Μπορεί η προώθηση των πρόδρομων εργασιών ή και των βασικών, ιδίως η εκκίνηση αυτών που σχετίζονται με την «είσοδο» του μετροπόντικα από το εργοτάξιο στην Κατεχάκη και στο Γαλάτσι, η οποία εκτιμάται ότι θα συμβεί το προσεχές διάστημα (νωρίτερα, ίσως και εντός Φεβρουαρίου εκκινήσουν εκσκαφές της «εισόδου» στην Κατεχάκη), να αποτελούν το πλέον «καυτό» ζήτημα αναφορικά με την κατασκευαστική πρόοδο για την Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας, ωστόσο, υπάρχουν και άλλες ενδιαφέρουσες διαστάσεις.
Ανάμεσα στις οποίες, όπως σημειώνεται και από τον αρμόδιο φορέα της «Αττικό Μετρό» και το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ξεχωρίζει η… «πράσινη» και «περιβαλλοντική» διάσταση του μεγαλύτερου δημόσιου έργου υποδομής που υλοποιείται στην Ευρώπη, ύψους 1,5 δισ. ευρώ από την κοινοπραξία «ΑΒΑΞ - GHELLA SpA - ALSTOM Transport», με ορίζοντα ολοκλήρωσης μέσα στα επόμενα 8 χρόνια.
Το έργο έχει και περιβαλλοντική διάσταση. Εκτιμάται ότι με τη γραμμή 4 θα μετακινούνται συνολικά περίπου 340.000 επιβάτες ημερησίως, ενώ οι μετακινήσεις με Ι.Χ. αναμένεται να μειωθούν κατά 60.000 ημερησίως. Αυτό σημαίνει, ότι η μέση εξοικονομούμενη ημερήσια ενέργεια υπολογίζεται σε 1216 μεγαβατώρες και η μέση ημερήσια μείωση του διοξειδίου του άνθρακα υπολογίζεται σε 318 τόνους. Η Γραμμή 4 έχει σχεδιαστεί με σκοπό την εξυπηρέτηση πολλών πυκνοκατοικημένων περιοχών του κέντρου της Αθήνας και γι’ αυτό προβλέπεται η κατασκευή νέων σταθμών σε κομβικά σημεία του κέντρου, όπως π.χ. τα Εξάρχεια και το Κολωνάκι. Επίσης, η Γραμμή 4 θα διευκολύνει την πρόσβαση των πολιτών σε πολλά σημαντικά κτήρια και εγκαταστάσεις, όπως δικαστήρια, νοσοκομεία, εκπαιδευτικά Ιδρύματα κλπ., θα επιτευχθεί αποσυμφόρηση σε σταθμούς επιβαρυμένους όπως π.χ. του Συντάγματος, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η δικτύωση των υφιστάμενων Γραμμών Μετρό με δύο σταθμούς ανταπόκρισης, στο Πανεπιστήμιο και τον Ευαγγελισμό.
Όπως παλιότερα είχε αναφέρει ο υπουργός Υποδομών και μεταφορών, κ. Καραμανλής, πρόκειται για ένα πραγματικά «φιλοπεριβαλλοντικό έργο», το οποίο εντάσσεται μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο έξυπνων υποδομών. «Εδώ, νομίζω ότι, πρέπει όλοι να καταλάβουμε όσοι παρακολουθούμε τα ευρωπαϊκά, ότι πλέον κλείνει ο κύκλος των οδικών έργων στην Ευρώπη. Μας αρέσει, δεν μας αρέσει, αυτή είναι μια πραγματικότητα, που σημαίνει ότι από εδώ και στο εξής, ειδικά στο επόμενο χρηματοδοτικό από το 2027 και μετά, θα δούμε πολύ λίγα οδικά έργα, για λόγους πρασινίσματος, να εγκρίνονται», σημείωσε χαρακτηριστικά. Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών απαντώντας παλιότερα στα ερωτήματα των μελών της Επιτροπής (όταν συζητούνταν το project σε αυτήν), είχε αναδείξει μεταξύ άλλων ότι η κατασκευή του Μετρό γίνεται από κάτω προς τα πάνω και όχι από πάνω προς τα κάτω, επομένως οι πλατείες θα παραδοθούν στους κατοίκους ως είχαν και σε πολλές περιπτώσεις και με ανάπλαση. Σημείωνε επίσης ότι κοινή πρακτική σε όλη την Ευρώπη είναι η ενίσχυση των μέσων σταθερής τροχιάς για τη μείωση της ρύπανσης, καθώς το 21% με 30% της ρύπανσης στις πόλεις οφείλεται στα ΙΧ.
Προ ημερών, επίσης, ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, αρμόδιος για τις Υποδομές, κ. Γιώργος Καραγιάννης, απαντώντας σε σχετική επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή έκανε μνεία στην ειδική μέριμνα που λαμβάνεται για το πράσινο, τα δέντρα και τις πλατείες όπου αναπτύσσονται προσωρινά εργοτάξια της Αττικό Μετρό για την κατασκευή της Γραμμής 4. Ο κ. Καραγιάννης αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για τη συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων σχετικά με το ζήτημα των δέντρων και της προστασίας του περιβάλλοντος. Όπως τόνισε, «μαζί με την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ και την ΑΝΑΠΛΑΣΗ Α.Ε. προχωράμε στη σύνταξη μνημονίου που περιλαμβάνει την αγορά και φύτευση επιπλέον 2.000 δέντρων στο Δήμο Αθηναίων. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο, η πρώτη φορά που αυξάνουμε το πράσινο ισοζύγιο αφού κάνουμε ένα πολύ μεγάλο έργο υποδομής».
Μάλιστα, τόνισε ότι «τα δέντρα επιλέγονται, σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων, ώστε να είναι εγκλιματισμένα στο Αττικό Περιβάλλον, με καλή αντίδραση στην καταπόνηση που προκαλούν σε αυτά οι ρύποι του αστικού χώρου και λαμβάνοντας υπόψη, το "φυτικό παρελθόν" κάθε χώρου σε μια προσπάθεια σύνδεσης και υπενθύμισης της προτέρας συνθήκης του». Διαβεβαίωσε ότι «και ο Υπουργός Κώστας Καραμανλής και ο Δήμαρχος Κώστας Μπακογιάννης ενδιαφέρονται για την ουσιαστική αύξηση του πράσινου ισοζυγίου στο Δήμο της Αθήνας».
Όπως τόνισε ο Υφυπουργός, το ίδιο το Μετρό στα χρόνια λειτουργίας του «έχει αλλάξει ριζικά τις συνήθειες μετακίνησης των κατοίκων με συνέπεια να αλλάξουν το ίδιο ριζικά και οι συνθήκες κυκλοφορίας και περιβάλλοντος της πρωτεύουσας, καθώς πλέον οι μετακινούμενοι έχουν έναν εναλλακτικό τρόπο μετακίνησης, περιβαλλοντικά φιλικό, αντί να χρησιμοποιούν τα ρυπογόνα οχήματα οδικής κυκλοφορίας». Ειδικά η λειτουργία της Γραμμής 4 του Μετρό αναμένεται να μειώσει ακόμα περισσότερο την κυκλοφορία των οχημάτων κατά 53.000 ημερησίως, με αντίστοιχη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 318 τόνους την ημέρα, ενώ επιπλέον 340.000 επιβάτες θα χρησιμοποιούν τη νέα γραμμή καθημερινά. Σε ό,τι αφορά τους σταθμούς που θα αναπτυχθούν, ο κ. Καραγιάννης υπογράμμισε ότι η αναγκαιότητά τους έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά.
Ιδιαίτερα ο σταθμός στο Κολωνάκι, σύμφωνα με τον Υφυπουργό, «αναμένεται να εξυπηρετεί μεγάλο πλήθος κατοίκων και εργαζομένων της περιοχής, να αποσυμφορήσει τους φόρτους επιβατών του Σταθμού Συντάγματος που ήδη σήμερα αποτελούν στοιχείο ιδιαίτερης ανησυχίας και προβληματισμού για το επιβατικό κοινό. Επιπλέον, η τυχόν κατάργηση των σταθμών αυτών θα οδηγούσε σε σημαντική χειροτέρευση των συνθηκών κυκλοφορίας, στάθμευσης και περιβάλλοντος στη περιοχή τους».
Στη συνέχεια, ο κ. Καραγιάννης σημείωσε ότι για τον σταθμό που θα κατασκευαστεί στο Κολωνάκι και προκειμένου να στηθεί το εργοτάξιο, έγιναν 162 μεταφυτεύσεις, με το ποσοστό να κινείται πολύ υψηλά και να ξεπερνάει το 75%. Σύμφωνα με την Ειδική Μελέτη Προστασίας Αστικού Πρασίνου και Χλωρίδας από τα 212 δέντρα και θάμνους της πλατείας Κολωνακίου:
- 146 έχουν μεταφυτευθεί στο Φυτώριο του Δήμου Αθηναίων
- 10 στο πάρκο Μαιάνδρου (Μιχαλακοπούλου) - (Νεραντζιές, Λιγούστρα, Πορτοκαλιές)
- 2 στην Πλατεία Μαδρίτης (ελιές)
- 2 στην Πάρκο Ελευθερίας (μποχίνιες)
- 2 πλατάνια βρίσκονται προσωρινά στο Φυτώριο του Δήμου Αθηναίων και θα μεταφυτευθούν στο Τρίγωνο Δρομέα σύντομα.
Επιπλέον, όπως έκανε γνωστό ο Υφυπουργός, «κατά το πέρας της κατασκευής του έργου Της Γραμμής 4, η πλατεία επαναφυτεύεται με νέα δέντρα και φυτά από την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ, λαμβάνοντας υπόψη την προϋπάρχουσα βλάστηση και τις κλιματικές συνθήκες ώστε να βελτιωθεί το ισοζύγιο πρασίνου».
Ο Υφυπουργός υπενθύμισε ότι διαχρονικά η Αττικό Μετρό παραδίδει διαμορφωμένες πλατείες πάνω από το μετρό, με μεγάλη περιβαλλοντική και αισθητική αξία. Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η πλατεία πάνω από τον εν λειτουργία σταθμό Πανόρμου που αποτελεί πνεύμονα πρασίνου για την περιοχή. Υπενθυμίζεται ότι ανάλογες διαβεβαιώσεις περί… αποκατάστασης του «πρασίνου» που τυχόν χαθεί από τις εργασίες είχε κάνει παλιότερα, σε διάφορα συνέδρια, και ο διευθύνων σύμβουλος της «Αττικό Μετρό», κ. Ν. Κουρέτας.
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα, τέσσερις πλευρές, δηλαδή το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, η «Αττικό Μετρό», ο Δήμος και η «Ανάπλαση Αθήνας», αποφάσισαν να υπογράψουν μνημόνιο συνεργασίας, το οποίο έχει αντικείμενο την αντιμετώπιση των προβλημάτων που θα προκύψουν κατά την κατασκευή της Γραμμής 4 του μετρό.
Το Μνημόνιο Συνεργασίας που θα συνυπογράψουν καθορίζει επακριβώς τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνει η κάθε πλευρά, κυρίως για την όσο το δυνατόν μικρότερη όχληση των εργασιών στην καθημερινή λειτουργία της πόλης, το πράσινο, τις αναπλάσεις και τελικές διαμορφώσεις των κοινοχρήστων χώρων και της ευρύτερης περιοχής αυτών στους οποίους θα εγκατασταθούν οι νέοι σταθμοί του Μετρό, σε συσχετισμό με ενδεχόμενες διαπλατύνσεις πεζοδρομίων, πεζοδρομήσεις οδών, κυκλοφοριακές ρυθμίσεις ήπιας κυκλοφορίας στην ζώνη επιρροής του σταθμού και άλλα. Μάλιστα, η «Ανάπλαση Αθήνας» θα αναλάβει, μεταξύ άλλων, να προκηρύξει αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς για την ανάπλαση – διαμόρφωση των χώρων στις πλατείες και τους σταθμούς εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων.
Η πρώτη φάση της γραμμής 4 του Μετρό της Αθήνας εκτείνεται ειδικότερα από την περιοχή του Άλσους Βεΐκου στο Γαλάτσι μέχρι το Γουδή και το Φρέαρ TBM Κατεχάκη. Έχει μήκος περίπου 12,8 χλμ. και περιλαμβάνει δεκαπέντε νέους υπόγειους σταθμούς: Άλσος Βεΐκου, Γαλάτσι, Ελικώνος, Κυψέλη, Δικαστήρια, Αλεξάνδρας, Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός, Καισαριανή, Πανεπιστημιούπολη, Ιλίσια, Ζωγράφου και Γουδή. Ο συμβατικός χρόνος κατασκευής του έργου είναι 8 χρόνια.
Οι προδιαγραφές για την Γραμμή 4 ακολουθούν νέα πρότυπα και ενσωματώνουν νέες τεχνολογίες, καθώς πολλές απαιτήσεις και διαδικασίες έχουν αλλάξει με βάση την εμπειρία από τα προηγούμενα έργα. Εξετάζεται μάλιστα η εφαρμογή ενός νέου χρηματοδοτικού μοντέλου ΒΙΜ (Building Information Modeling), που ενισχύεται από την Κομισιόν και αποτελεί μέρος του Ταμείου Ανάκαμψης. Το νέο μοντέλο εξυπηρετεί την καλύτερη διαχείριση των έργων και στην εξοικονόμηση σημαντικών πόρων στο τελικό κόστος των έργων.
Οι θέσεις των σταθμών θα είναι οι εξής:
1. Άλσος Βεΐκου: Ο σταθμός Βεΐκου χωροθετείται κάτω από την Λεωφόρο Ομορφοκκλησιάς (Βεΐκου) πλησίον της διασταύρωσης με την οδό Τράλλεων.
2. Γαλάτσι: Ο σταθμός Γαλάτσι χωροθετείται στη διασταύρωση των λεωφόρων Βεΐκου και Γαλατσίου..
3. Ελικώνος: Ο σταθμός Ελικώνος χωροθετείται στη συμβολή των οδών Αγίας Γλυκερίας και Πάρνηθος κάτω από το λόφο Ελικώνος, σε χώρο πρασίνου- παιδική χαρά.
4. Κυψέλη: Ο σταθμός Κυψέλη χωροθετείται στην νοτιοανατολική πλευρά της πλατείας Κανάρη, από την οδό Κυψέλης μέχρι την οδό Βελβενδού.
5. Δικαστήρια: Ο σταθμός Δικαστήρια χωροθετείται στα δυτικά του συμπλέγματος των Δικαστηρίων, στη συμβολή των οδών Ευελπίδων και Μουστοξύδη, σε ελεύθερο χώρο στα δυτικά του συγκροτήματος των κτιρίων των δικαστηρίων.
6. Αλεξάνδρας: Ο σταθμός Αλεξάνδρας χωροθετείται υπόγεια, διαγώνια στον άξονα της Λεωφ. Αλεξάνδρας, στο ύψος της οδού Μουστοξύδη.
7. Εξάρχεια: Ο σταθμός Εξάρχεια χωροθετείται επί της πλατείας Εξαρχείων, στη συμβολή των οδών Στουρνάρη και Σπ. Τρικούπη.
8. Ακαδημία: Ο σταθμός "Ακαδημία" χωροθετείται κάτω από την οδό Ακαδημίας, στο ύψος μεταξύ των οδών Ιπποκράτους και Σίνα. Είναι σημαντικός σταθμός ανταπόκρισης με άμεση υπόγεια σύνδεση με τον σταθμό "Πανεπιστήμιο" στην Γραμμή 2.
9. Κολωνάκι: Ο σταθμός Κολωνάκι χωροθετείται επί της πλατείας Φιλικής Εταιρείας, γνωστή ως πλατεία Κολωνακίου, στη συμβολή των οδών Σκουφά, Πατριάρχου Ιωακείμ, Καψάλη, Κουμπάρη, και Κανάρη.
10. Ευαγγελισμός: Ο σταθμός χωροθετείται κάτω από το πάρκο της Ριζάρη.
11. Καισαριανή: Ο σταθμός Καισαριανή χωροθετείται στην Λεωφόρο Εθνικής Αντιστάσεως στο ύψος της Λεωφόρου Βασιλέως Αλεξάνδρου και μεταξύ των οδών Υμηττού και Τζων Κένεντυ.
12. Πανεπιστημιούπολη: Ο σταθμός Πανεπιστημιούπολη χωροθετείται στο Δήμο Καισαριανής, βόρεια της εσωτερικής οδικής αρτηρίας του Πανεπιστημιακού χώρου.
13. Ιλίσια: Ο σταθμός Ιλίσια χωροθετείται στα Άνω Ιλίσια, στην περιοχή της πλατείας Κύπρου και της πλατείας Αόρνου
14. Ζωγράφου: Ο σταθμός κατασκευάζεται υπογείως κατά μήκος της οδού Γ’ Ορεινής Ταξιαρχίας, επί της πλατείας Γαρδένιας, στη συμβολή των οδών Γ. Ζωγράφου και Γ’ Ορεινής Ταξιαρχίας με τη λεωφόρο Στρ. Αλεξάνδρου Παπάγου.
15. Γουδή: Ο σταθμός Γουδή χωροθετείται κάτω από την οδό Λοχ. Σπηλιωπούλου, καταλαμβάνοντας και τμήμα της πλατείας Ελευθερίας.
