Σχετικά πρόσφατα στην ιστοσελίδα της ΕΚΤ εμφανίσθηκε ένας πίνακας στοιχείων που αφορούν στο πως εξελίσσεται η «αόρατη» πλευρά της καμπάνιας νομισματικής «σύσφιξης», αυτή της σιωπηρής παρέμβασης της ΕΚΤ στην δευτερογενή αγορά ομολόγων μέσω του PEPP.
Με άλλα λόγια το αν, ποια και πόσα κρατικά ομόλογα αγοράζει ή αφήνει να εξοφληθούν από εκείνα που είχε αγοράσει στην φάση της ενεργοποίησης των προγραμμάτων στήριξης (APP και PEPP).
Την αποκαλούμε συνήθως «αόρατη» πλευρά καθώς δεν αφορά την αλλαγή του ύψους των επιτοκίων, αλλά την… σιωπηρή διαδικασία απόσυρσης ρευστότητας μέσω των προγραμμάτων APP και PEPP.
To πρώτο πρόγραμμα το APP, αφορά στις οικονομίες της Ευρωζώνης με investment grade ομόλογα, ενώ το δεύτερο είναι το έκτακτο πρόγραμμα που συμπεριέλαβε και την Ελλάδα με αφορμή την αναταραχή της πανδημίας.
Ο πίνακας αυτός παρατίθεται στην συνέχεια και αφορά στις συνολικές παρεμβάσεις (αγορές) και εξοφλήσεις από τον Ιούνιο του 2022, μέχρι τον Μάιο φέτος, δηλαδή τον τελευταίο δωδεκάμηνο.
Το εντυπωσιακό στοιχείο και ενδεικτικό μιας κατάστασης που κρατάει εδώ και ένα χρόνο, αφορά αφ’ ενός στα ελληνικά ομόλογα, τα μοναδικά στην Ευρωζώνη που παραμένουν στην κατηγορία non investment grade, ήτοι στην αποκαλούμενη κατηγορία «σκουπιδιών».
Και αφ’ εταίρου στα ιταλικά και τα ισπανικά.
Για τα ελληνικά ομόλογα ο πίνακας «μαρτυρά» κάτι εντυπωσιακό.
Η ΕΚΤ στο τελευταίο 12μηνο όχι μόνο δεν έχει στηρίξει τις τιμές τους αλλά αντίθετα έχει αποχωρήσει από αυτά, έχει αφήσει δηλαδή να λήξουν χωρίς να τα αντικαταστήσει στο χαρτοφυλάκιό της, όσο σχεδόν και τα Φιλανδικά.
Το εντυπωσιακό εδώ είναι ότι το χρονικό αυτό διάστημα της απόσυρσης της στήριξης της ΕΚΤ από τα ελληνικά ομόλογα, η συγκριτική αλλά και απόλυτη τους θέση τους, όσο αφορά τις αποδόσεις και τα spreads αντί να επιδεινωθεί από την απόσυρση του μεγαλύτερου «επενδυτή» της ΕΚΤ, έχει βελτιωθεί.
Και όχι απλά «βελτιωθεί» αλλά έχει «κερδίσει» μία θέση στην λίστα των investment grade ομολόγων κατακτώντας αποδόσεις και spreads μικρότερα από εκείνα της Ιταλίας.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες η απόσυρση του ισχυρότερου «επενδυτή», της ΕΚΤ, από τα ελληνικά ομόλογα, θα έπρεπε να είχε επιβαρύνει την θέση τους καθώς στο μεταξύ παραμένουν μπλοκαρισμένα στην κατηγορία των non investment grade.
Η μετακόμιση με τους «βόρειους»
Με άλλα λόγια τα ελληνικά ομόλογα κρατικού χρέους μέσα στο τελευταίο δωδεκάμηνο «μετακόμισαν» από την ομάδα χρέους που χρειάζεται στήριξη από την ΕΚΤ για να διατηρήσουν τιμές στην αγορά, τέτοιες που να μπορεί να σηκώσει η οικονομία της χώρας, σε μία ομάδα κρατικού χρέους που περιλαμβάνει την Γερμανία, την Γαλλία, την Πορτογαλία, την Φιλανδία, την Ολλανδία.
Οικονομίες δηλαδή από τις οποίες η ΕΚΤ αποσύρει ως μη αναγκαία πλέον την στήριξη για την συγκράτηση του κόστους δανεισμού, αφού οι αγορές τις δανείζουν σε επιτόκια τόσο χαμηλά ώστε να μπορούν να καλύπτουν χωρίς πρόβλημα την αναχρηματοδότηση του χρέους τους.
H «ανάγνωση» αυτή αποδεικνύει για άλλη μία φορά, ότι τόσο οι αγορές όσο και η ΕΚΤ έχουν «αναβαθμίσει» την πιστοληπτική ικανότητα του ελληνικού δημοσίου, εδώ και αρκετό καιρό…
Που θα βρεθούν οι αποδόσεις
Μια δεύτερη «ανάγνωση» με την βοήθεια του πίνακα των αγορών της ΕΚΤ μέσω του PEPP το τελευταίο 12μηνο, έχει να κάνει με τις εκτιμήσεις για το που θα βρεθούν οι αποδόσεις και τα spreads των ελληνικών ομολόγων αμέσως μετά την επίσημη μετακόμισή τους στην κατηγορία των investment grade.
Σύμφωνα με τα όσα «κάνει» μέσω του PEPP η ΕΚΤ φαίνεται πλέον καθαρά, ότι η πραγματική «θέση» των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων, είναι πολύ πιο κοντά σε εκείνα της Πορτογαλίας και οπωσδήποτε σε καλύτερη «θέση» από της Ισπανίας.
Το ενδιαφέρον είναι ότι όσο καθυστερεί αυτή η διαδικασία αποκατάστασης στην investment grade βαθμίδα από τους αρμόδιους Οίκους Αξιολόγησης, το ελληνικό δημόσιο μπορεί να «ρίξει» στην αγορά «χαρτιά» των οποίων οι αποδόσεις θα είναι οι τελευταίες επενδυτικές ευκαιρίες για να τοποθετηθεί κανείς «θετικά» σ’ αυτό το άλμα…
Και για να πούμε την αλήθεια αυτή η ευκαιρία γίνεται ολοένα και περισσότερο ορατή, παρά το γεγονός ότι το ελληνικό δημόσιο την «απελευθερώνει» με το… σταγονόμετρο.
Ένα σχόλιο που θα μπορούσε να κάνει κανείς εδώ είναι να θέσει ένα «ερωτηματικό» για εκείνους που, από αρμόδιες και με γνώση για τις εξελίξεις, θέσεις συνιστούσαν περιορισμό της έκθεσης των τραπεζικών χαρτοφυλακίων σε ελληνικά κρατικά ομόλογα…
Βέβαια ο πίνακας παρεμβάσεων της ΕΚΤ μέσω του PEPP, πέρα από την «μετακόμιση» της Ελλάδας στην ομάδα των βορείων, αποκαλύπτει και ένα νέο πρόβλημα, πολύ μεγαλύτερο σε διαστάσεις και …βάθος από εκείνο που ήταν το ελληνικό χρέος πριν από λίγα χρόνια, την Ιταλία και από κοντά την Ισπανία.
Ο πίνακας της ΕΚΤ «φωτογραφίζει» ένα δυνάμει κατακερματισμό της ευρωπαϊκής αγοράς χρέους με την Ιταλία σε επικίνδυνη θέση, αφού μόνο για φέτος πρέπει να αναχρηματοδοτήσει περί τα 400 δισ. ευρω χρέους και την ΕΚΤ να είναι ο βασικός «επενδυτής» σ’ αυτή την αγορά μέσω του PEPP… Και από κοντά την Ισπανία.
Αυτή δεν είναι μία καθησυχαστική εικόνα για την Ευρωζώνη που διολισθαίνει ταυτόχρονα σε μία κατάσταση μεταξύ στασιμότητας και ύφεσης.
