Ένα νέο όργανο, το οποίο θα έχει την ευθύνη για την ασφάλεια των γεφυρών, θα συσταθεί από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με στόχο την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας και την πρόληψη ατυχημάτων από υποδομές που ελλοχεύουν σημαντικούς κινδύνους για τους οδηγούς.
Ο υφυπουργός Υποδομών, κ. Καραγιάννης, μόλις προ ημερών προανήγγειλε τη θεσμοθέτηση για πρώτη φορά της Διοικητικής Αρχής Γεφυρών. Η ρύθμιση αναμένεται να κατατεθεί προσεχώς και αποτελεί μία σημαντική πρωτοβουλία του Υπουργείου καθώς η Αρχή θα επιβλέπει και θα ελέγχει την ασφάλεια των γεφυρών σε όλη την επικράτεια, ενώ βασικό ζήτημα είναι οι νέες διαδικασίες για την επιθεώρηση και τη συντήρηση των γεφυρών της χώρας, με άνοιγμα μήκους άνω των 6 μέτρων.
Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» περιλαμβάνεται και το project των πληροφοριακών υπηρεσιών από «έξυπνες» γέφυρες, με κονδύλι 81 εκατομμύρια ευρώ. Σε ό,τι αφορά στις «έξυπνες» γέφυρες, θα δημιουργηθεί ένα σύστημα παροχής πληροφοριών με ειδικά συστήματα μετρήσεων και αισθητήρες για την προληπτική συντήρηση γεφυρών σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Το συγκεκριμένο έργο θεωρείται βέβαιο πως θα αυξήσει το επίπεδο ασφαλείας των οδικών μεταφορών, με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογικών μεθόδων.
Οι πληροφορίες αυτές θα καταγράφονται και θα υποβάλλονται σε επεξεργασία με ειδικούς αλγόριθμους με σκοπό την αξιολόγηση της δομικής ευπάθειας των γεφυρών που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στις υποδομές της χώρας. Στόχος του προγράμματος είναι η βελτίωση του επιπέδου ασφαλείας των γεφυρών και η πρόληψη ατυχημάτων που οφείλονται είτε στη διέλευση βαρέων οχημάτων είτε σε κινδύνους της κλιματικής αλλαγής.
Προφανώς υπάρχουν εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, γέφυρες κατασκευασμένες στο μακρινό παρελθόν, ακόμα και στις δεκαετίες του 1960 ή 1970 - 1980, που ίσως να μην έχουν τύχει σημαντικής συντήρησης με αποτέλεσμα να είναι άγνωστη η κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Στη λογική και φυσιολογική γήρανση των υποδομών, πρέπει να προστεθούν παράγοντες όπως η αύξηση της κυκλοφορίας, η κυκλοφορία βαρύτερων οχημάτων, τα αρχικά υλικά κατασκευής που πλέον είναι ξεπερασμένα ακόμα και η κλιματική κρίση που αυξάνει σημαντικά τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε συνδυασμό με τους σεισμούς, με ότι όλα αυτά συνεπάγονται για τις αντοχές μιας υποδομής.
Η επιθεώρηση κάθε γέφυρας είναι καθοριστική για την συντήρηση του εθνικού δικτύου των γεφυρών και για την ασφάλεια των χρηστών της σε όλη την διάρκεια ζωής του έργου και πρέπει να έχει ένα συστηματικό χαρακτήρα. Σε παλιότερες εκτιμήσεις (προ ολίγων ετών) γίνονταν λόγος για 6.000 - 7.000 γέφυρες, σε όλη την Ελλάδα (όχι στις παραχωρήσεις), που έχρηζαν διερεύνησης και ελέγχου, οι περισσότερες εκ των οποίων είχαν άνοιγμα μεγαλύτερο από 6 μέτρα (σε εθνικό, επαρχιακό και δημοτικό δίκτυο).
Πάντως, στο υπουργείο προωθούν τέτοιες διαδικασίες αλλά και έργα ανακατασκευής / συντήρησης, σε κάποια μεγαλύτερα projects περιλαμβάνονται και έργα γεφυρών, ενώ έχει εκκινήσει κάποια καταγραφή του συνόλου των γεφυρών, σε πανελλαδική κλίμακα. Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, έπειτα από πολυετείς προσπάθειες, έχει ετοιμάσει νομοσχέδιο για τη θέσπιση Διοικητικής Αρχής Γεφυρών για όλη την Ελλάδα, που μαζί με τον μηχανισμό σύνταξης Εθνικού Μητρώου Γεφυρών, και με έναν λεπτομερή κανονισμό περιοδικών επιθεωρήσεων και συντήρησης γεφυρών, φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει προβλήματα και κινδύνους για τους χρήστες.
Στις αρχές της εβδομάδας, ο Πρωθυπουργός, Κ. Μητσοτάκης, μετέβη στη γέφυρα 222AR, γνωστή ως γέφυρα του Αλιάκμονα, στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης, όπου εκτελούνται έργα ενίσχυσης και συντήρησης που θα διασφαλίσουν την επιμήκυνση της διάρκειας ζωής της. Κατά την παρουσία του στο εργοτάξιο ο Πρωθυπουργός ενημερώθηκε για την πορεία των εργασιών από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, τον Υφυπουργό Γιώργο Καραγιάννη και τους υπεύθυνους του έργου. Κατά τη συζήτηση του ανέφεραν ότι το έργο θα ολοκληρωθεί στο τέλος του έτους.
Ειδικότερα για τη γέφυρα του Αλιάκμονα, τα έργα ανακατασκευής της οποίας επιθεώρησε ο Πρωθυπουργός την Τρίτη, ο κ. Καραγιάννης τόνισε πως: «Με την επίσκεψη στο εργοτάξιο θέλαμε να στείλουμε και ένα πολιτικό μήνυμα, ότι οι γηρασμένες υποδομές αποτελούν ζήτημα στο οποίο δίνουμε ιδιαίτερο βάρος». Υπογράμμισε ότι η συγκεκριμένη γέφυρα είναι από τις μεγαλύτερες στον αυτοκινητόδρομο ΠΑΘΕ και στόχος είναι η ανακατασκευή της να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2022, ενώ θα ακολουθήσει και ο αριστερός κλάδος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το θέμα της κατάστασης και της συντήρησης των σηράγγων, των γεφυρών, του οδοστρώματος κ.α. είναι από τα πλέον βασικά που έχουν απασχολήσει τον χώρο των υποδομών, με την κατάσταση, όπως λέγεται στην αγορά, να είναι σαφώς καλύτερη στους αυτοκινητόδρομους που έχουν κατασκευάσει και συντηρούν οι παραωρησιούχοι (συμβάσεις παραχώρησης) σε σχέση με το δημόσιο «πεδίο». Παλιότερα μάλιστα, είχε γίνει ειδική αναφορά στην αγορά για την κατάσταση π.χ. των σηράγγων στην Εγνατία Οδό (ακόμα και προ παραχώρησής της από το ΤΑΙΠΕΔ), με την ίδια μάλιστα την Κομισιόν να βάζει το θέμα αυτό στο μικροσκόπιό της.
Γενικότερα πάντως, η συντήρηση των Υποδομών αποτελεί ένα μεγάλο θέμα και κεφάλαιο για το υπουργείο και τους εμπλεκόμενους. Γενικότερές υποδομές και γέφυρες στους σύγχρονους μεγάλους οδικούς άξονες της Ελλάδας συντηρούνται συστηματικά βάσει και των υποχρεώσεων των κοινοπραξιών που απορρέουν από τις συμβάσεις παραχώρησης (Αττικής Οδός, Ολυμπία Οδός, Ιόνια Οδός, Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, Ε 65, Μορέας). Ωστόσο αυτό δεν αποτελούσε τον κανόνα για τα παλαιότερα έργα, τα οποία πλησιάζουν ή και έχουν ξεπεράσει το προσδόκιμο της ζωής τους, ενώ κανονικά απαιτούνται περιοδικοί έλεγχοι και επιθεωρήσεις κάθε 1, 2 ή 3-5 έτη, αναλόγως της υποδομής (οδική, σιδηροδρομική).
Να σημειωθεί επίσης ότι ενέργειες αποκατάστασης και συντήρησης γεφυρών στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητάς τους γίνονται και από διάφορες Περιφέρειες της χώρας.
Ως Εθνικό Μητρώο Γεφυρών ορίζεται το πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, στο οποίο περιλαμβάνονται η ηλεκτρονική βάση δεδομένων καθώς και οι διαδικασίες δυναμικής τήρησης αυτής με στοιχεία των γεφυρών ως υποδομές δημοσίου ενδιαφέροντος στην Ελληνική Επικράτεια τόσο των υφισταμένων κατά την έκδοση του παρόντος Κανονισμού όσο και των νέων που υλοποιούνται μέσω δημοσίων συμβάσεων σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία.
Σκοπός του Εθνικού Μητρώου Γεφυρών είναι η καταγραφή των απαραίτητων στοιχείων και χαρακτηριστικών όλων των γεφυρών της Ελλάδας, που έχουν καθαρό άνοιγμα άνω των έξι (6,00) μέτρων με στόχο την συνεχή παρακολούθηση της κατάστασης των γεφυρών και την άσκηση εποπτικού ελέγχου από την Διοικητική Αρχή Γεφυρών επί των επιθεωρήσεων, αξιολογήσεων, συντηρήσεων και αποκαταστάσεων ή/και αναβαθμίσεων των υφιστάμενων γεφυρών, τις οποίες πραγματοποιούν οι Φορείς Λειτουργίας και Συντήρησης των γεφυρών. Η διάρθρωση και το περιεχόμενο του Εθνικού Μητρώου Γεφυρών παρέχουν μια σαφή εικόνα κάθε γέφυρας αλλά και της τρέχουσας κατάστασης στην οποία βρίσκεται αυτή.
