Τα «σήματα» της αγοράς για το κόστος του αερίου στην Ευρώπη δείχνουν ότι έως το τέλος του 2024 ναι μεν θα διατηρηθεί η εικόνα αποκλιμάκωσης της ενεργειακής κρίσης, ωστόσο οι τιμές θα παγιωθούν σε υψηλότερα επίπεδα, από αυτά που καταγράφονταν πριν ξεκινήσει το ανοδικό «ράλι», από τον Σεπτέμβριο του 2021. Αυτό επισημαίνεται στις Εαρινές Εκτιμήσεις της Κομισιόν, σύμφωνα με την οποία τα προθεσμιακά συμβόλαια στον ολλανδικό εικονικό κόμβο (TTF) δείχνουν πως το αέριο θα σταθεροποιηθεί λίγο πάνω από τα 50 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, μέχρι το τέλος του επόμενου χειμώνα.
Όπως υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά, το νούμερο αυτό αντιστοιχεί στο 1/6 περίπου της τιμής στην οποία διαπραγματευόταν το αέριο κατά την περσινή περίοδο κορύφωσης της κρίσης. Ωστόσο, είναι υπερδιπλάσιο από το κόστος που είχε το καύσιμο πριν από την ενεργειακή κρίση.
Σύμφωνα με τις Εαρινές Εκτιμήσεις, η αποκλιμάκωση του κόστους του καυσίμου από τις αρχές του έτους έχει επηρεάσει και τις προβλέψεις της αγοράς για την εξέλιξή του μέχρι το τέλος του 2024 – κάτι που, με τη σειρά του, αποτυπώνεται στα επίπεδα στα οποία διαμορφώνονται τα προθεσμιακά συμβόλαια. Είναι ενδεικτικό ότι, σε σχέση με τις Χειμερινές Εκτιμήσεις (που ανακοινώθηκαν τον Φεβρουάριο), οι προβλέψεις για τις τιμές του καυσίμου το 2023 είναι μειωμένες κατά 24% και για το 2024 κατά 12%.
Μάλιστα, και τότε όπως και τώρα, προβλέπεται μικρή αύξηση του αέριου περίπου από μέσα του χειμώνα, η οποία θα διατηρηθεί στη συνέχεια. Ως συνέπεια, με βάση τις νέες προβλέψεις, το 2024 εκτιμάται ότι θα κλείσει περίπου στα 56 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Κίνδυνοι νέας ανάφλεξης των τιμών
Η Κομισιόν σπεύδει πάντως να τονίσει ότι επικρατεί υψηλή αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη των τιμών αερίου, με συνέπεια να μην μπορούν να αποκλειστούν πιο αρνητικά σενάρια, σύμφωνα με τα οποία θα υπάρξει αύξηση της ζήτησης, που με τη σειρά της θα δημιουργήσει εκ νέου ανατιμητικές πιέσεις. Η αύξηση αυτή είναι πιθανόν να προκληθεί από μία σειρά πιθανών λόγων, ξεκινώντας από τον συνδυασμό ενός ιδιαίτερα κρύου χειμώνα με ένα θερμό καλοκαίρι, ο οποίος θα αύξανε τις ανάγκες για θέρμανση και ψύξη αντίστοιχα.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί αν οι τιμές του καυσίμου μειώνονταν σε τέτοια επίπεδα, ώστε να εξαλειφθούν τα κίνητρα για εξοικονόμηση φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα θα αντιστρεφόταν η στροφή στην ηλεκτροπαραγωγή με καύσιμο άνθρακα (έναντι του αερίου) την οποία ακολούθησαν από πέρυσι ορισμένα κράτη-μέλη.
Το ίδιο αποτέλεσμα θα ήταν δυνατόν να επέλθει από την αύξηση της ζήτησης για LNG στην Κίνα, όπως επίσης και από τυχόν ανάγκη για ενίσχυση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο φυσικό αέριο, λόγω μικρής διαθεσιμότητας των πυρηνικών και υδροηλεκτρικών σταθμών. Στον αντίποδα, οι ήπιες καιρικές συνθήκες και η αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ πιθανόν να οδηγούσαν σε μικρότερες τιμές αερίου, από αυτές που υποδεικνύουν αυτή τη στιγμή τα προθεσμιακά συμβόλαια.
Κλειδί ο «κόφτης» 15%
Σε κάθε περίπτωση, η Κομισιόν επισημαίνει πως στη συγκράτηση των τιμών θα συνέβαλε η επίτευξη από τα κράτη-μέλη του εθελοντικού στόχου για μείωση της κατανάλωσης αερίου κατά 15%, μέχρι τον Μάρτιο του 2024. Υπενθυμίζεται ότι ο στόχος αυτός τέθηκε για πρώτη φορά σε ισχύ το περασμένο καλοκαίρι, καλύπτοντας την περίοδο Αύγουστος 2022 – Μάρτιος 2023, ενώ συμφωνήθηκε να παραταθεί για έναν ακόμη χρόνο.
Παράλληλα, όπως αναφέρεται στις Εαρινές Εκτιμήσεις, η εφαρμογή του μέτρου θα παίζει ρόλο «κλειδί» στην αναπλήρωση των ευρωπαϊκών αποθηκών με αέριο, και στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας. Όσον αφορά τις ευρωπαϊκές αποθήκες, η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι η Ε.Ε. ξεκινά από θετική αφετηρία, καθώς τα επίπεδα πλήρωσης ήταν στο 61% στις αρχές του τρέχοντος Μήνα, σημαντικά υψηλότερα από τα επίπεδα του 2022 (37%) και πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 2016-20 (43%). Έτσι, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις ώστε, έως την 1η Νοεμβρίου 2023, να είναι ξανά γεμάτες κατά 90%, όπως προβλέπεται.
Υπενθυμίζεται ότι ο «κόφτης» 15% τηρήθηκε για την περίοδο μέχρι τον Μάρτιο του 2023, με περιστολή της ζήτησης για αέριο από τη συντριπτική πλειονότητα των κρατών (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα). Με βάση τις Εαρινές Εκτιμήσεις, εάν η παρατηρούμενη μείωση στη ζήτηση αερίου διατηρηθεί, το βασικό σενάριο της Επιτροπής προβλέπει ότι τα επίπεδα αποθήκευσης θα αγγίζουν τα 95 bcm (δισ. κυβικά μέτρα) έως το τέλος Οκτωβρίου 2023, και ως εκ τούτου θα είναι πάνω από τον στόχο αποθήκευσης του 90%.
Επίσης, το «ψαλίδι» της ζήτησης όλο τον επόμενο χειμώνα θα έχει ως συνέπεια στα τέλη του Μαρτίου 2024 να έχουν απομείνει στις αποθήκες εφεδρικές ποσότητες αερίου 43 bcm. Αν όμως δεν επιτευχθεί ο στόχος του 15%, τότε στο τέλος του επόμενης χειμερινής περιόδου τα επίπεδα πλήρωσης θα είναι σχετικά χαμηλά.
