Η απόφαση της Fed να προχωρήσει στην κατά 0,5% αύξηση των επιτοκίων στο δολάριο, παρ' ότι αρχικά εκτιμήθηκε ως αναμενόμενη και σχετικά μετριοπαθής απέναντι σε ανησυχίες για μεγαλύτερη αύξηση (0,75%), εν τούτοις έχει προκαλέσει ένα τσουνάμι νομισματικής αναταραχής που επηρεάζει και το ευρώ, όσο η ΕΚΤ παραμένει... στατική.
Η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ με δυσκολία συγκρατείται στην περιοχή των 1,05 δολαρίων.
Ήδη τα δεκαετή αμερικανικά ομόλογα κινούνται πάνω από το 3% «σπρώχνοντας» τεράστιους όγκους κεφαλαίων προς το δολάριο από την περιοχή του ευρώ, με αποτέλεσμα την αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων στην Ευρωζώνη.
Ήδη οι φωνές που απαιτούν άμεση αντίδραση από την ΕΚΤ εντείνονται, με τον πρόεδρο του γερμανικού Ifo, Κλέμενς Φιούστ, στην εφημερίδα Augsburger Allgemeine να «συνιστά» στην ΕΚΤ ότι πρέπει να αυξήσει γρήγορα τα επιτόκια ακολουθώντας την Federal Reserve.
Όπως υποστήριξε: «Η άνοδος των επιτοκίων στις Ηνωμένες Πολιτείες οδηγεί σε ανατίμηση του δολαρίου ΗΠΑ έναντι του ευρώ, γεγονός που αυξάνει την πληθωριστική πίεση στην Ευρώπη... υπάρχει σαφής πίεση στην ΕΚΤ να συμμορφωθεί...». Στην ίδια κατεύθυνση και οι δηλώσεις του Ρόμπερτ Χόλζμαν, του Αυστριακού κεντρικού τραπεζίτη, ο οποίος υποστηρίζει δημόσια ότι μια αύξηση των επιτοκίων θα συζητηθεί και πιθανότατα «θα ξεκινήσει ήδη από τη συνεδρίαση του επόμενου μήνα...».
Στις διεθνείς χρηματαγορές οι πιέσεις αυτές έχουν οδηγήσει στην διαμόρφωση προεξοφλητικών προσδοκιών που «βλέπουν» τα ευρωπαϊκά επιτόκια να αυξάνονται περίπου 90 μονάδες βάσης (bp) μέχρι το τέλος του έτους.
Πότε; Για τους αναλυτές της χρηματαγοράς η συγκλίνουσα εκτίμηση είναι πλέον ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει τα επιτόκια, πριν από τον Ιούλιο/Αύγουστο και πιθανώς κατά 0,25 μονάδες βάσης την πρώτη φορά.
Σ' αυτή την κατεύθυνση έχουν αρχίσει να προσαρμόζονται σταδιακά και οι δηλώσεις των αξιωματούχων της ΕΚΤ (Ιζαμπέλ Σνάμπελ και Φίλιπ Λέιν) παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι απέκλειαν πριν λίγο καιρό αυτή την προοπτική...
Το μεγάλο ερώτημα βέβαια είναι τι θα συμβεί, όταν, είτε οι αγορές επιχειρήσουν να δοκιμάσουν μέχρι τότε τις αντοχές της ΕΚΤ, είτε η απάντηση της ΕΚΤ είναι τέτοια που ασκηθεί υψηλή πίεση στην ανομοιογενή ομολογιακή αγορά της Ευρώπης.
Ήδη το ελληνικό δεκαετές είναι πάνω από το 3,3% και από κοντά ακολουθεί το ιταλικό, με το γερμανικό bund να είναι στο 1,1%.
Πώς και κυρίως πότε θα κινηθεί η ΕΚΤ για να αποτρέψει τον κατακερματισμό της ευρωπαϊκής αγοράς χρέους, όπως έχει δεσμευτεί;
Ποια είναι η «κόκκινη γραμμή» που θα ενεργοποιήσει την ειλημμένη απόφαση επέμβασης και με ποια εργαλεία; Θα είναι η ελαστική εφαρμογή μιας ανισομερούς κατανομής των λήξεων του PEPP στην αγορά χρέους των υπό πίεση ομολόγων ή θα δρομολογηθεί η εφαρμογή άλλων μέσων;
Πολλά τα ερωτηματικά που γίνονται ακόμα περισσότερα από το γεγονός ότι η παρέμβαση αυτή θα είναι για πρώτη φορά τόσο αντιφατική. Εφόσον υποχρεωθεί να το κάνει αυτό, από την μία πλευρά θα αποσύρει την νομισματική πολιτική στήριξης με αύξηση των επιτοκίων και από την άλλη θα παρεμβαίνει για την κατ' εξαίρεση διατήρησή της σε ένα μέρος της αγοράς.
Δεν θα αποτελεί αυτό απόδειξη για τις αγορές, του κατακερματισμού της ευρωπαϊκής αγοράς χρέους; Δεν θα προκαλέσει αυτό ακόμα μεγαλύτερη πίεση στο ευρώ;
Οι προβληματισμοί αυτοί οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ΕΚΤ θα είναι πολύ επιφυλακτική και θα διστάσει πολύ μέχρι να υποχρεωθεί να κινητοποιήσει τέτοιες κατ' εξαίρεση παρεμβάσεις στήριξης.
Αλλά αυτό είναι «κακά νέα» για τις οικονομίες που θα χρειασθούν αυτή την στήριξη. Και αναμφίβολα η απάντηση σ' αυτή την διελκυστίνδα δεν είναι η πρόταση του κ. Ρέγκλιγκ για ένα επιπλέον διαθέσιμο δανειοδοτικό ταμείο (250 δισ. ευρώ), όταν το αντίστοιχο – πολύ μεγαλύτερο – του 2020 έχει μείνει αχρησιμοποίητο στο μεγαλύτερο μέρος του...
Στο μεταξύ τόσο η αμερικανική όσο και η ευρωπαϊκή οικονομία παρ' ότι αναμφίβολα έχουν διαφορετική δυναμική, εν τούτοις συνδέονται με ένα κοινό νήμα και αυτό είναι ότι και οι δύο οικονομίες εξασθενούν σοβαρά.
Το μέλλον βραχυπρόθεσμα είναι στενά συνδεδεμένο με τα γεγονότα του πολέμου, που επιδείνωσαν περαιτέρω την άνοδο των τιμών των ενεργειακών προϊόντων, τα πολλαπλάσια πλέον -και λόγω Κίνας- σημεία συμφόρησης στην προσφορά αγαθών και τις αναπόφευκτες έτσι πιέσεις στην αύξηση των τιμών, που μειώνουν δραματικά την αγοραστική δύναμη και αποδυναμώνουν τη ζήτηση τόσο για την κατανάλωση όσο και για επενδύσεις...
Έτσι κι αλλιώς πάντως το επίπεδο των επιτοκίων στο τέλος του 2022 και του ‘23 θα είναι υψηλότερο από το τρέχον και παρά την ενεργοποίηση του NGEU, οι προβλέψεις για την οικονομία και το ευρώ παραμένουν εξαιρετικά ανησυχητικές.
