Με το δημοσιονομικό χώρο για νέα μέτρα στήριξης περιορισμένο και με τις ανάγκες πολλές λόγω της ακρίβειας αλλά και του εκλογικού κύκλου, μεγάλη έμφαση δίνεται πλέον από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης στο επενδυτικό σκέλος. Δηλαδή στα αναπτυξιακά κονδύλια της ΕΕ που προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ και άλλες πηγές. Και τούτο ως ένα συμπλήρωμα στη δυνατότητα παροχής στήριξης στην αγορά, ειδικά μέσω των δράσεων που αφορούν στην επιδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων, εργαζομένων, ανέργων καθώς και πολιτών (για παράδειγμα μέσα από προγράμματα εξοικονόμησης που θα τρέξουν το επόμενο διάστημα).
Ο στόχος βεβαίως στο πεδίο των κοινοτικών κονδυλίων είναι πρωτίστως αναπτυξιακός αλλά η συγκυρία της πλήρους ενεργοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης και της έναρξης του νέου ΕΣΠΑ (με δυνατότητα εμπροσθοβαρούς χρησιμοποίηση όλης της δύναμης πυρός των επιδοτήσεων της επταετίας), μπορεί να δώσει μια ανάσα, ικανοποιώντας πολλές παράλληλες επιδιώξεις και στόχους, όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές. διασφαλίζοντας έτσι
Το δημοσιονομικό πεδίο
Στο δημοσιονομικό πεδίο είναι σαφές ότι η επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα προς το 2% του ΑΕΠ από το 2024 και μετά είναι γραμμένη στην «πέτρα». Και τούτο θα πρέπει να αποδεικνύεται από τις επιδόσεις της κυβέρνησης τους επόμενους μήνες, με το βλέμμα και στην επενδυτική βαθμίδα.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η κυβέρνηση θα υπολογίσει τις επόμενες εβδομάδες τις δυνατότητες που έχει για μέτρα στήριξης (μόνιμου ή προσωρινού χαρακτήρα) μέσα από δύο βασικές πηγές: την υπερεκτέλεση του προϋπολογισμού, αλλά και το περίσσευμα στο μαξιλάρι που υπάρχει για την ενεργειακή κρίση.
«Εκτιμούμε ότι επιπλέον (δημοσιονομικός) χώρος θα δημιουργηθεί τον Φεβρουάριο» για πρόσθετες παρεμβάσεις στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών, δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας στον τηλεοπτικό σταθμό Action24. Συνδέεται, εξήγησε, με την πτώση των τιμών του φυσικού αερίου, αλλά και με την καλύτερη πορεία του Προϋπολογισμού μέχρι τώρα. Εξήγησε πως το Φεβρουάριο θα υπάρχουν εισηγήσεις προς τον Πρωθυπουργό και αυτός θα θέσει τις προτεραιότητες, επισημαίνοντας ωστόσο πως οι τιμές στα τρόφιμα θα παραμείνουν υψηλές για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Το πρόβλημα του πληθωρισμού έχει μετακινηθεί από τα καύσιμα και την ενέργεια περισσότερο προς τα τρόφιμα και εκεί επικεντρώνεται η προσπάθεια το επόμενο διάστημα, ανέφερε. Για τις επιλογές που θα γίνουν επισήμανε επίσης ότι είναι διαφορετικό πράγμα να υπάρχει εκτάκτως καλύτερη εικόνα και διαφορετικό να υπάρχει μία μόνιμη βελτίωση, καθώς αυτή η διάκριση μεταφράζεται σε έκτακτα μέτρα ή σε μόνιμα μέτρα.
Μίλησε για μεγάλη μεταβλητότητα και για την ανάγκη να υπάρχει σύνεση και νηφαλιότητα στις αποφάσεις. Όλα τα μέτρα εξετάζονται, είπε, επισημαίνοντας ότι τα μέτρα είναι αμοιβαία αποκλειόμενα με την έννοια των περιορισμών που διαμορφώνουν οι δημοσιονομικές συνθήκες.
Από την πλευρά του ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης μιλώντας στο ραδιόφωνο του Σκαϊ ανέφερε πως «πρέπει κανείς να είναι προσεκτικός γιατί ναι μπορεί να φανεί κάτι θετικό τον Φεβρουάριο και να φανεί ότι πάμε καλύτερα, αλλά έχουμε ακόμα έναν πόλεμο σε εξέλιξη, έχουμε ακόμη αύξηση των επιτοκίων, έχουμε ακόμη είσοδο σε μια ήπια επιβράδυνση των άλλων οικονομιών. Θέλει προσοχή» ανέφερε. Εξήγησε πως δεν μπορεί κανείς να πει τώρα ποιος θα είναι ο δημοσιονομικός χώρος, «δεν τον ξέρω γιατί υπάρχουν αβεβαιότητες».
Τα λεφτά για τον κουμπαρά
Δεξαμενή είναι ωστόσο τα 600 εκατομμύρια ευρώ «μαξιλάρι» για το ενεργειακό κόστος (στα 700 μαζί με το κονδύλι που έχει προβλεφθεί για το δημόσιο). Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου οικονομικών με βάση τις τρέχουσες τιμές φυσικού αερίου, απαιτείται μόνο το μισό ποσό για το μηχανισμό για το ρεύμα. Το ζήτημα είναι όμως πως ότι πρόβλεψη και να κάνει κάποιος τον Φεβρουάριο, πρέπει να έχει «προβολή» για όλο το έτος και τις ανάγκες που θα προκύψουν... Επιπλέον πηγές του ΥΠΟΙΚ εκτιμούν πως η υπέρβαση στόχου του 2022 μπορεί να είναι κατά 0,2% ή κατά 0,3% του ΑΕΠ (400-600 εκατ. ευρώ). Η εικόνα όμως συνδέεται και με τα κέρδη ομολόγων (τελευταία δόση) που δεν είναι ακόμη σαφές σε ποιο έτος θα καταγραφούν.
Το επενδυτικό σκέλος
Στο μέτωπο των επενδύσεων, εκατοντάδες προκηρύξεις αναμένονται το επόμενο διάστημα για έργα και επιδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και του ΕΣΠΑ και του αναπτυξιακού νόμου. Στο πεδίο του Ταμείου Ανάκαμψης επίσης αυξάνουν ταχύτητες και στα δάνεια, αλλά και οι πληρωμές για έργα που είναι στη φάση υλοποίησης. Έρχεται το «πακέτο» του «Εξοικονομώ» Επιχειρήσεων, αλλά και οι τουριστικές επιδοτήσεις. Θα εξαγγελθεί επίσης η νέα παρέμβαση που θα τροφοδοτηθεί από την Πρωτοβουλία REPowerEU και θα επιδοτεί επιχειρήσεις για την αυτοπαραγωγή ενέργειας με σκοπό την αποθήκευσή της και την ιδιοκατανάλωσή της. Πιο πριν θα τρέξει η ανάλογη δράση από το ΕΣΠΑ.
Στα μέτρα στήριξης του Ταμείου Ανάκαμψης που ήδη τρέχουν περιλαμβάνονται μία σειρά από δράσεις, εκ των οποίων κάποιες λήγουν σύντομα:
· Έξυπνη Μεταποίηση. Στόχος της δράσης, είναι η επιτάχυνση της βιομηχανικής μετάβασης μέσω της ψηφιοποίησης των επιχειρησιακών και παραγωγικών λειτουργιών για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και τη δημιουργία μιας ανθεκτικής βιομηχανίας. Περίοδος υποβολής: 07/12/2022 - 01/02/2023 Ενεργή
· «Νέα Βιομηχανικά Πάρκα». Το πρόγραμμα στοχεύει στη δημιουργία νέων βιομηχανικών πάρκων και η επέκταση και η αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών με πράσινο χαρακτήρα, η οποία έχει ως στόχο τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των βιομηχανικών πάρκων και την απανθρακοποίηση της βιομηχανικής δραστηριότητας της χώρας. Περίοδος υποβολής: 23/12/2022 - 23/02/2023 Ενεργή
· Ψηφιακές Συναλλαγές. Το πρόγραμμα ενισχύει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ελληνική επικράτεια για την υιοθέτηση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων ων που υποστηρίζουν τις διαδικασίες τιμολόγησης , έκδοσης διακίνησης φορολογικών παραστατικών και διενέργειας ηλεκτρονικών πληρωμών.
· Συγκρότηση Μητρώου Παρόχων Πιστοποίησης προσώπων για το έργο «Προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων και επανακατάρτισης εργαζομένων σε όλους τους κλάδους της οικονομίας με έμφαση στις ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες». Συγκρότηση Μητρώου Παρόχων Πιστοποίησης Προσώπων
· «Πράσινα Ταξί». Το πρόγραμμα «ΠΡΑΣΙΝΑ ΤΑΞΙ» ενισχύει ιδιοκτήτες Επιβατηγών Δημόσιας Χρήσης οχημάτων ΤΑΞΙ για την αγορά ή χρονομίσθωση (leasing) αμιγώς ηλεκτρικού Ε.Δ.Χ. οχήματος ΤΑΞΙ (BEV), με ταυτόχρονη υποχρεωτική απόσυρση παλαιού Ε.Δ.Χ. οχήματος ΤΑΞΙ, καθώς και της αγοράς και εγκατάστασης «έξυπνου» σημείου επαναφόρτισης ηλεκτρικού οχήματος. Περίοδος υποβολής: 09/01/2023 - 31/12/2023 Ενεργή
· «Ενίσχυση Υδατοκαλλιεργειών». Το έργο στοχεύει στην ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας, τον εκσυγχρονισμό των προϊόντων, την ανάπτυξη φιλικών προς το κλίμα διεργασιών, τη βελτιστοποίηση της παραγωγής, τη μεταφορά τεχνογνωσίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων, τη δημιουργία τράπεζας γενετικού υλικού για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.
· Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων για την απασχόληση 10.000 ανέργων που αντιμετωπίζουν εμπόδια στην ένταξη ή επανένταξή τους στην αγορά εργασίας. Σκοπός του προγράμματος είναι η δημιουργία 10.000 νέων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης για ανέργους που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες ή αντιμετωπίζουν εμπόδια στην ένταξη ή επανένταξή τους στην αγορά εργασίας.
· Πρόγραμμα προεργασίας για 10.000 ανέργους νέους ηλικίας 18-30 ετών. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενίσχυση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας και την αντιμετώπιση της διαρροής εργατικού δυναμικού μέσω της απόκτησης εργασιακής εμπειρίας 10.000 νέων.
· Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων για την απασχόληση 10.000 μακροχρονίων ανέργων ηλικίας 45 ετών και άνω, σε περιοχές θύλακες υψηλής ανεργίας. Αντικείμενο της δράσης είναι η δημιουργία 10.000 νέων θέσεων εργασίας, πλήρους απασχόλησης με την πρόσληψη μακροχρονίων ανέργων, εγγεγραμμένων στο μητρώο ανεργίας της Δ.ΥΠ.Α, ηλικίας 45 ετών και άνω, σε περιοχές θύλακες υψηλής ανεργίας της χώρας.
Τα κονδύλια του ΕΣΠΑ
Ήδη το πρώτο πακέτο του 1 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα έχει προαναγγελθεί και η πρώτη δράση (για την ψηφιακή μετάβαση) ξεκινά στις 31 Ιανουαρίου και ακολουθεί η ψηφιακή μετάβαση. Συνολικά οι 2 αυτές δράσεις περιλαμβάνουν 5 προγράμματα και θα λειτουργήσουν για πρώτη φορά με βάση τη διαδικασία της σειράς προτεραιότητας.
Αυτή είναι μόνο η αρχή καθώς τους επόμενους μήνες θα προκηρυχθεί ένα μεγάλο πακέτο επιδοτήσεων και έργων από πολλά υπουργεία αλλά και από περιφέρειες που έχουν υψηλή ωριμότητα. Ενδεικτικά μόνο από το πακέτο επιδοτήσεων του προγράμματος Ανταγωνιστικότητα, ακολουθούν οι εξής δράσεις:
· *ΕΡΕΥΝΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ Ενίσχυση έρευνας & καινοτομίας. Ανάπτυξη και ενίσχυση των ικανοτήτων της έρευνας και της καινοτομίας και αξιοποίηση των προηγμένων τεχνολογιών. σταδιακά θα προκηρυχθούν οι επιμέρους παρεμβάσεις: Παρέμβαση Ι, ΙΙΙ (για επιχειρήσεις) το 1ο τρίμηνο 2023, Παρέμβαση IΙ (για συνεργασίες επιχειρήσεων με ερευνητικούς φορείς) και Παρέμβαση ΙV (σφραγίδα αριστείας) το 2ο τρίμηνο 2023
· ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΜΒΩΝ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ - ΕΚΨΚ (EUROPEAN DIGITAL INNOVATION HUBS - EDIHS) ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ. Εκμετάλλευση των οφελών της ψηφιοποίησης για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις, τους ερευνητικούς φορείς και τις Δημόσιες Αρχές.
· ΝΕΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΝΕΟ ΤΕΠΙΧ). Ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ και δημιουργία θέσεων εργασίας στις ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγικών επενδύσεων.
Επίσης ήδη τρέχουν μια σειρά από δράσεις που συνοδεύουν το ΕΣΠΑ που ολοκληρώνεται, οι εξής:
· *Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών απασχόλησης νέων ελεύθερων επαγγελματιών ηλικίας 20 έως 44 ετών, που ανήκουν σε περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες όπως οι Ρομά.
· Ανάπτυξη δεξιοτήτων εργαζομένων, για την προσαρμογή τους στο νέο αναπτυξιακό μοντέλο της Οικονομίας.
· Απόκτηση ακαδημαϊκής διδακτικής εμπειρίας σε νέους επιστήμονες κατόχους διδακτορικού για το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 -
· Προγράμματα κατάρτισης εργαζομένων σε διάφορους κλάδους της οικονομίας. Χρηματοδότηση προγραμμάτων κατάρτισης και πιστοποίησης εργαζομένων διαφόρων εργασιακών κλάδων με σκοπό την απόκτηση νέων εξειδικευμένων και οριζόντιων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Τα προγράμματα υλοποιούν επαγγελματικοί και κλαδικοί φορείς.
