Την ανάγκη στήριξης των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης με κίνητρα από την Πολιτεία, προκειμένου ως δεύτερος πυλώνας ασφάλισης να λειτουργήσει επιτυχώς συμπληρωματικά του πρώτου και τρίτου πυλώνα επεσήμαναν χθες στελέχη της χρηματοπιστωτικής αγοράς, μιλώντας στο 3ο Συνέδριο Επαγγελματικής Ασφάλισης που διοργανώνει η Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης.
Τα στελέχη τόνισαν την πολύτιμη συμβολή των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) στο χτίσιμο εργασιακών σχέσεων εμπιστοσύνης με τους οργανισμούς, αποταμιευτικής συνείδησης στους εργαζόμενους και βελτίωσης του βιοτικού τους επιπέδου όταν αυτοί αποχωρήσουν από την ενεργό δράση και πρόσθεσαν ως προαπαιτούμενα για την επιτυχή προώθηση του θεσμού την διαφάνεια, την υψηλού επιπέδου εταιρική διακυβέρνηση και την αμεσότητα για τον εργαζόμενο.
Στη συζήτηση με θέμα τις νέες εισαγωγές επαγγελματικών ταμείων στον 2ο Πυλώνα με αιχμή τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τη στροφή των Διευθύνσεων Ανθρώπινου Δυναμικού στη λύση της επαγγελματικής ασφάλισης συμμετείχαν οι: Γιώργος Γεωργόπουλος, Ανώτερος Γενικός Διευθυντής Group Chief Human Resources, Τράπεζα Πειραιώς, Γιάννης Κόλλας, Διευθυντής Ανθρώπινου Δυναμικού του Διεθνούς Αερολιμένος Αθηνών, Νικόλας Μοσχάτος, Διευθυντής Ανθρωπίνων Πόρων, Accenture (Ελλάδα & Βουλγαρία), Νατάσσα Πασχάλη, Group Chief Human Resources Officer (CHRO), Γενική Διευθύντρια Eurobank, Κώστας Τσαλίκης, Διευθυντής Ανθρώπινου Δυναμικού της Citi Ελλάδας & Περιφερειακός Διευθυντής Υπηρεσιών Ανθρώπινου Δυναμικού της Citi Δυτικής Ευρώπης, Μέσης Ανατολής & Αφρικής και Μαρία Φατζικμανώλη, Επικεφαλής Ανθρώπινου Δυναμικού Intrum Ελλάδος και μέλος Διοικητικής Ομάδας HR Ομίλου Intrum.
Ο κ. Γεωργόπουλος (Τρ. Πειραιώς) ανέφερε ότι η Τράπεζα Πειραιώς ήταν η πρώτη τράπεζα που σύστησε Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης πριν από ενάμιση έτος, έχοντας λάβει την απόφαση τρία χρόνια νωρίτερα, προσβλέποντας να καλύψει την «τρύπα» της «Βαβέλ» που δημιουργούσαν τα πολλά επικουρικά ασφαλιστικά ταμεία των τραπεζών που απορρόφησε, ενοποιώντας τα στη λογική ενός Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης. Η πιο σημαντική παράμετρος για την επιτυχία ενός ΤΕΑ, είπε, είναι η σταθερότητα και η εμπιστοσύνη στον θεσμό. «Οι εργαζόμενοι ζητούν μακροπρόθεσμα κάτι σταθερό, κατανοητό, εύκολο, διαφανές, που να μπορούν να παρακολουθούν την πορεία της αποταμίευσης/επένδυσης των εισφορών τους, σε αντιδιαστολή με αυτό που συμβαίνει στον πρώτο πυλώνα ασφάλισης», είπε ο κ. Γεωργόπουλος, επισημαίνοντας ότι το μεγάλο στοίχημα σήμερα είναι η αποταμίευση. Ο ίδιος επεσήμανε τη σημαντικότητα της σύστασης των ΤΕΑ στο πλαίσιο των κριτηρίων βιώσιμης ανάπτυξης των οργανισμών (ESG, κριτήριο Society) και τόνισε ότι ο θεσμός των ΤΕΑ πρέπει να στηριχθεί με ισχυρά κίνητρα και όχι «θεσμικής ελεημοσύνης», με έμφαση στο πώς θα γίνει πιο φιλικός για τους εργαζόμενους.
Ο κ. Κόλλας (Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών) ανέφερε ότι η απόφαση σύστασης Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης από τον ΔΑΑ έγινε με στόχο τη μείωση του κινδύνου του αντισυμβαλλόμενου, την αύξηση του ελέγχου και τη διαφάνεια στη διαχείριση των ασφαλιστικών εισφορών, την ευελιξία των επενδυτικών επιλογών και την εκπροσώπηση των εργαζομένων στη διαχείριση των συνταξιοδοτικών τους προγραμμάτων. «Το Επαγγελματικό Ταμείο του ΔΑΑ που ήταν μια απόφαση της Διοίκησης με στόχο μία καλή αναπλήρωση των εισοδημάτων των εργαζόμενων όταν έρθει η ώρα της σύνταξης, είχε καθολική απήχηση στους εργαζόμενους του Αερολιμένα και άνω του 90% αυτών συμμετέχουν και με επιπλέον δικές τους εισφορές», είπε ο κ. Κόλλας, επισημαίνοντας ότι οι απαισιόδοξες δημογραφικές προοπτικές καθιστούν επιτακτική την ανάγκη στήριξης του 2ου πυλώνα ασφάλισης. Ο κ. Κόλλας τόνισε ότι για να λειτουργήσει συμπληρωματικά του 1ου και 3ου πυλώνα, ο 2ος πυλώνας θα πρέπει να έχει για τον εργαζόμενο /ασφαλισμένο το στοιχείο της φορητότητας.
Ο κ. Μοσχάτος (Accenture) είπε ότι η Accenture ξεκίνησε το δικό της Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης με συμμετοχή 100 εργαζομένων και αρχικό ποσό 200.000 ευρώ. Δύο – τρία χρόνια μετά, οι εργαζόμενοι ήταν 290 και το ποσό των εισφορών προς διαχείριση 8 εκατ. ευρώ. Η μέση ηλικία των εργαζομένων που συμμετέχουν είναι τα 32 έτη, ενώ η εταιρεία επεξεργάζεται αλλαγή του καταστατικού για να συμπεριλάβει όλους τους εργαζόμενους και η ίδια θα συμμετάσχει με ένα μικρό ποσό για να τους εγγράψει. Όπως είπε ο κ. Μοσχάτος, η ύπαρξη ΤΕΑ βοηθάει στην προσέλκυση στελεχών και στο brain gain αυτών που έχουν φύγει στο εξωτερικό. Εκτίμησε ότι το μέγεθος της επιχείρησης δεν παίζει ρόλο για τη σύσταση ΤΕΑ των εργαζομένων της, καθώς το καλύτερο είναι να υπάρχουν όσο περισσότερα υγιή Επαγγελματικά Ταμεία Ασφάλισης, με εισφορές και αποθεματικά που θα μεγαλώνουν, παρά μερικά μεγάλα ΤΕΑ. «Το κράτος να έρθει αρωγός στον θεσμό των ΤΕΑ, εναρμονίζοντας τον θεσμό με ό,τι ισχύει στο εξωτερικό. Το κράτος πρέπει να είναι εκεί για τη στήριξη και όχι για να προβάλλει εμπόδια», είπε ο κ. Μοσχάτος, αναφέροντας ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν καθυστερήσεις 2 ετών για να εγκριθεί ένα καταστατικό. Τόνισε επίσης την ανάγκη ελεγχόμενης ευελιξίας των Ταμείων, με βαλβίδες ασφαλείας για τη δυνατότητα αναλήψεων μικρών ποσών από τους εργαζόμενους πριν τη λήξη της επαγγελματικής τους ασφάλισης π.χ. για κάλυψη αναγκών υγείας.
Η κα Πασχάλη (Eurobank) ανέφερε ότι η σύσταση Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης συνιστά πράξη κοινωνικής ευθύνης από την πλευρά του εργοδότη και η συμμετοχή σε αυτό αποτελεί πράξη προσωπικής ευθύνης από την πλευρά του εργαζόμενου. Οι δυνατότητες εθελοντικών εισφορών που προσφέρουν τα ΤΕΑ βοηθούν στην καλλιέργεια της αποταμιευτικής κουλτούρας, ακόμη και στις νεαρότερες ηλικίες εργαζομένων, ανέφερε. Η Eurobank εδώ και πολλά χρόνια παρέχει ένα ομαδικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα από τα καλύτερα της αγοράς, με πολύ σημαντικές εισφορές από την πλευρά του εργοδότη, το οποίο ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας με τον Αντιπροσωπευτικό Σύλλογο της Τράπεζας στα πλαίσια ενδο-επιχειρησιακής συμφωνίας.
«Η απόφαση για την ίδρυση του δικού μας ΤΕΑ έχει επικυρωθεί και από μια πολύ καλή Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που υπογράψαμε το καλοκαίρι του 2021. Στην περίπτωσή μας, με αφορμή την ίδρυση του ΤΕΑ και την κατάργηση του ομαδικού συνταξιοδοτικού, οι εργαζόμενοι θα λάβουν το ποσό που προβλέπεται μετά την εκκαθάριση με σημαντικές προσαυξήσεις υπεραξίας. Αυτό το κεφάλαιο μπορούν κατά την κρίση τους να το διαθέσουν είτε για να καλύψουν ανάγκες, επενδυτικές ευκαιρίες που τους έχουν προκύψει, είτε να το τοποθετήσουν στο νέο ΤΕΑ που δημιουργείται μέσα στα επόμενα 4 χρόνια από την ίδρυσή του», είπε η κα Πασχάλη, προσθέτοντας ότι η Τράπεζα θα αναλάβει όλα τα έξοδα λειτουργίας του ΤΕΑ (άρα απαλλάσσει τους εργαζόμενους από το κόστος συμμετοχής τους) και στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΕΑ οι εργαζόμενοι- ασφαλισμένοι θα εκπροσωπούνται από τη συμμετοχή μέλους του εκάστοτε Αντιπροσωπευτικού Σωματείου (άρα δεν θα υπάρχει υποχρέωση διενέργειας εκλογών για την ανάδειξη εκπροσώπου εργαζομένων στο ΤΕΑ και έτσι αποφεύγεται να γίνει το ΤΕΑ αφορμή συνδικαλιστικής αντιπαράθεσης). Σημειώνεται ότι το καταστατικό του ΤΕΑ της Eurobank έχει πρόβλεψη για ένταξη όλων των ασφαλιστικών παροχών που δίνει ο Όμιλος, δηλαδή, εκτός από το συνταξιοδοτικό, εντάσσεται και το ιατροφαρμακευτικό πρόγραμμα και η ασφάλεια ζωής.
Η κα Πασχάλη ανέφερε ότι υπάρχουν περιθώρια απλούστευσης και βελτίωσης της σύστασης των ΤΕΑ (π.χ. αυτή τη στιγμή ένα καταστατικό ενός ΤΕΑ περνάει από πολλές εποπτικές αρχές αλλά και από πολλές διαδικασίες εντός των αρχών) και τόνισε ως κίνητρο ενίσχυσης του θεσμού την παροχή ευχέρειας στα ΤΕΑ για να παρέχουν πολλαπλές επενδυτικές επιλογές στα μέλη τους, καθώς επίσης τη διατήρηση φορολογικών κινήτρων (ως προς τις εισφορές και τις παροχές εφάπαξ) και τη διασφάλιση σταθερού περιβάλλοντος λειτουργίας.
Τέλος, η διαρκής ενημέρωση των κοινωνικών εταίρων, των συνδικαλιστικών φορέων, των πολιτών και των εργαζομένων θα ενισχύσει την περαιτέρω εμπιστοσύνη στο θεσμό του ΤΕΑ.
Ο κ. Τσαλίκης (Citi) ανέφερε ότι η Citi παρακολουθεί τα ΤΕΑ από το 2002, αλλά ακόμη δεν έχει προβεί σε σύσταση δικού της Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης. Όπως είπε, ένα επαγγελματικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα πρέπει να έχει φορητότητα για τον εργαζόμενο, επίσης αυτός να μπορεί να επιλέξει τον τύπο της παροχής (εφάπαξ, γιατί όχι και παροχή ισόβιας σύνταξης) όπως και το πού θα επενδύσει το κεφάλαιο που συσσωρεύει. Πρέπει επίσης το ΤΕΑ να διέπεται από σταθερό φορολογικό καθεστώς, καθώς ο χρονικός του ορίζοντας είναι μεγάλος και ο εργαζόμενος πρέπει να γνωρίζει τις έχει λαμβάνειν στη σύνταξη. Όπως είπε ο κ. Τσαλίκης, η Citi έχει συνταξιοδοτικό ταμείο από το 1969 και έχει προσθέσει δύο ακόμη συνταξιοδοτικά προγράμματα. «Στην Ελλάδα τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης δεν ήταν δημοφιλή γιατί ο 1ος πυλώνας ασφάλισης ήταν πολύ ισχυρός, δίνοντας συντάξεις που συχνά υπερέβαιναν και τον μισθό εν ενεργεία. Ήρθε η κρίση και μάθαμε και είδαμε το «παράδοξο» να πέφτουν τα εισοδήματα και να ανεβαίνουν οι εισφορές για ασφάλιση» είπε ο κ. Τσαλίκης, σημειώνοντας ότι η νέα γενιά βλέπει πιο ολοκληρωμένα και προγραμματίζει το εργασιακό της μέλλον.
Η κα Φατζικμανώλη (Inturm) είπε ότι η Intrum Eλλάδος είναι η πρώτη εταιρεία από τον αναπτυσσόμενο κλάδο των εταιρειών διαχείρισης που προχώρησε σε ίδρυση Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης για τους εργαζομένους της. Η επένδυση σε ένα ΤΕΑ είναι μια από τις πιο ισχυρές έμπρακτες αποδείξεις μακροχρόνιας δέσμευσης εργοδότη που σέβεται και δίνει αξία στους εργαζομένους του, σημείωσε, προσθέτοντας ότι προτεραιότητα της Intrum είναι να αποτελεί εργοδότη επιλογής για τους ανθρώπους που απασχολεί, προσφέροντας συνολικά θετική εμπειρία εργαζομένου με ελκυστικό πακέτο παροχών, πέρα από τα συνήθη.
Η κα Φατζικμανώλη ανέφερε ότι μέσα από τα κίνητρα που παρέχει, το ΤΕΑ είναι σημαντικό εργαλείο προσέλκυσης και διακράτησης ικανών στελεχών, αλλά ακόμη και επαναπατρισμού στελεχών. Eιδικά για την Intrum που ως νέα εταιρεία, σε έναν κλάδο που άρχισε πρόσφατα να αναπτύσσεται, τα οφέλη είναι ακόμη περισσότερα αφού υπάρχει ένα πρόσθετο κίνητρο για την προσέλκυση των καλύτερων στελεχών της αγοράς και επιπρόσθετα, γιατί επιβεβαιώνει και την αναπτυξιακή δυναμική του κλάδου, αίροντας τις όποιες ανησυχίες υπήρχαν στους εργαζόμενους. Όπως ανέφερε η επικεφαλής HR της Intrum Ελλάδος, η υποδοχή από πλευράς των εργαζομένων της εταιρείας είναι πολύ θετική αφού περίπου το 95% των δικαιούχων είναι ήδη μέλη, με την πλειοψηφία τους να συμμετέχει ενεργά μέσω τακτικών ή/και έκτακτων εισφορών, μόλις στον πρώτο χρόνο λειτουργίας του Ταμείου.
Αναφερόμενη στις προκλήσεις που παρουσιάζονται για την επιτυχή λειτουργία του Ταμείου, επισήμανε ότι διαπιστώνεται περιορισμένη εξοικείωση με το θεσμό της συμπληρωματικής ασφάλισης και της αξίας που έχει, ειδικότερα σε μικρότερες ηλικίες) καθώς και επιφυλακτικότητα που υπάρχει όσον αφορά τη διαχείριση και την τύχη των χρημάτων του εργαζομένου.
Πέρα από την παροχή φορολογικών κινήτρων, η κα Φατζικμανώλη επεσήμανε την ανάγκη διαφάνειας, άμεσης και συνεχούς ενημέρωσης των εργαζόμενων, ώστε κάθε μέλος να αισθάνεται την ασφάλεια ότι έχει ανά πάσα στιγμή πρόσβαση και έλεγχο στον ατομικό του λογαριασμό και γνωρίζει επακριβώς το ποσό που έχει συγκεντρώσει, το δικαίωμα που έχει θεμελιώσει, αλλά και την απόδοση των επενδύσεων. «Τα ΤΕΑ, οι εργοδότριες εταιρίες αλλά και οι αρμόδιοι θεσμικοί φορείς θα πρέπει να εντείνουν την επένδυση σε επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού των μελών ή εν δυνάμει μελών των ΤΕΑ προκειμένου να αναπτυχθεί η εμπιστοσύνη και η συμμετοχή στο θεσμό», σημείωσε.
