Μία από τις πλέον κρίσιμες και αποφασιστικής σημασίας διαφορές, όσον αφορά στην εξέλιξη του πληθωρισμού, μεταξύ του σήμερα και της δεκαετίας του '70, ασφαλώς έχει να κάνει με το ότι σήμερα - αντίθετα με το '70 - οι ΗΠΑ έχουν εξελιχθεί στο μεταξύ σε ένα από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εξαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αυτή η καθοριστικής σημασίας «διαφορά» που καθορίζει τον κρίσιμο παράγοντα «τιμή πετρελαίου» στην εξέλιξη του πληθωρισμού, είναι πολύ «ρεαλιστικό» να υποστηρίξει κανείς ότι έχει ανατραπεί στις 24 – 25 Αυγούστου.
Η συγκρότηση την περασμένη εβδομάδα του «BRICS Plus», ήτοι των BRICS με την συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Ιράν, συν η Αργεντινή και η Αίγυπτο, μαζί με τις χώρες παραγωγούς που βρίσκονται είτε άμεσα είτε έμμεσα υπό την επιρροή των BRICS και ειδικά Ρωσίας – Κίνας στην Ασιατική, την Αφρικανική Ήπειρο και την Λατινική Αμερική, «ορίζουν» κάτι περισσότερο από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Αν σκεφτεί κανείς ότι η ομάδα των χωρών του G7 καταναλώνει περίπου το 46% - 48% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου και των παραγώγων του, αλλά παράγει μόνο το 23-24% αυτού, γίνεται εύκολα αντιληπτό το πόσο σημαντικές είναι ή μπορούν να γίνουν οι συνέπειες, οικονομικές και γεωπολιτικές, αυτής της «σιωπηρής» ανατροπής που συνέβη την περασμένη εβδομάδα στη Νότια Αφρική με την απόφαση επέκτασης του BRICS σε «BRICS Plus», ή όπως αλλιώς αποφασιστεί να αποκαλείται πλέον η ισχυρή αυτή διεθνής συσπείρωση.
- Διαβάστε επίσης: Μία νέα γεωπολιτική και κυρίως οικονομική δύναμη αναδύεται
Οι «νομισματικές» συνέπειες
Οι οικονομικές και γεωπολιτικές συνέπειες αυτής της συγκρότησης του «BRICS Plus» είναι λίγο πολύ προφανείς, δεδομένου ότι δεν πρόκειται απλά για συσπείρωση τύπου OPEC, αλλά για οικονομίες οι οποίες συμπεριλαμβάνουν την Κίνα, την Ινδία, την Βραζιλία, την Ρωσία, ήτοι ισχυρές παγκόσμιες οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις με εξοπλιστικά συστήματα ανταγωνιστικά των χωρών του G7... Δεν σταματούν όμως μόνο στην οικονομία και στην γεωπολιτική, οι συνέπειες αυτής της «αλλαγής».
Οι ΗΠΑ είχαν δύο πλεονεκτήματα όσο αφορά το μέτωπο αυτό μέχρι την συγκρότηση του «BRICS Plus». Το ένα ασφαλώς ήταν το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες οι ΗΠΑ έχουν μαζί με τον Καναδά αναπτύξει νέες τεχνολογίες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου (fracking) με αποτέλεσμα να αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου και παραγώγων του. Αυτό παρ' όλα αυτά δεν θα επαρκούσε, λόγω υψηλού κόστους παραγωγής για να ικανοποιεί τις εγχώριες ανάγκες που καλύπτονταν συμπληρωματικά με εισαγωγές από την Ρωσία και τον Κόλπο. Αυτό, η κάλυψη δηλαδή των εγχώριων αναγκών, εν μέρη έγινε δυνατή αφενός λόγω της αύξησης της διεθνούς τιμής του τα τελευταία χρόνια – ειδικά στο φυσικό αέριο - κυρίως όμως γιατί αυτή η τιμή «ορίζεται» σε δολάρια, σαν απόρροια της μεταπολεμικής συμφωνίας ΗΠΑ με την Σαουδική Αραβία για την αντικατάσταση της στερλίνας στην πώληση πετρελαίου με το δολάριο...
Αυτή η συμφωνία είναι εξαιρετικά κρίσιμη καθώς διασφάλιζε από το 1945 και μετά μια διεθνή ζήτηση για το δολάριο – που είχε «γεννήσει» τον όρο «πετροδολάρια» - για τις νομισματικές μεταβιβάσεις στις χώρες παραγωγής πετρελαίου. Αυτή η ζήτηση για δολάρια περιόρισε έτσι εν μέρη τις πληθωριστικές πιέσεις αλλά και τη «ζημιά» που είχε πάθει το δολάριο από την απόφαση της διάρρηξης της σταθερής σχέσης χρυσού - δολαρίου το 1971.
Αυτή η πάλαι ποτέ «αποκλειστικότητα», με την συγκρότηση των «BRICS Plus» σιωπηρά έχει αρχίσει να ακυρώνεται σταδιακά, καθώς η Σαουδική Αραβία άρχισε να μετακινείται σε συνεργασίες με την Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία και το Ιράν (!), αντικαθιστώντας πλέον το δολάριο σαν νόμισμα συναλλαγής με το γουάν, το ριάλ, κ.λ.π. στις εσωτερικές του ευρύτερου αυτού χώρου συναλλαγές.
Η «πίεση» αυτή στο δολάριο ασφαλώς δεν καταλήγει στην αντικατάστασή του σαν διεθνές αποθεματικό και συναλλακτικό νόμισμα, αλλά εξοστρακίζοντάς το από τις μεγάλες οικονομικές συναλλαγές στις περιοχές που αντιπροσωπεύουν πλέον οι «BRICS Plus», απελευθερώνει παλιές «κοιμισμένες» (για τους προαναφερόμενους λόγους) μετά το 1971, πιέσεις συναλλαγματικής διολίσθησης έναντι των άλλων νομισμάτων. Πιέσεις οι οποίες άμεσα θα πρέπει να αντισταθμιστούν από την Fed για να μην εκδηλωθούν ανεξέλεγκτα πλέον οι συνέπειες.
H Fed, η ΕΚΤ και οι νέες πιέσεις
Σ' αυτό το νέο διεθνές και αυξανόμενα ανταγωνιστικό περιβάλλον, οι δυνατότητες διαμόρφωσης πλέον των τιμών του Brent, από τις κατά βάση εξαγωγικές – πέρα από καταναλωτές - πετρελαιοπαραγωγούς χώρες των «BRICS Plus», είναι πλέον εντελώς διαφορετικές και ισχυρές.
Το οικονομικό «όπλο» που έχει στην διάθεσή της η ομάδα των G7 και κυρίως οι ΗΠΑ, για να αντιμετωπίσει αυτή την «ανατροπή» είναι το δολάριο το οποίο παραμένει σαν νόμισμα συναλλαγής μεταξύ G7 και BRICS Plus. Αυτό σημαίνει ότι η «αξία» του δολαρίου στην «συναλλαγή» αυτή πρέπει να μείνει κατά το δυνατόν υψηλή για να συγκρατήσει οποιαδήποτε περαιτέρω αύξηση των ενεργειακών πληθωριστικών πιέσεων ιδιαίτερα ενόψει του χειμώνα. Και το μοναδικό «εργαλείο» που έχει στην διάθεσή της η Fed υπό τις παρούσες συνθήκες δραματικής υπερχρέωσης των ΗΠΑ είναι η περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων.
Ο απολύτως αδύναμος κρίκος αυτής της αλυσίδας βέβαια είναι το Ευρώ, καθώς η Ευρωζώνη είναι καταλυτικά εξαρτημένη από τις εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων από τους BRICS Plus. Που σημαίνει ότι τόσο λόγω των δικών της άμεσων αναγκών όσο και λόγω της εξάρτησης του Ευρώ από το δολάριο, είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει αυτή την διελκυστίνδα της Fed, μεταξύ της αύξησης των επιτοκίων και της αποφυγής μιας μεγαλύτερης κάμψης της οικονομίας. Ενδεχομένως σ' αυτή την εξαιρετικά δύσκολο να απαντηθεί «διελκυστίνδα», οφείλεται η αδυναμία μιας καθαρής απάντησης στο Jackson Hole από τον κ. Πάουελ και την κα Λαγκάρντ στο τι θα γίνει με το «κόστος» του χρήματος και την «διαθεσιμότητά» του στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη...
Με άλλα λόγια μετά τις 24 – 25 Αυγούστου ο κόσμος άρχισε να «αλλάζει» με νέα καθοριστικής σημασίας δεδομένα να μπαίνουν στο τραπέζι των παγκόσμιων συσχετισμών. Δεδομένα που θα επηρεάσουν - αν δεν καθορίσουν - και το οικονομικοπολιτικό περιβάλλον και των μη εμπλεκόμενων άμεσα χωρών που παραμένουν βασικά εξαρτώμενοι από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων. Όπως η Ελλάδα.
* Το προσωνύμιο «ΒRICS Plus» δεν αποτελεί επίσημο όνομα της συσπείρωσης των χωρών αυτών.
