ζητήματα προστασίας των επενδυτών που εμπλέκονται. Οι επενδυτές πρέπει να θυμούνται ότι δεν υπάρχει ένας απλός δρόμος για να κερδίσουν μια απόδοση. Με τα SPACs, πολλά μπορούν να στραβώσουν.
- Ποιο θεωρείτε πως είναι το μέλλον του Bitcoin από τη στιγμή που οι ισχυροί επενδυτικοί «βραχίονες» ξένων οίκων επενδύουν στο ισχυρό κρυπτονόμισμα, ενώ και η Tesla ανακοίνωσε πως θα το δέχεται ως μέσο πληρωμής. Σε ποιο βαθμό μπορεί το Bitcoin να υποκαταστήσει το χρήμα;
Στο CFA Institute, γνωρίζουμε ότι τα δεδομένα σχετικά με τα κρυπτονομίσματα και το blockchain σχετίζονται με επαγγελματίες επενδύσεων σε όλο τον κόσμο. Οι πελάτες αναμένουν από τους οικονομικούς τους συμβούλους και τους διαχειριστές επενδύσεων να κατανοήσουν τον επενδυτικό κόσμο για αυτούς. Είναι επίσης σημαντικό να γίνει μια σημαντική διάκριση μεταξύ του cryptocurrency και του blockchain. Το blockchain έχει υψηλή δυναμική ανάπτυξης για χρήση σε χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και αναμφίβολα θα βοηθήσει στη μείωση του κόστους του κλάδου, αυξάνοντας τη διαφάνεια και διασφαλίζοντας την ομοιογένεια του συστήματος. Τα κρυπτονομίσματα, από την άλλη πλευρά, υπόκεινται σήμερα σε μεγαλύτερη αβεβαιότητα και επομένως απαιτούν παρακολούθηση. Το 2019, ο τομέας των κρυπτονομισμάτων εισήχθη στο πρόγραμμα σπουδών του CFA στο πλαίσιο του πώς εφαρμόζονται οι κώδικες και τα πρότυπά μας σε χώρους εργασίας που επηρεάζονται από τέτοιες τεχνολογικές καινοτομίες, τις οικονομικές εφαρμογές του blockchain και της τεχνολογίας DLT (distributed ledger technology ). Έτσι στο CFA Institute έχουμε καθήκον να προετοιμάσουμε τους υποψηφίους μας ώστε να προσφέρουν τις καλύτερες δυνατές συμβουλές στους πελάτες τους.
- Μπορείτε να μας δώσετε περισσότερες λεπτομέρειες γύρω από το πρόγραμμα ESG Investing; Θα πρέπει να αναμένουμε αλλαγές στα πρόγραμμα του CFA στο άμεσο μέλλον;
Η αύξηση του ενδιαφέροντος για επενδύσεις ESG θα επαναπροσδιορίσει το μέλλον της χρηματοδότησης. Η ζήτηση για εξειδίκευση γύρω από το ESG τόσο από πελάτες όσο και από εταιρείες διαχείρισης επενδύσεων τροφοδότησε την ανάγκη για αύξηση της εκπαίδευσης σε επαγγελματίες. Ως αποτέλεσμα αυτού, έχουμε λανσάρει μια πιστοποίηση στο ESG Investing, που αντιπροσωπεύει ένα νέο παγκόσμιο τίτλο για ESG στη διαχείριση επενδύσεων, το πρώτο που προσφέρεται σε αυτήν την κλίμακα. Στοχεύει στην ενίσχυση της ακεραιότητας της αγοράς παρέχοντας τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται από τους επαγγελματίες των επενδύσεων για την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και εταιρικών διακυβερνητικών κριτηρίων (ESG) στην επενδυτική διαδικασία. Αυτή η πιστοποίηση θα καλύψει τις ανάγκες των επαγγελματιών σε επενδυτικές θέσεις που θέλουν να μάθουν πώς να αναλύουν και να ενσωματώνουν σημαντικά κριτήρια ESG στην καθημερινή τους πρακτική ανάλυση επενδύσεων. Η πιστοποίηση ξεπερνά εκείνους των παραδοσιακών θέσεων σε επενδυτικές και μπορεί να υλοποιηθεί από οποιονδήποτε θέλει να κατανοήσει το ESG, όπως τμήματα πωλήσεων και διανομής, διαχείρισης πλούτου, ανάπτυξης προϊόντων, οικονομικές συμβουλευτικές υπηρεσίες και κίνδυνοι. Σύμφωνα με αυτήν την αυξανόμενη τάση, το πρόγραμμα σπουδών του προγράμματος CFA έχει επίσης αυξήσει σημαντικά την κάλυψη της συγκεκριμένης ενότητας.
Τα ζητήματα ESG δεν περιορίζονται σε έναν μόνο τομέα επένδυσης και, επομένως, το περιεχόμενο αυτό περνάει σε όλο το πρόγραμμα σπουδών σε διάφορους τομείς θεμάτων ώστε να αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο ενσωματώνεται στις ροές εργασίας των επαγγελματιών επενδύσεων. Το πρόγραμμα σπουδών του προγράμματος CFA θα έχει κάλυψη σε ESG στο 16% της ύλης το 2022. Στα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια, καθώς τα πρότυπα ESG αναπτύσσονται και εξελίσσεται η πρακτική άσκηση, αναμένουμε ότι η κάλυψη θα φτάσει ή θα υπερβεί το 20%.
