Πρωταγωνιστής σε μεγάλο αριθμό επιχειρηματικών κινήσεων, που «συντονίζονται» με την προσαρμογή του ηλεκτρικού συστήματος στις ανάγκες της ενεργειακής μετάβασης, αναδεικνύεται η Βόρεια Ελλάδα. Ως συνέπεια, η περιοχή βρέθηκε στο επίκεντρο πολλών συμφωνιών που «κλείδωσαν» το τελευταίο διάστημα, με αντικείμενο καινούριες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο, συμπράξεις στην ανάπτυξη μονάδων ΑΠΕ, αλλά και εξαγορές «πράσινων» χαρτοφυλακίων.
Όσον αφορά τα deal στο «ράλι» κατασκευής νέων μονάδων αερίου, αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα της Βόρειας Ελλάδας είναι η προοπτική εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας στις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων. Στην πλειονότητά τους, οι γειτονικές ηλεκτρικές αγορές βασίζονται σε γερασμένους σταθμούς ορυκτών καυσίμων, οι οποίοι πρόκειται να αποσυρθούν τα επόμενα χρόνια.
Επομένως για τις σύγχρονες εγχώριες μονάδες, που βρίσκονται υπό κατασκευή αυτή τη στιγμή, δημιουργείται ένα επιχειρηματικό «παράθυρο ευκαιρίας», για διεύρυνση του κύκλου εργασιών τους.
Μετοχικές «είσοδοι» σε μονάδες αερίου
Το γεγονός αυτό φαίνεται να εξηγεί γιατί η νέα επένδυση της ΔΕΗ σε θερμοηλεκτρική παραγωγή, αλλά και η «είσοδος» της ΔΕΠΑ Εμπορίας στον κλάδο, γίνονται στη Βόρεια Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στην Αλεξανδρούπολη. Οι δύο εταιρείες απέκτησαν τον περασμένο Δεκέμβριο μερίδια (51% και 29% αντίστοιχα) στη θυγατρική του Ομίλου Κοπελούζου που είναι φορέας υλοποίησης της καινούριας μονάδας ισχύος 840 MW στην πρωτεύουσα του Έβρου.
Το έργο, που βρίσκεται υπό κατασκευή, αναμένεται να είναι έτοιμο στο τέλος του 2025. Μάλιστα, όπως αναφερόταν στην ανακοίνωση της συμφωνίας απόκτησης των μεριδίων της ΔΕΗ και της ΔΕΠΑ Εμπορίας, «η μονάδα θα είναι συνδεδεμένη στον υποσταθμό Υψηλής Τάσης Νέα Σάντα, ιδανικά τοποθετημένη για εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στις γειτονικές χώρες, στις οποίες δεν προβλέπεται λειτουργία νέων μονάδων φυσικού αερίου που να καλύπτουν τις ανάγκες τους στα προσεχή έτη».
Περίπου έξι μήνες νωρίτερα από το παραπάνω deal, είχε επισημοποιηθεί πως και η Motor Oil επέλεξε τη Βόρεια Ελλάδα για τη δεύτερη μονάδα αερίου στην οποία συμμετέχει, μετά την Korinthos Power. «Όχημα» για αυτό το δεύτερο βήμα του ενεργειακού Ομίλου θα αποτελέσει η συμμετοχή του στην επένδυση που είχε δρομολογήσει ήδη η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για το ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό αερίου, ονομαστικής ισχύος 877 MW, στην Κομοτηνή.
Deal στις ΑΠΕ
Οι παραπάνω επιχειρηματικές συμφωνίες σημαίνουν πως η ηλεκτροπαραγωγή με καύσιμο αέριο αποτέλεσε «όχημα», ώστε να αποκτήσουν παρουσία στη Βόρεια Ελλάδα οι περισσότεροι μεγάλοι ενεργειακοί Όμιλοι της χώρας. Την ίδια στιγμή, το γεγονός ότι η περιοχή αποτελεί «έδρα» σημαντικών συμπράξεων και εξαγορών στον κλάδο των ΑΠΕ, καταδεικνύει πως προορίζεται να παίξει σημαντικό ρόλο και στην πλήρη απανθρακοποίηση του ενεργειακού μίγματος.
Πιο πρόσφατο παράδειγμα ανάλογου deal αποτελεί η δεσμευτική συμφωνία της Helleniq Energy για την εξαγορά από τη Lightsource χαρτοφυλακίου φωτοβολταϊκών πάρκων στην Κοζάνη, συνολικής ισχύος έως 180 MW. Η συμφωνία παίρνει τη σκυτάλη από την επένδυση της Helleniq Energy στην Κοζάνη, για τη δημιουργία ενός φωτοβολταϊκού 204,3 MW, το οποίο έχει ξεκινήσει να λειτουργεί την άνοιξη του 2022.
Επίσης, στη Βόρεια Ελλάδα βρίσκεται το επίκεντρο της σύμπραξης της ΔΕΗ με τη γερμανική RWE, με το κοινοπρακτικό σχήμα των δύο εταιρειών να έχει στα σκαριά φωτοβολταϊκά ισχύος έως 2 GW. Μάλιστα, η κοινοπραξία έχει ήδη συμβασιοποιήσει την πώληση «πράσινης» ενέργειας σε τρεις βιομηχανικούς καταναλωτές, από τους οποίους η μία είναι το εργοστάσιο της ιταλικής Sofidel στην Κατερίνη. Την υλοποίηση των συμβάσεων (PPAs) έχει αναλάβει η ΗΡΩΝ.
Στη Βόρεια Ελλάδα βρίσκεται επίσης μέρος των φωτοβολταϊκών της Unagi, συνολικής ισχύος 1,9 GW, στην οποία απέκτησαν μερίδιο σε πρώτη φάση η ΔΕΗ και στη συνέχεια η Motor Oil. Μέσω της θυγατρικής της More, η Motor Oil έχει εξαγοράσει το 75% της εν λόγω εταιρείας συμμετοχών, η οποία κατέχει το 51% τριών θυγατρικών που έχουν υπό την κυριότητά τους τα εν λόγω 16 φωτοβολταϊκά έργα. Το 49% των τριών θυγατρικών έχει εξαγορασθεί από τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες, ενώ το υπόλοιπο 25% της Umagi παραμένει στους ιδρυτές της, Γιώργο και Χρήστο Μανωλόπουλο.
Καινοτόμες «πράσινες» εφαρμογές
Η «επόμενη ημέρα» της ενεργειακής μετάβασης «περνά» επίσης από τη Βόρεια Ελλάδα, με νέες τεχνολογίες και πρωτοποριακές επενδύσεις, οι οποίες θα καταδείξουν το επόμενο κύμα εφαρμογών για την ενεργειακή μετάβαση. Κομβικό ρόλο σε αυτές τις εφαρμογές νέας γενιάς θα παίξουν τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, τα οποία πρόκειται να κάνουν «πρεμιέρα» από την θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης.
Εκεί, πρόκειται να δημιουργηθούν τα δύο πρώτα πιλοτικά πάρκα (σταθερής έδρασης) από τους ενεργειακούς Ομίλους ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και Κοπελούζου. Στην παράκτια ζώνη προβλέπεται να εγκατασταθούν πιλοτικά έργα ισχύος 600 MW, δηλαδή λίγο λιγότερο από το άθροισμα των δύο αδειών που έχουν δοθεί σε ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και Κοπελούζο, 485 MW και 216 MW αντίστοιχα. Οι δύο εταιρείες εκφράζουν την προσδοκία τα δύο πάρκα να έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν το 2030.
Την ίδια στιγμή, η Θεσσαλονίκη σχεδιάζεται να φιλοξενήσει ένα από τα πρώτα 100% «πράσινα» διυλιστήρια αργού παγκοσμίως, με τα σχέδια της Helleniq Energy να προβλέπουν την πλήρη εξάλειψη του ανθρακικού αποτυπώματος των εγκαταστάσεών τους στη συμπρωτεύουσα. Στον «πυρήνα» του σχεδίου βρίσκεται η κατασκευή ενός φωτοβολταϊκού πάρκου, ισχύος μερικών εκατοντάδων MW, το οποίο θα συνδέεται απευθείας με τις εγκαταστάσεις του διυλιστηρίου, όπου θα εγκατασταθούν και μπαταρίες.
Επίσης, εξετάζεται η χρήση «πράσινου» υδρογόνου ως μέσου χημικής αποθήκευσης της πλεονάζουσας ηλεκτροπαραγωγής. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι με τις μεγαβατώρες που δεν καταναλώνονται ταυτόχρονα, θα παράγεται ανανεώσιμο υδρογόνο μέσω ηλεκτρόλυσης, το οποίο θα χρησιμοποιείται αργότερα ως καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρισμού μέσω κυψελών καυσίμου, όταν δεν υπάρχει παραγωγή από το φωτοβολταϊκό ή η παραγωγή του δεν επαρκεί για να καλυφθεί η ηλεκτροδότηση του διυλιστηρίου. Για τον ίδιο λόγο, εξετάζεται να χρησιμοποιηθεί και αμμωνία.
Τα δίκτυα αερίου
Έντονο Βορειοελλαδίτικο «άρωμα» έχει και η εξαγορά από την Italgas της ΔΕΠΑ Υποδομών, της εταιρείας διαχείρισης δικτύων διανομής αερίου στη χώρα μας. Κι αυτό γιατί ένα μεγάλο μέρος των επενδύσεων που «τρέχουν» από τη ΔΕΠΑ Υποδομών αφορούν την ανάπτυξη δικτύων σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία και Δυτική Μακεδονία (Φλώρινα).
Τα σχέδια της ΔΕΔΑ για τη διείσδυση του αερίου σε Κεντρική και Δυτική Μακεδονία «συγχρονίζονται» με την επέκταση μέχρι τη συγκεκριμένη περιοχή του εθνικού συστήματος μεταφοράς. Ο αγωγός και οι κλάδοι του θα ξεκινούν από τα Τρίκαλα Ημαθίας και θα καταλήγουν στην Καρδιά Κοζάνης, διατρέχοντας τις Περιφέρειες Κεντρικής (Περιφερειακές Ενότητες Ηµαθίας, Πέλλας) και ∆υτικής Μακεδονίας (Κοζάνης, Φλώρινας). Το προϋπολογισμού 163 εκατ. ευρώ έργο βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή.
