Ολοένα περισσότερο αναδεικνύεται με την πάροδο του χρόνου ο ρόλος της Ελλάδας ως πύλης αερίου για την ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης, όπως ανέφερε η διευθύνουσα σύμβουλο του ΔΕΣΦΑ, Μαρία Ρίτα Γκάλι, σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου που πραγματοποίησε ο Διαχειριστής. Σύμφωνα με τη CEO, το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε από τις πρόσφατες δημοπρασίες δυναμικότητας, όπου τα αιτήματα των «παικτών» της αγοράς ξεπέρασαν τις τεχνικές δυνατότητες που έχει αυτή τη στιγμή το ελληνικό σύστημα.
Ανάλογη εικόνα προέκυψε και από την πρώτη φάση του Market Test που πραγματοποιεί ο Διαχειριστής, με σκοπό να αποτυπωθεί το μακροχρόνιο ενδιαφέρον ξένων και εγχώριων εταιρειών για τη χρήση των εγχώριων υποδομών αερίου. Κι αυτό γιατί οι μη δεσμευτικές προσφορές που κατατέθηκαν «μεταφράζονται» σε αύξηση της δυναμικότητας του ελληνικού συστήματος σε αρκετά μεγαλύτερα επίπεδα, από αυτά στα οποία θα ενισχυθεί με τις ήδη προγραμματισμένες επενδύσεις.
«Επιβεβαιώνεται το πολύ ισχυρό ενδιαφέρον που έχουν «παίκτες» της αγοράς αερίου να αξιοποιήσουν το ελληνικό σύστημα, τόσο για να φέρουν αέριο στην Ελλάδα, όσο και για να μεταφέρουν καύσιμο σε χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά.
Στις ράγες ο αγωγός με Β. Μακεδονία
Σύμφωνα με την κ. Γκάλι, η ανάγκη για ενίσχυση της δυναμικότητας αναγνωρίστηκε από τη ΡΑΑΕΥ, η οποία ενέκρινε πρόσφατα το νέο Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Διαχειριστή, που προβλέπει δύο σημαντικά έργα. Πρόκειται για τους νέους αγωγούς «Καρπερή-Κομοτηνή» και «Πάτημα-Λιβαδειά», οι οποίοι θα προστεθούν στους υφιστάμενους κλάδους του ΔΕΣΦΑ, με το δεύτερο έργο να προβλέπεται για την απρόσκοπτη μεταφορά μέσω του ελληνικού συστήματος αερίου το οποίο θα καταφθάνει με τη μορφή LNG στο FSRU «Διώρυγα Gas», το οποίο σχεδιάζει να αναπτύξει η Motor Oil στην περιοχή του διυλιστηρίου.
«Τα έργα αυτά θα επιτρέψουν να αποσυμφορηθεί το σύστημα και θα δώσει τη δυνατότητα στους χρήστες να αποκτήσουν ελεύθερη πρόσβαση σε "πύλες" εξόδου και εξόδου, όπως στα σημεία διασύνδεσης στον Βορρά (π.χ. στο Σιδηρόκαστρο και στο σημείο διασύνδεσης του IGB), αλλά και στο FSRU της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη», πρόσθεσε.
Μάλιστα, όπως επισήμανε η κ. Γκάλι, σε τροχιά υλοποίησης βρίσκεται η δημιουργία ενός νέου σημείου εξόδου του συστήματος, με την κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού προς τη Βόρεια Μακεδονία. Όπως συμπλήρωσε, η κατασκευή θα ξεκινήσει στις αρχές του 2024, καθώς ήδη βρίσκεται σε φάση δημοπράτησης η προμήθεια των σωλήνων, ενώ άμεσα θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για την επιλογή ανάδοχου.
Η επικεφαλής του ΔΕΣΦΑ σημείωσε πως είναι σημαντικό ότι, έπειτα από την πρόσφατη απόφαση της ΡΑΑΕΥ, πλέον υπάρχει ορατότητα για τις παραμέτρους που θα καθορίσουν το έσοδο του Διαχειριστή για την επόμενη 4ετία. Επίσης, όπως τόνισε, έχει ιδιαίτερη αξία το γεγονός ότι η Αρχή διατήρησε στο 50% το ποσοστό κοινωνικοποίησης της Ρεβυθούσας.
Τα τιμολόγια
Μέσω του Προγράμματος Ανάπτυξης 2023 -2032, ο Διαχειριστής πρόκειται να υλοποιήσει έργα προϋπολογισμού άνω του 1,2 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τον Διευθυντή Στρατηγικής και Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ, Μιχάλη Θωμαδάκη, παρά το γεγονός ότι σχεδόν διπλασιάζονται οι επενδύσεις, οι ταρίφες πρόκειται να μειωθούν τα επόμενα χρόνια, συγκριτικά με το 2023, λόγω της μεταφοράς μεγαλύτερων ποσοτήτων καυσίμου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τιμολόγια του ΔΕΣΦΑ (χρεώσεις συστήματος μεταφοράς) παρουσίασαν ετήσια αύξηση 17,9% το 2023, διαμορφούμενα στα 2,10 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, από 1,78 ευρώ ανά MWh. Το γεγονός αυτό αποδόθηκε από τα στελέχη του ΔΕΣΦΑ σε υποανακτήσεις εσόδων τα προηγούμενα χρόνια, καθώς έως πρόσφατα το μοντέλο προσδιορισμού τους προέβλεπε την πρόβλεψη των ποσοτήτων διακίνησης αερίου στην αρχή κάθε 4ετίας για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, με συνέπεια να υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις.
Σε κάθε περίπτωση, η μέση χρέωση θα αποκλιμακωθεί το 2024 στα 1,9 ευρώ ανά MWh. Επίσης, οι προβλέψεις για τα αμέσως επόμενα χρόνια (με βάση τις εκτιμήσεις για τις ποσότητες καυσίμου που θα περάσουν μέσα από το ελληνικό σύστημα) είναι 1,77 ευρώ ανά MWh για το 2025, 1,73 ευρώ ανά MWh το 2026 και 1,89 ευρώ ανά MWh το 2027.
Όπως σημείωσε η CEO του ΔΕΣΦΑ, τα τιμολόγια του διαχειριστή αποφασίζονται από τη ΡΑΕΕΥ, η οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να αλλάξει. Το μόνο αντικείμενο διαπραγμάτευσης των Διαχειριστών με την Αρχή είναι το μεσοσταθμικό κόστος κεφαλαίου (WACC), ενώ η ΡΑΑΕΥ δεν έχει ποτέ διαφωνήσει με τα λειτουργικά κόστη του Διαχειριστή. Εξάλλου, όπως σημείωσε, η χρέωση του ΔΕΣΦΑ δεν ξεπερνά το 2% του κόστους κατανάλωσης αερίου, αντιστοιχώντας στα 2 ευρώ περίπου από τα 90 ευρώ ανά MWh που είναι η τελική τιμή του αερίου για έναν οικιακό καταναλωτή.
Η απάντηση στη Motor Oil
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, η επικεφαλής του Διαχειριστή σχολίασε επίσης την τοποθέτηση της Motor Oil για τον νέο αγωγό «Πάτημα-Λιβαδειά», ο οποίος είναι απαραίτητος ώστε αέριο από το FSRU «Διώρυγα Gas» να διακινείται μέσω του συστήματος μεταφοράς. Στη διαβούλευση για το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ, ο ενεργειακός Όμιλος είχε σημειώσει πως η ένταξη του έργου τον Οκτώβριο του 2027 είναι αδικαιολόγητα χρονικά απομακρυσμένη, χαρακτηρίζοντας επίσης αδικαιολόγητη την αύξηση του προϋπολογισμού για τον μετρητικό σταθμό, με τον οποίο το FSRU θα συνδεθεί στο σύστημα.
Επίσης, είχε τεθεί να δοθεί δυνατότητα σε Ομίλου που διαθέτουν μετοχές σε κατασκευαστικές (όπως η Motor Oil) να αναθέσουν την κατασκευή των εν λόγω δύο έργων (πάντα με την καθοδήγηση του ΔΕΣΦΑ), προκειμένου να επιτευχθεί μείωση κόστους και μείωση του χρόνου ολοκλήρωσης.
Η κ. Γκάλι σημείωσε πως το ενδιαφέρον του Διαχειριστή είναι το «Πάτημα-Λιβαδειά» να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν πιο σύντομα, καθώς θα προστεθεί στη Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση του, ενώ θα αυξήσει και τους όγκους αερίου που διακινούνται. Ωστόσο, όπως έχει προβλέψει στην έγκρισή της η ΡΑΑΕΥ, το έργο χρειάζεται μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα υλοποιηθεί το FSRU, κρίνοντας πως σε αντίθετη περίπτωση θα υλοποιείτο χωρίς λόγο μία επένδυση 150 εκατ. ευρώ, η οποία θα μετακυλιόταν στους καταναλωτές.
Επομένως, με βάση και την απόφαση της Αρχής, η κατασκευή του αγωγού θα «ξεκλειδώσει» μόνο αν υπάρχει βεβαιότητα ότι θα γίνει το FSRU, δηλαδή αν λάβει την Τελική Επενδυτική Απόφαση η Motor Oil. «Μάλιστα, κατά τη μη δεσμευτική φάση του Market Test, δεν υποβλήθηκε σχεδόν καμία προσφορά από χρήστες του FSRU, τη στιγμή που υπήρξε τεράστιο ενδιαφέρον για τις υπόλοιπες υποδομές. Αυτό επιβεβαιώνει την απόφαση της ΡΑΑΕΥ να βάλει τη συγκεκριμένη προϋπόθεση», πρόσθεσε.
Όσον αφορά το προβλεπόμενο ύψος της δαπάνης για τον αγωγό, σημείωσε πως το κόστος των υποδομών δεν εξαρτάται από τον ΔΕΣΦΑ αλλά από τις προσφορές στους διαγωνισμούς που διενεργούνται. Σημείωσε πως δεν είναι δυνατόν να ανατεθεί το έργο σε μία συνδεδεμένη εταιρεία της Motor Oil, αν ωστόσο θέλει ο Όμιλος να το αναλάβει, θα μπορεί να συμμετάσχει στη δημοπράτησή του, υποβάλλοντας ανταγωνιστική προσφορά τόσο για το τίμημα υλοποίησης όσο και για το χρονοδιάγραμμα αποπεράτωσης του έργου.
