Η αξιοποίηση μέχρι και του τελευταίου ευρώ των κονδυλίων άνω των 65 δισ. ευρώ που προορίζονται για τη χώρα μας από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ μέχρι το 2027, αποτελεί το μεγάλο στοίχημα του νέου οικονομικού επιτελείου με βασικούς στόχους την επίτευξη μέσου ρυθμού ανάπτυξης 3% στην τετραετία αλλά και την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. O σχεδιασμός στα αρμόδια υπουργεία έχει ήδη ξεκινήσει καθώς το επόμενο διάστημα θα πρέπει να προχωρήσουν, η υλοποίηση δράσεων, η εκπλήρωση οροσήμων αλλά και η ενορχήστρωση όλων των διαθέσιμων αναπτυξιακών εργαλείων όπως η Αναπτυξιακή Τράπεζα, τα ΣΔΙΤ και οι Στρατηγικές Επενδύσεις.
ΕΣΠΑ
Ένας κρίσιμο πεδίο είναι η αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ, για το οποίο όπως έχει γράψει το insider.gr η κυβέρνηση έχει να κερδίσει δύο στοιχήματα. Το πρώτο στοίχημα αφορά το ΕΣΠΑ 2014-2020, που ολοκληρώνεται στο τέλος του χρόνου. Στο πεδίο της αξιοποίησης των πόρων έχουν γίνει σημαντικά βήματα τα προηγούμενα χρόνια με τον μέσο όρο απορρόφησης να ξεπερνά το 86%, όμως μέσα στους επόμενους έξι μήνες θα πρέπει να προχωρήσει ομαλά η μεταφορά κονδυλιών ειδικά σε προγράμματα που παρουσιάζονται μεγάλες υπερδεσμεύσεις ώστε να μην χαθούν κονδύλια, αλλά και να μην επιβαρυνθούν τα κρατικά ταμεία.
Το δεύτερο στοίχημα των επόμενων μηνών αφορά το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 για το οποίο στόχος είναι μέχρι το τέλος του έτους να έχει προκηρυχθεί το 1/3 του προϋπολογισμού των δράσεων. Στο πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα τρέχουν ήδη οι δράσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη μετάβαση με πάνω από 8.300 αιτήσεις από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ύψους 780 εκατ. ευρώ. Το νέο ΕΣΠΑ θα διοχετεύσει πόρους 26,5 δισ. ευρώ σε δράσεις, οι οποίες εκτιμάται ότι μπορούν να αυξήσουν το ΑΕΠ της χώρας σχεδόν κατά 63 δισ. ευρώ ως το 2035, δημιουργώντας παράλληλα 125.000 νέες θέσεις εργασίας.
Ταμείο Ανάκαμψης
Η συνέχεια στην μέχρι σήμερα καλή πορεία που έχει η χώρα μας στην αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ένας ακόμη βασικός στόχος του οικονομικού επιτελείου. Το συνολικό ποσό που έχει εκταμιευθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς την Ελλάδα ανέρχεται στα 11 δισ. ευρώ (προκαταβολή, δύο δόσεις επιδοτήσεων και μία δανείων) ενώ έχει υποβάλλει και ένα επιπλέον αίτημα για μία δόση επιδοτήσεων (για τα ορόσημα του 2ου εξαμήνου του 2022), που θα προχωρήσει τους επόμενους μήνες. Από το συγκεκριμένο αίτημα θα εισρεύσει στα κρατικά ταμεία 1,72 δισ. ευρώ, που αφορά στο σκέλος των επιδοτήσεων του «Ελλάδα 2.0». Με την προσθήκη αυτού του ποσού, η ρευστότητα από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης θα διαμορφωθεί στα 12,8 δισ. ευρώ. ( κάθε δόση επιδοτήσεων είναι 1,72 δισ. ευρώ και δανείου 1,84 δισ. ευρώ).
Μέχρι τέλος Αυγούστου θα πρέπει να έχει κατατεθεί στην Κομισιόν και το αίτημα ενσωμάτωσης του νέου άξονα REPowerEU για δάνεια 5 δισ. ευρώ και επιδοτήσεις 750 εκατ. ευρώ που θα αφορούν την πράσινη μετάβαση. Επίσης, μέχρι το τέλος του 2023 θα πρέπει να γίνει και η αναθεώρηση του αρχικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με την Κομισιόν να επιθυμεί μια ενιαία κίνηση μαζί με το αίτημα για το REPowerEU.
Στο επίκεντρο μπαίνουν τα ορόσημα της περιόδου 2023-2024. Συνολικά η Ελλάδα δικαιούται 12,7 δισ. ευρώ δάνεια και 17,8 δισ. ευρώ επιδοτήσεων έως τα μέσα του 2026, χωρίς δυνατότητα παράτασης όπως συμβαίνει με το ΕΣΠΑ. Για να προχωρήσουν οι καταβολές των ποσών θα πρέπει να ολοκληρωθούν συνολικά 331 ορόσημα και στόχοι που έχουν συμφωνηθεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα αναπτυξιακά εργαλεία
Πέρα από τον σχεδιασμό, την παρακολούθηση και την υλοποίηση των προαπαιτούμενων, κρίσιμη για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων που έχει θέσει η κυβέρνηση είναι η αξιοποίηση όλων των αναπτυξιακών εργαλείων που βρίσκεται στη διάθεσή της.
Σε αυτό το πλαίσιο κομβικός είναι ο ρόλος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (HDB), η οποία πέρασε και αυτή υπό την εποπτεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. H Αναπτυξιακή Τράπεζα τρέχει αυτή τη περίοδο προγράμματα για Πράσινα Συγχρηματοδοτούμενα Δάνεια (Green Co-Financing Loans) με συνολικά διαθέσιμα δανειακά κεφάλαια ύψους έως 500 εκατ. ευρώ και Δάνεια Ψηφιακής Αναβάθμισης (Digitalization Co-Financing Loans) με συνολικά διαθέσιμα δανειακά κεφάλαια ύψους έως 250 εκατ. ευρώ καθώς και το πρόγραμμα για «Δάνεια Ρευστότητας Επιχειρήσεων», ο προϋπολογισμός του οποίου εξαντλήθηκε και γίνονται προσπάθειες για την επέκτασή του. Ακόμη, τρέχει το Ταμείο Εγγυοδοσίας «Development Law Financial Instrument» (DeLFI) που παρέχει εγγυήσεις για τη λήψη δανείων μακροπρόθεσμης και βραχυπρόθεσμης διάρκειας, με σκοπό την υλοποίηση των επενδυτικών προτάσεων που υποβλήθηκαν στον νέο αναπτυξιακό νόμο. Άμεσος στόχος είναι να διευρυνθεί η περίμετρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό με εργαλεία όπως το Know Your Customer (ΚΥC) που ξεκίνησε πριν από ενάμιση μήνα η Αναπτυξιακή Τράπεζα, και το οποίο επιταχύνει τις διαδικασίες για τις επιχειρήσεις που σκοπεύουν να λάβουν δάνειο που προσφέρεται μέσω των παραπάνω προγραμμάτων.
Νέες επενδύσεις ξεκλειδώνει αξιοποιώντας κοινοτικά κονδύλια η Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων (πρ. ΤΑΝΕΟ) που σήμερα συμμετέχει σε πάνω από 16 νέα επενδυτικά σχήματα (venture capital/private equity) με περίπου 400 εκατ. ευρώ και μοχλεύει συνολικά 1 δισ. ευρώ από ιδιώτες επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων και κρατικών κεφαλαίων από τη Μ. Ανατολή όπως το fund Mubadala του Άμπου Ντάμπι. Μάλιστα το επόμενο διάστημα αναμένεται η δημιουργία δύο με τριών νέων funds ύψους 200-250 εκατ. ευρώ το καθένα για επενδύσεις σε τομείς όπως η βιοτεχνολογία.
Ένα ακόμη ισχυρό εργαλείο είναι οι Συμπράξεις Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα, οι οποίες ενισχύθηκαν μέσα στην τετραετία με αποτέλεσμα να έχουμε, πλέον, 18 συμβασιοποιημένα έργα, ύψους 2 δισ. ευρώ, αλλά την τελευταία τετραετία είχαμε ρεκόρ εγκρίσεων, με πάνω από 37 έργα ΣΔΙΤ, συνολικού κόστους επένδυσης 6 δισ. ευρώ, τα οποία βρίσκονται ήδη σε φάση διαγωνιστικής διαδικασίας.
Ένα ακόμη σημαντικό πρόγραμμα που καλείται να διαχειριστεί το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι η δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση, δηλαδή η απολιγνιτοποίηση για το οποίο η χώρα μας συμμετάσχει σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα άνω των 1,6 δισ. ευρώ, που στοχεύει στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου στη Δυτική Μακεδονία, στη Μεγαλόπολη, Τρίπολη, Οιχαλία και Γορτυνία, αλλάζοντας και δημιουργώντας νέες συνθήκες και νέες δουλειές.
Οι ενισχύσεις του Αναπτυξιακού και οι Στρατηγικές Επενδύσεις
Σημαντικά κονδύλια για επενδύσεις προσφέρει και ο Αναπτυξιακός Νόμος που τρέχει το υπουργείο Ανάπτυξης, με τις επιχειρήσεις να έχουν τους επόμενους μήνες ευκαιρίες για ενισχύσεις που φτάνουν το 1 δισ. ευρώ, με τη μορφή επιδότησης, ή με τη μορφή της φοροαπαλλαγής. Αυτό το διάστημα τρέχουν οι αιτήσεις για τους δεύτερους κύκλους των καθεστώτων «Μεταποίηση - Εφοδιαστική Αλυσίδα» και «Ενίσχυση Τουριστικών Επενδύσεων» με προϋπολογισμό 150 εκατ. ευρώ ο καθένας.
Εντός των επόμενων μηνών αναμένονται και οι δεύτεροι κύκλοι των καθεστώτων «Αγροδιατροφή - Πρωτογενής Παραγωγή και Μεταποίηση Γεωργικών Προϊόντων – Αλιεία» και «Επιχειρηματικότητα 360», και πάλι με προϋπολογισμό 150 εκατ. ευρώ ο καθένας. Τα καθεστώτα ενίσχυσης που αναμένεται να ξεκινήσουν εντός της χρονιάς συμπληρώνει η «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση» που αφορά τις λιγνιτικές περιοχές (Δ. Μακεδονία και Μεγαλόπολη) με προϋπολογισμό 380 εκατ. ευρώ.
Τέλος, σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξει και το θεσμικό πλαίσιο των στρατηγικών επενδύσεων που εκτός από τις fast track διαδικασίες αδειοδότησης, προσφέρει και φορολογικά κίνητρα, καθώς και ενισχύσεις για συγκεκριμένες κατηγορίες έργων. Στο Enterprise Greece αυτή τη στιγμή βρίσκονται υπό αξιολόγηση για την ένταξή τους στο καθεστώς των στρατηγικών ή εμβληματικών επενδύσεων πάνω από 40 σχέδια συνολικού προϋπολογισμού 8,5 δισ. ευρώ που μπορούν να δημιουργήσουν περισσότερες από 4.000 θέσεις εργασίας. Όσα εγκριθούν αναμένεται να προστεθούν στα 42 έργα συνολικού προϋπολογισμού περίπου 9 δισ. ευρώ που εντάχθηκαν στο καθεστώς των στρατηγικών επενδύσεων κατά την τελευταία τετραετία
