Το ρούβλι είναι πιο αδύναμο από ό,τι ήταν εδώ και 17 μήνες. Έναντι του δολαρίου, το ρωσικό νόμισμα έχει σπάσει το ψυχολογικό φράγμα των 100 ρουβλιών. Η σύγκληση της έκτακτης συνεδρίασης της ρωσικής κεντρικής τράπεζας δεν άλλαξε τον πυρήνα της αδυναμίας του ρουβλίου.
Προς το παρόν δεν υπάρχουν σαφείς ειδήσεις από το πολεμικό μέτωπο στην Ουκρανία. Μόνο αργά σημειώνει πρόοδο η Ουκρανία στην αντεπίθεσή της, σύμφωνα με τις δυτικές μυστικές υπηρεσίες. Αλλά οι χρηματοπιστωτικές αγορές μιλούν μια διαφορετική γλώσσα: το ρούβλι πέφτει κατακόρυφα.
«Το αδύναμο ρούβλι είναι το πιο ξεκάθαρο μήνυμα μέχρι στιγμής ότι η Ρωσία χάνει αυτόν τον πόλεμο», σχολιάζει ο Τίμοθι Ας, στρατηγικός αναλυτής αναδυόμενων αγορών στην εταιρεία κεφαλαίων RBC Bluebay. «Αυτό είναι ένα μήνυμα αδυναμίας προς τον έξω κόσμο - δεν υπάρχει περίπτωση οι ρωσικές αρχές να επέτρεπαν το κραχ να συμβεί αν δεν είχαν πρόβλημα» προσθέτει.
Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας στην έκτακτη συνεδρίασή της προχώρησε σε δεύτερη διαδοχική αύξηση των επιτοκίων, κατά 350 μονάδες βάσης αυτή τη φορά, στο 12%, τονίζοντας ότι η απόφαση στοχεύει στον «περιορισμό των κινδύνων σταθερότητας των τιμών» καθώς «η πληθωριστική πίεση αυξάνεται». «Η σταθερή αύξηση της εγχώριας ζήτησης που ξεπερνά την ικανότητα επέκτασης της παραγωγής ενισχύει την υποκείμενη πληθωριστική πίεση και έχει αντίκτυπο στη δυναμική της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ρουβλίου μέσω της αυξημένης ζήτησης για εισαγωγές», επεσήμανε η τράπεζα.
Μπροστά στους ανοδικούς κινδύνους, η κεντρική τράπεζα υπογράμμισε ότι η απόφασή της είχε στόχο «να διαμορφώσει τις νομισματικές συνθήκες και τη συνολική δυναμική της εγχώριας ζήτησης που είναι απαραίτητη για να επαναφέρει τον πληθωρισμό στο 4% το 2024 και να τον σταθεροποιήσει κοντά στο 4% στη συνέχεια».
Μάλιστα, η Μόσχα εξετάζει τη μερική επαναφορά των capital controls προκειμένου να ανακόψει την πτώση του ρουβλίου σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Από την αρχή του έτους, το ρωσικό νόμισμα έχει υποτιμηθεί κατά 1/4. Αυτό εκδηλώνει τις επιπτώσεις του πολέμου με την Ουκρανία, σύμφωνα με τη Welt. Πρόσφατα, το ξεπούλημα επιταχύνθηκε. Μέσα σε έξι ημέρες διαπραγμάτευσης, το ρούβλι διολίσθησε κατά περισσότερο από 6% έναντι του δολαρίου.
Όλα τα κέρδη που είχε αποκομίσει το ρούβλι τον περασμένο χρόνο έχουν χαθεί. Μετά την αρχική εισβολή στην Ουκρανία, οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου είχαν αυξηθεί απότομα. Ταυτόχρονα, η κεντρική τράπεζα είχε ενισχύσει το ρούβλι με καρότα και μαστίγια.
Η εισαγωγή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων είχε ως στόχο να αποτρέψει τη φυγή χρημάτων από τη χώρα, ενώ ταυτόχρονα τα βασικά επιτόκια αυξήθηκαν απότομα για να καταστήσουν το ρούβλι πιο ελκυστικό. Το καλοκαίρι του περασμένου έτους, μόνο 52 ρούβλια έπρεπε να καταβληθούν για ένα δολάριο. Τότε, το Κρεμλίνο χρησιμοποίησε την ισχύ του ρουβλίου ως προπαγάνδα κατά της Δύσης ότι οι κυρώσεις δεν θα λειτουργούσαν.
Τώρα, το κλίμα έχει αντιστραφεί και για το Κρεμλίνο είναι πάνω απ' όλα καταστροφικό το γεγονός ότι το ρούβλι έχει υποτιμηθεί και έναντι του γουάν κατά περίπου 23% από τον Ιανουάριο. Μετά τις δυτικές κυρώσεις, η Μόσχα έχει αναγκαστεί να χρησιμοποιεί το κινεζικό νόμισμα για τις δικές της εξωτερικές συναλλαγές.
Η αδυναμία του ρουβλίου έναντι του γουάν έχει κάνει κάθε εισαγόμενο αγαθό περίπου κατά 1/4 ακριβότερο. Αυτό είναι ήδη ορατό στο ποσοστό του πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε σημαντικά τους τελευταίους τέσσερις μήνες από 2,3% τον Απρίλιο σε 4,3% τον Ιούλιο.
Οι δυτικές κυρώσεις πίσω από την πτώση του ρουβλιού
Η πτώση του ρουβλίου σηματοδοτεί ότι οι δυτικές κυρώσεις αποδυναμώνουν σημαντικά τη χώρα, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα. Η κατάρρευση του ρωσικού νομίσματος είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη επειδή οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν πρόσφατα και πάλι απότομα. Εν τω μεταξύ, ακόμη και το ρωσικό πετρέλαιο ποιότητας Urals κοστίζει 74 δολάρια το βαρέλι, δηλαδή σημαντικά περισσότερα από τα 60 δολάρια που είχαν θέσει τα κράτη της G-7 ως ανώτατο όριο τιμής για το ρωσικό πετρέλαιο.
Από το ξέσπασμα του πολέμου, το Κρεμλίνο είναι σε θέση να πουλήσει το πετρέλαιό του στον κόσμο μόνο με μεγάλη έκπτωση. Κατά καιρούς, η έκπτωση ήταν περίπου το 1/3. Εν τω μεταξύ, η διαφορά τιμής μεταξύ του Brent της Βόρειας Θάλασσας και του ρωσικού Urals έχει συρρικνωθεί στο 13%.
Για το Κρεμλίνο, τώρα εξαρτάται από το πόσο πετρέλαιο μπορεί να πουλήσει στην Κίνα ή την Ινδία. Διότι οι χώρες αυτές, δεν τηρούν το ανώτατο όριο τιμών των 60 δολαρίων που έχει θέσει η Δύση. Φέτος, τα ρωσικά έσοδα από τις εξαγωγές μειώθηκαν επίσης απότομα λόγω των κυρώσεων.
Αντίθετα, οι εισαγωγές έχουν επανέλθει στα προπολεμικά επίπεδα, με τη διαφορά ότι μεγάλο μέρος των καταναλωτικών αγαθών και εμπορευμάτων εισάγεται από την Κίνα, την Τουρκία, την Κεντρική Ασία και τα Εμιράτα και όχι από τη Δύση. Και δεδομένου ότι οι εισαγωγές συχνά πληρώνονται σε γουάν, αυτό έχει αποδυναμώσει περαιτέρω το ρούβλι.
Η εξαιρετικά χαλαρή δημοσιονομική πολιτική του Κρεμλίνου αποδυναμώνει επίσης το εγχώριο νόμισμα. Η Μόσχα έχει αυξήσει απότομα τις αμυντικές δαπάνες. Αυτό περιλαμβάνει κοινωνικές υποχρεώσεις όπως οι «πληρωμές φέρετρων» στις οικογένειες των στρατιωτών που πέθαναν στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία.
Αλλά αυτό έχει επίσης αυξήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα, ασκώντας περαιτέρω πίεση στο νόμισμα. «Πολύ λίγο συνάλλαγμα εισέρχεται στη χώρα, οπότε έχει δημιουργηθεί έλλειμμα συναλλάγματος», δήλωσε στους Financial Times ο Βλαντίμιρ Μίλοφ, πρώην αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας της Ρωσίας, ο οποίος τώρα αντιπολιτεύεται το Κρεμλίνο από την εξορία.
Εν τω μεταξύ, η νευρικότητα στο Κρεμλίνο φαίνεται επίσης να αυξάνεται. Ο διακεκριμένος Ρώσος δημοσιογράφος και προπαγανδιστής του Κρεμλίνου, Βλαντιμίρ Σολόβιοφ παραπονέθηκε σε τηλεοπτική εκπομπή ότι «μας κοροϊδεύουν οι ξένες χώρες» εξαιτίας της αδυναμίας του ρουβλίου.
«Τι συνέβη και έχουμε μια τέτοια ισοτιμία;» ρώτησε ο Σολόβιοφ, επιρρίπτοντας την κύρια ευθύνη στην κεντρική τράπεζα. Ο Αντρέι Κλίσκας, ανώτερος νομοθέτης, δήλωσε στο κανάλι του στο Telegram τη Δευτέρα ότι η κεντρική τράπεζα πρέπει να κατανοήσει ότι η συναλλαγματική ισοτιμία δεν είναι μόνο ένας οικονομικός δείκτης αλλά έχει επίσης «σημαντικό αντίκτυπο στα κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών μας».
Ο οικονομικός σύμβουλος του Κρεμλίνου, Μαξίμ Ορέσκιν, κατηγόρησε την κεντρική τράπεζα ότι συνέβαλε στην υποτίμηση - μια ασυνήθιστη επίπληξη που εκδόθηκε μόλις λίγα λεπτά πριν τα 100 ρούβλια αξίζουν λιγότερο από ένα δολάριο.
Η ρωσική κεντρική τράπεζα έχει ελάχιστα πυρομαχικά για να υπερασπιστεί το ρούβλι. Από τα επίσημα αναφερόμενα συναλλαγματικά αποθέματα ύψους 585 δισεκατομμυρίων δολαρίων, περίπου 330 δισεκατομμύρια είναι δεσμευμένα σε δυτικές χώρες.
Τα υπόλοιπα έχουν επενδυθεί σε μαλακά νομίσματα ή χρυσό - κεφάλαια που δεν είναι διαθέσιμα για άμεση παρέμβαση στις αγορές. «Περιμένω ότι η κεντρική τράπεζα θα αντιδράσει με αύξηση των επιτοκίων και επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων» εκτιμά ο Ας.
Αλλά ο πυρήνας της αδυναμίας του ρουβλίου, λέει, είναι ο καταστροφικός πόλεμος στην Ουκρανία. «Δεν υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει η οικονομική πολιτική γι' αυτό» καταλήγει.
