Το REPowerEU βασίζεται σε τρεις πυλώνες, την ενεργειακή εξοικονόμηση, τη διαφοροποίηση την πηγών προμήθειας και την επιτάχυνση της απανθρακοποίησης του ενεργειακού μίγματος, σημείωσε ο Φρανς Τίμερμανς, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιο για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, σε συνέντευξη Τύπου της Κομισιόν.
Οι ΑΠΕ το 2030 θα είναι η πρώτη πηγή ενέργειας της Ευρώπης, επισήμανε η επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, προσθέτοντας ότι για αυτό τον σκοπό θα επιταχυνθεί η αδειοδότηση (με τις «πράσινες» μονάδες να υπάγονται στο καθεστώς των έργων να χαρακτηρίζονται «έργα υπέρτατου δημοσίου συμφέροντος») η οποία με τις υπάρχουσες συνθήκες θα μπορούσε να πάρει έως και δέκα χρόνια, και τον καθορισμό από τα κράτη-μέλη ειδικών περιοχών ανάπτυξης ΑΠΕ (go-to areas). Νέα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα προτείνονται από την Κομισιόν για την αντιμετώπιση των υψηλών ενεργειακών τιμών.
Οι επίτροποι επεσήμαναν πως οι νέες συνθήκες όχι μόνο δεν βγάζουν εκτός πλάνου την πράσινη μετάβαση, αλλά θέτουν την ανάγκη να επιταχυνθεί. Η Κομισιόν «βλέπει» μια αλλαγή του ενεργειακού μίγματος στο 45%, ενώ συνολικά αποσκοπούν η συμμετοχή των ΑΠΕ να αυξηθούν στο 67%, με το μισό από αυτό το ποσοστό να περιλαμβάνει φωτοβολταϊκά στις ταράτσες των ευρωπαϊκών κτιρίων.
Όσον αφορά το τελευταίο μέτρο, η Κάντρι Σίμσον τόνισε πως σταδιακά σε λίγα χρόνια θα είναι ένα υποχρεωτικό μέτρο, με στόχο τον διπλασιασμό των φωτοβολταϊκών έως 600 kW, καθώς αυτό είναι το μέσο για την αντικατάσταση του ρωσικού αερίου, κατά 1/3 φέτος και σταδιακά στο μηδέν.
Οι ηγέτες των κυβερνήσεων της ΕΕ των 27 συμφώνησαν επίσης να δημιουργήσουν μια πλατφόρμα για την κοινή αγορά αερίου, LNG και υδρογόνου. Ως μέρος του σχεδίου REPowerEU, η Κομισιόν προτείνει μια πορεία προς τα εμπρός, με κοινό μηχανισμό προμηθειών και κοινή προσέγγιση στις προμηθεύτριες χώρες. Στόχος είναι η εισαγωγή ενέργειας που χρειάζεται η Ευρώπη να πραγματοποιηθεί χωρίς ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών μελών.
Το όριο στις τιμές είναι ένα έκτακτο μέτρο αν υπάρχουν μαζικές διαταραχές, και η ΕΕ «δεν θα αφήσει τον κόσμο να κρυώνει», σχολίασε ο κ. Τίμερμανς, αλλά δεν δίνει μια μόνιμη λύση αν δεν αλλάξουν οι πηγές της προμήθειας ενέργειας.
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου, ο επίτροπος Τίμερμανς εξήγησε πως δεν μπορούν να προταθούν συγκεκριμένες θερμοκρασίες για να «δουλεύουν» τα κλιματιστικά το καλοκαίρι και τα θερμαντικά σώματα τον χειμώνα, καθώς είναι σχετικές οι διαφορές και οι αντοχές κάθε λαού στο κρύο και την ζέστη, ωστόσο κάθε μείωση της έντασης χρήσης της ενέργειας είναι σημαντική για την εξοικονόμηση, επεσήμανε.
Αναλυτικότερα, οι προτάσεις της Κομισιόν αφορούν:
Μέτρα βραχυπρόθεσμης παρέμβασης
Η Κομισιόν καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν την εργαλειοθήκη για τις τιμές ενέργειας, η οποία περιέχει μέτρα για τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές. Επιπλέον, μια σειρά από βραχυπρόθεσμα μέτρα τίθενται στη διάθεση των κρατών μελών και μπορούν να χρησιμοποιηθούν τώρα και κατά την επόμενη περίοδο θέρμανσης.
Στις αγορές φυσικού αερίου:
Δίνεται η δυνατότητα για τα κράτη μέλη να επεκτείνουν προσωρινά τη ρύθμιση των τιμών τελικού καταναλωτή σε ευρύ φάσμα πελατών, συμπεριλαμβανομένων των νοικοκυριών και της βιομηχανίας.
Παρέχονται προσωρινοί «διακόπτες» και μέτρα έκτακτης ανάγκης ρευστότητας για την υποστήριξη της αποτελεσματικής λειτουργίας των αγορών εμπορευμάτων, με πλήρη τήρηση των διατάξεων για τις κρατικές ενισχύσεις.
Χρησιμοποιώντας την Ενεργειακή Πλατφόρμα της ΕΕ για τη συγκέντρωση της ζήτησης φυσικού αερίου, διασφάλιση ανταγωνιστικών τιμών φυσικού αερίου μέσω εθελοντικά κοινών αγορών και μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Επιπλέον, προτείνονται επιλογές παρέμβασης στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας για τα κράτη μέλη:
Η δυνατότητα ανακατανομής εξαιρετικά υψηλών υπο-οριακών εσόδων (τα λεγόμενα απροσδόκητα κέρδη) για την υποστήριξη των καταναλωτών επεκτείνεται για να καλύψει την επόμενη περίοδο θέρμανσης. Επιπλέον, τα έσοδα από τη συγκέντρωση μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της υποστήριξης των καταναλωτών.
Προσωρινή επέκταση των ρυθμιζόμενων τιμών λιανικής για την κάλυψη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Για περιφέρειες με πολύ περιορισμένη διασύνδεση, δυνατότητα εισαγωγής επιδοτήσεων για το κόστος καυσίμων στην παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τη μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν σχεδιαστεί με τρόπο συμβατό με τις Συνθήκες της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την απουσία περιορισμών στη διέλευση συνοριακών εξαγωγών, την τομεακή νομοθεσία και τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.
Μέτρα της ΕΕ σε περίπτωση πλήρους διακοπής της παροχής αερίου
Σε περίπτωση πλήρους διακοπής της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου, ενδέχεται να χρειαστούν περαιτέρω έκτακτα μέτρα για τη διαχείριση της κατάστασης. Η Κομισιόν προτείνει τα κράτη μέλη να επικαιροποιήσουν τα σχέδια έκτακτης ανάγκης τους, λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις που περιέχονται στην επισκόπηση ετοιμότητας της Επιτροπής για την ΕΕ.
Ακόμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να διευκολύνει τη δημιουργία ενός συντονισμένου σχεδίου μείωσης της ζήτησης της ΕΕ με εθελοντικά μέτρα περιορισμού σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Σε πνεύμα αλληλεγγύης, τα λιγότερο επηρεαζόμενα κράτη μέλη θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου προς όφελος των κρατών μελών που επηρεάζονται περισσότερο.
Για να συνοδεύσει αυτά τα μέτρα, μπορεί να είναι απαραίτητο ένα διοικητικό ανώτατο όριο τιμών για το φυσικό αέριο στην ΕΕ ως απάντηση σε πλήρη διακοπή του εφοδιασμού. Εάν εισαχθεί, θα πρέπει να περιορίζεται στη διάρκεια της έκτακτης ανάγκης της ΕΕ και δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο την ικανότητα της ΕΕ να προσελκύει εναλλακτικές λύσεις πηγές εφοδιασμού φυσικού αερίου και LNG για τους αγωγούς και για τη μείωση της ζήτησης.
Σχεδιασμός αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας για το μέλλον
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της Κομισιόν, η πρόσφατη έκθεση του ACER καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα θεμελιώδη στοιχεία του σχεδιασμού της αγοράς έχουν σημαντικά οφέλη για τους καταναλωτές. Σημειώνει επίσης ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την καλύτερη προστασία των καταναλωτών και για να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια σε προσιτές τιμές, να κάνει την αγορά πιο εύρωστη και ανθεκτική σε μελλοντικούς κραδασμούς και να την ευθυγραμμίζει περαιτέρω με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Ως εκ τούτου, η Κομισιόν καθορίζει μια σειρά ζητημάτων που πρέπει να μελετηθούν για τη βέλτιστη μελλοντική λειτουργία της αγοράς. Αυτά περιλαμβάνουν μέσα που βασίζονται στην αγορά για την προστασία των καταναλωτών από την αστάθεια των τιμών, μέτρα για την ενίσχυση της ανταπόκρισης στη ζήτηση και την προώθηση ατομικών συστημάτων ιδιοκατανάλωσης, τα κατάλληλα επενδυτικά σήματα και μια πιο διαφανή εποπτεία της αγοράς. Με βάση την ανάλυση που παρουσιάστηκε , η Επιτροπή θα ξεκινήσει διαδικασία εκτίμησης επιπτώσεων για πιθανές προσαρμογές στο σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
