Την ανάγκη εξεύρεσης της λεπτής γραμμής ισορροπίας στα μέτρα στήριξης κατά της ακρίβειας και τις αυξήσεις μισθών από τις κυβερνήσεις των χωρών της Ευρωζώνης, ώστε να μην αναζωπυρωθεί ο πληθωρισμός, εξήρε ο πρόεδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντόναχιου.
«Μέχρι στιγμής οι αποφασεις ήταν ζυγισμένες και αυτό πρέπει να συνχειστεί» διαπίστωσε και τόνισε πως αν και το outlook για φέτος ενέχει προκλήσεις και προβλέπεται χαμηλή ανάπτυξη, οι οικονομίες των χωρών της Ευρωζώνης δεν θα υπεσέλθουν σε ύφεση, όμως «απαιτείται προσοχή αλλά και περισσότερη αυτοπεποίθηση».
Παράλληλα, επεσήμανε πως σε σχέση με το περσινό καλοκαίρι μειώθηκαν οι τιμές ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις και τα πιο πεσιμιστικά σενάρια για την πορεία της οικονομίας δεν υλοποιήθηκαν αλλά οι τιμές παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχουν κίνδυνοι και πρέπει να παρακολουθηθούν από κοντά ενώ δεν υφίσταται χώρος για εφησυχασμό και οι προσπάθειες θα πρέπει να συνεχιστούν τόσο για την μετάβαση σε άλλες μορφές ενέργειας όσο και για την εξοικονόμησή της.
«Γενικότερα, οι κίνδυνοι παραμένουν σαφώς και πρέπει να παρακολουθούνται πολύ στενά και δεν υπάρχει κανένα περιθώριο εφησυχασμού. Οι εξελίξεις όσον αφορά τη ζήτηση και την αποθήκευση ήταν ικανοποιητικές, αλλά πρέπει να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας να αλλάξουμε τις πηγές ενέργειας μας και να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας» επεσήμανε χαρακτηριστικά.
Η αγορά εργασίας στην ΕΕ παραμένει ισχυρή και παρουσιάζει ανθεκτικότητα παρά τις κρίσεις που πέρασαν και το 2022 ήταν μια θετική χρονιά καθώς συνεχίστηκαν οι προσλήψεις αλλά και η ανεργία υποχώρησε σε ιστορικό χαμηλό ρεκόρ, ωστόσο τόνισε πως το 2023 ίσως είναι πιο δύσκολο.
Ο επικεφαλής του Eurogroup έκανε λόγο για ανάγκη να στηριχτεί η αγοραστική δύναμη των αδύναμων με προσοχή και είναι μια ισορροπία που δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τις κυβερνήσεις, αλλά και από τις διαπραγματεύσεις εργαζομένων-εργοδοτών.
«Ιδιαίτερο βάρος δώσαμε στην παρακολούθηση των τάσεων στους ονομαστικούς μισθούς, οι οποίες, σε συνδυασμό με τη συγκρατημένη οικονομική ανάπτυξη, θα μπορούσαν ενδεχομένως να υπονομεύσουν ορισμένες από τις καλές επιδόσεις της αγοράς εργασίας. Χρειαζόμαστε μια ισορροπία μεταξύ της στήριξης των πιο ευάλωτων αντισταθμίζοντας την απώλεια της αγοραστικής τους δύναμης και των συνολικών αυξήσεων των μισθών, ώστε να μην τροφοδοτείται η αύξηση του πληθωρισμού. Αυτό δεν είναι εξ ολοκλήρου στο χέρι μας γιατί αυτές οι διαδικασίες προφανώς καθοδηγούνται από τους εργαζόμενους, τους εργοδότες και τους εκπροσώπους τους. Αλλά μέχρι στιγμής οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί έχουν ζυγισθεί, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να συνεχιστεί» διεμήνυσε.
Η οικονομία της ζώνης του ευρώ περνά αυτό τον χειμώνα σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι κάποιοι αρχικά εκτιμούσαν, σημείωσε και πρόσθεσε πως αν και η ανάπτυξη μπορεί να είναι ισχνή, η ύφεση δεν αποτελεί κεντρικό σενάριο. «Υπάρχει προσοχή, αλλά υπάρχει και περισσότερη αυτοπεποίθηση» δήλωσε.
«Με την οικονομία να δείχνει την ανθεκτικότητά της και τις τιμές της ενέργειας να πέφτουν, έχουμε τώρα μια μικρή ευκαιρία να επανεκτιμήσουμε και να αξιολογήσουμε τις δημοσιονομικές μας πολιτικές, ιδίως καθώς οι υπουργοί κάνουν απολογισμό και λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τα μεμονωμένα μέτρα ενεργειακής στήριξης σε εθνικό επίπεδο. Πρέπει να εξετάσουμε την ύπαρξη ενός επιπέδου δημοσιονομικής στήριξης που να αντικατοπτρίζει τις αλλαγές που αναμένουμε να συμβούν όσον αφορά την τιμή της ενέργειας και το γενικό επίπεδο του πληθωρισμού. Αυτό είναι σημαντικό προκειμένου να μειωθεί το συνολικό δημοσιονομικό κόστος και να επιτευχθεί ο κατάλληλος δημοσιονομικός προσανατολισμός, ενώ παράλληλα να προστατεύονται οι πιο ευάλωτοι και να διατηρούνται τα κίνητρα για την πράσινη μετάβαση. Το Eurogroup θα συνεχίσει τον ρόλο του όσον αφορά τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών και αυτό θα είναι ένα από τα κύρια θέματα στην επόμενη συνάντησή μας τον Μάρτιο» συμπλήρωσε ο κ. Ντόναχιου.
Ακόμη πιο στοχευμένα μέτρα στήριξης
Από την πλευρά του, ο Επίτροπος για την Οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι, επανέλαβε πως η αγορά εργασίας είναι ανθεκτική και η ανεργία υποχώρησε στο 6,6% που αποτελεί ιστορικό χαμηλό και εμφανίστηκε σίγουρος πως η ευρωζώνη δεν θα μπει σε υφεσιακή πορεία φέτος.
«Χρειάζεται προσοχή και αυτοπεποίθηση» σημείωσε και υπογράμμισε πως ο πληθωρισμος θα αποκλιμακωθεί νωρίτερα από ό,τι αναμένονταν, παρόλο που ο δομικός πληθωρισμός ανεβαίνει οριακά. «Καλύτερα από το αναμενόμενο, δεν σημαίνει καλά. Δεν λέμε πως έχουμε μπροστά μας μια περίοδο μεγάλης οικονομικής μεγέθυνσης αλλα η κατάσταση είναι καλύτερη από ό,τι περιμέναμε» τόνισε και εστίασε στην ανάγκη συνεργασίας για συντονισμένες λύσεις στα κοινά προβλήματα.
Οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών τις πρώτες πέντε εβδομάδες του 2023 έπεσαν στο 7,5% έναντι 37% το αντίστοιχο διάστημα του 2021, και υπό το πρίσμα της πτώσης των τιμών ενέργειας, πρέπει να επιτραπεί στις κυβερνήσεις να σταματήσουν τα μέτρα στήριξης και αυτά που μείνουν να γίνουν πιο στοχευμένα, όπως σημείωσε.
«Επομένως, η πτώση των τιμών της ενέργειας θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις να καταργήσουν σταδιακά τα μέτρα ενεργειακής στήριξης και να καταστήσουν τα υπόλοιπα πιο στοχευμένα. Και τους ενθαρρύνουμε να το κάνουν. Υπάρχει ένα στενό παράθυρο ευκαιρίας τους επόμενους μήνες για βελτίωση της ποιότητας των μέτρων, καταργώντας πρώτα τα πιο δαπανηρά και λιγότερο αποτελεσματικά μέτρα και αυτά που δεν ωφελούν τους πιο ευάλωτους. Για να είμαστε ξεκάθαροι, δεν έχουμε βγει ακόμα από το δάσος. Οι τιμές της ενέργειας παραμένουν πολύ πάνω από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν τα τελευταία χρόνια και ενδέχεται να παραμείνουν ασταθείς, ενώ οι ελλείψεις προσφοράς ενδέχεται να εμφανιστούν εκ νέου τους επόμενους μήνες. Και φυσικά, το REPowerEU είναι εκεί για να υποστηρίξει μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, μαζί με το RRF, για να μειώσει την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα. Η ανθεκτικότητα της αγοράς εργασίας οφείλεται τουλάχιστον εν μέρει στην επιτυχία των πολιτικών μας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που υποστηρίζονται από το SURE, το οποίο απέτρεψε την καταστροφή πολλών θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας» σημείωσε.
Πολλές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει η ΕΕ αφορούν:.
- Τον πληθωρισμό και τη διάβρωση της αγοραστικής δύναμης, σε ένα πλαίσιο όπου η αύξηση των μισθών πρέπει να παραμείνει συνεπής με τον στόχο αντιμετώπισης του υψηλού πληθωρισμού. Οι μισθοί αυξήθηκαν αλλά δεν συμβάδισαν με τον πληθωρισμό πέρυσι.
- Οι μετασχηματισμοί που επηρεάζουν τις αγορές εργασίας: η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, η δημογραφική αλλαγή, καθώς και η τρέχουσα προσαρμογή στον απόηχο της ενεργειακής κρίσης. Και όλα αυτά απαιτούν προσπάθεια και στόχο τις δεξιότητες.
- Οι χειμερινές οικονομικές προβλέψεις δείχνουν μια κάπως καλύτερη εικόνα από ό,τι αναμενόταν το περασμένο φθινόπωρο
«Τώρα μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η ζώνη του ευρώ θα αποφύγει την ύφεση φέτος. Με προσοχή, όπως είπε ο Πρόεδρος. Αυτά όμως είναι τα δεδομένα. Τέλος, πρέπει να πω ότι η προοπτική εξαρτάται όπως πάντα και από την πολιτική. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να συντονιστούμε και να δείξουμε ξανά αποφασιστικότητα και φιλοδοξία στην ανάπτυξη κοινών απαντήσεων στις προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε» κατέληξε.
Eurogroup προς κράτη - μέλη: Κάντε αλλαγές στα φορολογικά κλιμάκια και εκπτώσεις φόρου – Τα εναλλακτικά μέτρα στήριξης κατά της ακρίβειας
Όπως έγραψε το insider.gr την Παρασκευή, εναλλακτικές παρεμβάσεις για να καλυφθεί το κόστος του πληθωρισμού στην αγοραστική δύναμη των πολιτών χωρίς τις δευτερογενείς αρνητικές επιπτώσεις που θα είχε μία μεγάλη και οριζόντια άνοδος των ονομαστικών μισθών στην οικονομία και στην ανταγωνιστικότητά της στο μέλλον προτείνει το Eurogroup σε έγγραφο εργασίας που θα συζητηθεί στη σύνοδο της Δευτέρας με τίτλο «Euro area labour markets - Recent developments and challenges ahead».
Μεταξύ άλλων προτείνεται και αλλαγή των εισοδηματικών κλιμακίων στη φορολογία εισοδήματος ούτως ώστε να μην υπάρχουν αδικίες στη φορολόγηση από μία ονομαστική άνοδο των μισθών (και όχι πραγματική), η οποία θα οδηγήσει με τη σειρά της σε υψηλότερες μισθολογικές απαιτήσεις. Εναλλακτικά προτείνονται εκπτώσεις φόρου που θα αποφασισθούν εκ των υστέρων, σε περιπτώσεις που αποδεικνύεται ότι υπάρχει αύξηση της φορολόγησης εξαιτίας του ίδιου παράγοντα.
Στις προτάσεις πολιτικής που αναγράφονται στο ίδιο έγγραφο περιλαμβάνεται και ένας διαφορετικός τρόπος υπολογισμού των μισθολογικών αυξήσεων με δείκτη τιμών στον οποίον δεν θα περιλαμβάνονται οι αυξήσεις από εξωγενείς πήγες όπως η ενεργειακή κρίση. Επίσης θεωρείται πως θα πρέπει να «τιμαριθμοποιούνται» και τα επιδόματα που δίδονται, αλλά και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.
Στο ίδιο έγγραφο παρατίθεται αναλυτικά στοιχεία των προβολών για ονομαστικές και πραγματικές αυξήσεις μισθών σε όλα τα κράτη και στην Ελλάδα. Σε αυτές φαίνεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μία ενδιάμεση κατάσταση υψηλής ανόδου ονομαστικών μισθών (πάνω από τον μέσο όρο), αλλά κάλυψης το 2024 οριακά των απωλειών που θα υποστούν οι μισθοί λόγω του πληθωρισμού (δηλαδή με μηδενική πραγματική αύξηση μισθού ενώ στα πιο πολλά κράτη της ΕΕ υπάρχει θετικό πρόσιμο το ίδιο έτος).
Αναλυτικά, το έγγραφο του Eurogroup προτείνει για την αντιμετώπιση διανεμητικών ζητημάτων αλλά και της διάβρωσης της αγοραστικής δύναμης πως η πολιτική που θα ασκηθεί θα πρέπει να αφορά στην επάρκεια των διχτυών ασφαλείας και των δικαιωμάτων κοινωνικής ασφάλισης. Τα δίχτυα κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να αντιμετωπίζουν βραχυπρόθεσμα κινδύνους που συνδέονται με την ενεργειακή κρίση, όπως η διάβρωση της αγοραστικής δύναμης και, πιο διαρθρωτικά, τις αλλαγές στις επιχειρηματικές πρακτικές (συμπεριλαμβανομένων των διαφορετικών μορφών αυτοαπασχόλησης). Πρέπει επίσης να καλύπτουν τους εργαζόμενους που επηρεάζονται από τους τεχνολογικούς μετασχηματισμούς και τις διαρθρωτικές αλλαγές που συνδέονται με την πράσινη μετάβαση.
Στοχευμένα μέτρα
Γίνεται σαφές και πάλι πως «οι πολιτικές εισοδηματικής στήριξης για την άμβλυνση του αντίκτυπου των υψηλών τιμών ενέργειας στα νοικοκυριά θα πρέπει να σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι στοχευμένες, προσωρινές και να μην αποδυναμώνουν τα κίνητρα για την εξοικονόμηση ενέργειας». Η αναφορά συνδέεται με την απόφαση του Eurogroup τα μέτρα στήριξης να στοχεύουν τους ευάλωτους και να χορηγούνται με όρους εισοδηματικής στήριξης αντί για μειώσεις των τιμών της ενέργειας, με σκοπό τη διατήρηση των κινήτρων για εξοικονόμηση ενέργειας.
Παράλληλα οι πολιτικές θα πρέπει να μετριάσουν την απώλεια αγοραστικής δύναμης, ιδίως για τις ευάλωτες ομάδες, αντανακλώντας παράλληλα τις μεσοπρόθεσμες εξελίξεις της παραγωγικότητας και περιορίζοντας τις δευτερογενείς επιπτώσεις στον πληθωρισμό. Αυτό προτείνεται να γίνει με τις εξής επιλογές/πολιτικές κατευθύνσεις:
- οι παρεμβάσεις για να περιοριστεί η απώλεια της αγοραστικής δύναμης είναι σημαντική ιδιαίτερα για τις ευάλωτες ομάδες, οι οποίες υπέστησαν ισχυρότερες μειώσεις στα πραγματικά εισοδήματα λόγω των καταναλωτικών τους προτύπων. Αυτός ο στόχος απαιτεί έγκαιρη και επαρκή επικαιροποίηση των επιδομάτων, του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και των κατώτατων μισθών.
- Η μισθολογική πολιτική του δημοσίου θα πρέπει να εξισορροπεί την ανάγκη μετριασμού της απώλειας της αγοραστικής δύναμης με εκείνη της συγκράτησης του πληθωρισμού, ιδίως σε χώρες όπου ο καθορισμός των μισθών στο δημόσιο τομέα παρέχει κατεύθυνση για τον καθορισμό των μισθών στον ιδιωτικό τομέα.
- Σε ό,τι αφορά τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα, οι συντονισμένες συλλογικές διαπραγματεύσεις και ο εποικοδομητικός κοινωνικός διάλογος μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία της αγοραστικής δύναμης, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τον περιορισμό του κινδύνου δευτερογενών επιπτώσεων, μεταξύ άλλων με την προώθηση του συντονισμού του καθορισμού των μισθών και την καλύτερη ενσωμάτωση του μακροοικονομικού πλαισίου στον καθορισμό των μισθών. Οι κυβερνήσεις μπορούν να διαδραματίσουν, μεταξύ άλλων με την προώθηση κοινωνικών συμφώνων και με τη συμμετοχή σε τριμερείς συμφωνίες-πλαίσια.
- Σε συστήματα όπου η εκ των υστέρων αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή είναι ευρέως διαδεδομένη, ο κίνδυνος δευτερογενών επιπτώσεων θα μπορούσε να μετριαστεί με την αναθεώρηση των χαρακτηριστικών του μηχανισμού τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, μεταξύ άλλων λαμβάνοντας υπόψη μόνο εν μέρει τον αντίκτυπο της εισαγόμενης ενέργειας στον δείκτη τιμών που χρησιμοποιείται για την αύξηση των μισθών ή λαμβάνοντας υπόψη άλλα χαρακτηριστικά του μηχανισμού τιμαριθμικής αναπροσαρμογής (για παράδειγμα, χρονικές παραμέτρους).
- Τα μέτρα στο φορολογικό πεδίο μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην πρόληψη του κινδύνου των δευτερογενών επιπτώσεων. Προτείνεται η επικαιροποίηση κλιμακίων της φορολογικής κλίμακας ή η εκ των υστέρων αποζημίωση των φορολογουμένων για την αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης που συνδέεται με την αύξηση του ονομαστικού εισοδήματος που προκύπτει από τον υψηλό πληθωρισμό. Και τούτο καθώς μία τέτοια κίνηση θα επέτρεπε την ανάκτηση της αγοραστικής δύναμης που δεν θα βασίζεται μόνο στην αύξηση των ονομαστικών μισθών.
