Την υπερκάλυψη των στόχων για «πράσινη» διείσδυση το 2030 στο εγχώριο μείγμα προεξοφλεί η κινητικότητα που επικρατεί στον εγχώριο κλάδο ΑΠΕ, καθώς συνεχίζεται με καταιγιστικό ρυθμό η αδειοδοτική «ωρίμανση» νέων σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι, μόνο φέτος, έχουν υποβληθεί αιτήσεις συνολικής ισχύος 17 GW για τη χορήγηση Βεβαιώσεων Παραγωγού ΑΠΕ.
Υπενθυμίζεται ότι η λήψη Βεβαίωσης Παραγωγού από τη ΡΑΕ αποτελεί το πρώτο βήμα για την αδειοδότηση νέων «πράσινων» επενδύσεων, ώστε ένας παραγωγός να προχωρήσει στη συνέχεια στην περιβαλλοντική αδειοδότηση της σχεδιαζόμενης μονάδας. Οι υψηλές ταχύτητες με τις οποίες μπήκαν φέτος στα σκαριά καινούριοι σταθμοί «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τα αιτήματα για Βεβαιώσεις που υποβλήθηκαν εντός του έτους ξεπερνούν το χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ που προβλέπεται να αναπτυχθεί έως το 2030.
Έτσι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) θα προβλέπει ότι στο τέλος της τρέχουσας 10ετίας θα προστεθούν στα ήδη υπάρχοντα έργα σταθμοί συνολικής ισχύος 15 GW περίπου. Κάτι που σημαίνει ότι οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν μόνο φέτος υπερκαλύπτουν τους στόχους του ΕΣΕΚ, χωρίς μάλιστα να ληφθεί υπόψη ότι ήδη βρίσκεται υπό ανάπτυξη μία μεγάλη «μάζα» έργων. Τυπικά τουλάχιστον, ένα μεγάλο μέρος αυτών των 15 GW προς ανάπτυξη είναι ήδη κατοχυρωμένο από τους σταθμούς περίπου 11 GW που έχουν εξασφαλίσει σύνδεση στο δίκτυο διανομής και μεταφοράς.
Νέες μορφές εμπορικής εκμετάλλευσης
Σύμφωνα με αναλυτές, από τα έργα που εξασφαλίζουν Βεβαίωση Παραγωγού, θα υλοποιηθεί μόλις το 10-15%. Επομένως, η υποβολή αιτήσεων 17 GW δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πρόκειται να υλοποιηθούν σταθμοί ισόποσης ισχύος.
Ακόμη κι έτσι, όμως, η «βροχή» αιτήσεων συνεχίζει να αποτελεί ένδειξη του υψηλού επενδυτικού ενδιαφέροντος. Κι αυτό γιατί το 2022 είναι το πρώτο πλήρες έτος εφαρμογής της Εγγυητικής Επιστολής 35.000 ευρώ ανά MW, ως «φίλτρου» για την οικονομική φερεγγυότητα των ενδιαφερομένων, καθώς και για την πρόθεσή τους να υλοποιήσουν τους σχεδιαζόμενους σταθμούς.
Έτσι, αν και σίγουρα δεν έχουν εκλείψει οι «αιτήσεις ευκαιρίας», η αμείωτη «κρούση» για Βεβαιώσεις Παραγωγού υποδηλώνει παράλληλα πως συνεχίζεται η είσοδος νέων «παικτών» στην Ελλάδα (όπως για παράδειγμα fund), όπως επίσης ότι οι εταιρείες που ήδη δραστηριοποιούνται φιλοδοξούν να αυξήσουν τα χαρτοφυλάκιά τους. Μάλιστα, σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις, πρόκειται για επενδυτικά σχέδια τα οποία βασίζονται σε διαφορετικά μοντέλα αξιοποίησης από τη διεκδίκηση εγγυημένης «ταρίφας» μέσω των διαγωνισμών της ΡΑΕ.
Η βασικότερη εναλλακτική προοπτική εμπορικής αξιοποίησης, που αναδεικνύεται αυτή τη στιγμή, είναι η σύναψη συμβάσεων αγοραπωλησίας «πράσινης» ενέργειας («πράσινα» PPAs) με μεγάλους καταναλωτές ή προμηθευτές. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, τα σχετικά προσύμφωνα που έχουν υποβληθεί στον ΑΔΜΗΕ, ώστε τα αντίστοιχα έργα να προτεραιοποιηθούν στη σύνδεση στο σύστημα μεταφοράς, ξεπερνούν τα 5 GW.
Παράλληλα, αν και σε σημαντικά μικρότερο βαθμό, δεν λείπουν τα σχέδια για την ανάπτυξη μονάδων ΑΠΕ που θα συμμετέχουν απευθείας στις χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι, ήδη υπάρχουν νέα έργα (σχετικά μικρής ισχύος πάντως) τα έσοδα των οποίων προέρχονται από την πώληση της παραγωγής τους στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, όπως κάνουν και οι συμβατικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.
«Ορατές» παρενέργειες
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, οι φρενήρεις ρυθμοί ανάπτυξης του κλάδου (στα όρια της «υπερθέρμανσης» σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές) δεν είναι άμοιροι παρενεργειών, δημιουργώντας «μποτιλιάρισμα» στους φορείς που διεκπεραιώνουν τα επόμενα βήματα αδειοδότησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η «βροχή» αιτήσεων στον ΔΕΔΔΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ για σύνδεση.
Έτσι, έως τον Σεπτέμβριο, μόνο στον ΑΔΜΗΕ είχαν υποβληθεί ούτε λίγο ούτε πολύ αιτήσεις για έργα ΑΠΕ 24 GW, ώστε να κατακυρώσουν ηλεκτρικό «χώρο» στο σύστημα. Αν ληφθεί υπόψη ότι ήδη έργα περί τα 11 GW έχουν ήδη κατακυρώσει ηλεκτρικό «χώρο», τότε η μεγαλύτερη μερίδα των ήδη εκκρεμών αιτήσεων θα πρέπει να απορριφθεί.
Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, μία λύση που μπορεί να μετριάσει το πρόβλημα είναι να ξεσκαρταριστούν τα έργα που έχουν εξασφαλίσει σύνδεση, ώστε να ακυρωθούν οι προσφορές σύνδεσης σε πρότζεκτ τα οποία δεν έχουν προχωρήσει εδώ και χρόνια. Παράλληλα, η δυνατότητα περικοπών «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής στα νέα έργα, αλλά και το «κούρεμα» του μεγέθους των μονάδων, θα επιτρέψει να αυξηθεί ο αριθμός των επενδυτικών σχεδίων που σχεδιάζονται, συγκριτικά με τις δυνατότητες υποδοχής νέων «πράσινων» μονάδων που έχει το σύστημα αν εξακολουθεί να ισχύει το υφιστάμενο πλαίσιο.
