Οι περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί κίνδυνοι, δηλαδή οι δύο πρώτοι πυλώνες του ESG (Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Εταιρικής Διακυβέρνησης κριτήρια) έχουν τεθεί στο μικροσκόπιο των εποπτικών αρχών, με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) να εκφράζει τις ανησυχίες της για τον τρόπο που επηρεάζουν την σταθερότητα ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Σε πρόσφατη έκθεσή της η ΕΑΤ επισημαίνει την ανάγκη να συμπεριλάβουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες τους περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς κινδύνους στις κεφαλαιακές τους απαιτήσεις και στη διαχείριση κινδύνων.
«Οι περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί κίνδυνοι αλλάζουν το προφίλ κινδύνου για τον τραπεζικό τομέα και αναμένεται να γίνουν πιο εμφανείς με την πάροδο του χρόνου. Επηρεάζουν παραδοσιακές κατηγορίες χρηματοοικονομικών κινδύνων, όπως πιστωτικοί, κίνδυνοι αγοράς και λειτουργικοί κίνδυνοι. Ως εκ τούτου, περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τόσο τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν μεμονωμένα ιδρύματα όσο και την οικονομική σταθερότητα ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος», αναφέρει η Αρχή.
Τι προτείνει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών για τους περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς κινδύνους
Η ΕΑΤ προτείνει να απαιτηθεί από τα ιδρύματα να προσδιορίσουν εάν οι περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί παράγοντες συνιστούν αίτια απωλειών λειτουργικού κινδύνου (δηλαδή του κινδύνου εμφάνισης ζημιών λόγω αδυναμιών στα συστήματα εσωτερικού ελέγχου, στην έλλειψη διαδικασιών καθώς και σε λάθη). Στο πλαίσιο αυτό τείνει να αναθεωρήσει το πλαίσιο που θέτει κεφαλαιακές απαιτήσεις, έτσι ώστε οι δανειστές να αντανακλούν περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς κινδύνους σε υποχρεωτικά αποθέματα ασφαλείας σε όλο τον κλάδο. Στόχος είναι να αντικατοπτριστεί η αυξανόμενη απειλή για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα που βλέπουν πλέον οι ρυθμιστικές αρχές από παράγοντες ESG όπως η κλιματική αλλαγή και η ανισότητα.
Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών εντόπισε «ορισμένες βραχυπρόθεσμες διορθώσεις» στις ελάχιστες απαιτήσεις — γνωστές ως Πυλώνας 1 — «που μπορούν ήδη να εφαρμοστούν», όπως δήλωσε ο πρόεδρος Jose Manuel Campa σε συνέντευξή του στο Bloomberg. Άλλα θα εισαχθούν σταδιακά με την πάροδο του χρόνου, με ορισμένα να απαιτούν νέα νομοθεσία, ανέφερε η EΑΤ.
Οι διορθώσεις που προτείνει ο ευρωπαϊκός οργανισμός αφορούν σε οδηγίες προς τις τράπεζες και τις εθνικές εποπτικές αρχές για βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες αλλαγές. Αυτό περιλαμβάνει σχέδια για μελλοντική ρυθμιστική δράση, η οποία σύμφωνα με την EBA ενδέχεται να απαιτήσει νέα νομοθεσία.
Στο πλαίσιο αυτό, η Αρχή προτείνει οι τράπεζες και οι ρυθμιστικές αρχές να επαναξιολογήσουν και να παρακολουθούν τις παράπλευρες αξίες για να ενσωματώσουν τόσο τους φυσικούς κινδύνους όσο και τους κινδύνους μετάβασης, να ενσωματώσουν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στους προϋπολογισμούς κινδύνου χαρτοφυλακίου συναλλαγών, στα εσωτερικά όρια συναλλαγών και στη δημιουργία νέων προϊόντων, να βεβαιωθούν ότι οι εξωτερικές αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας ενσωματώνουν περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες ως «οδηγούς πιστωτικού κινδύνου» και να προσαρμόσουν τα εσωτερικά μοντέλα για τον υπολογισμό των κινδύνων.
Πόσο έχουν προσαρμοστεί οι ευρωπαϊκές τράπεζες στα νέα δεδομένα του ESG
Ορισμένες τράπεζες στην Ευρώπη έχουν ήδη αρχίσει να μειώνουν τη χρηματοδότηση έργων πετρελαίου και φυσικού αερίου ως μέρος των δικών τους κλιματικών στόχων.
Το πιο δραστικό μέτρο λήφθηκε νωρίτερα φέτος από την μεγαλύτερη τράπεζα της Γαλλίας, την BNP Paribas, η οποία δήλωσε τον Μάιο ότι δεν θα παρέχει πλέον καμία χρηματοδότηση για την ανάπτυξη νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου ανεξάρτητα από τις μεθόδους χρηματοδότησης. Η τράπεζα δεσμεύτηκε επίσης να μειώσει τη χρηματοδότησή της για την έρευνα και παραγωγή πετρελαίου κατά 80% έως το 2030 ως μέρος των στόχων της για την ενεργειακή μετάβαση.
Παγκοσμίως, οι τράπεζες και οι οργανισμοί χρηματοπιστωτικής σταθερότητας αναθεωρούν όλοι τα πλαίσια αναφοράς και κεφαλαίου, αν και κανένας δεν έχει προχωρήσει τόσο γρήγορα όσο η ΕΕ στον καθορισμό σταθερών απαιτήσεων. Η Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (BCBS) αναμένει να δημοσιεύσει ένα προτεινόμενο πλαίσιο για την αναφορά χρηματοοικονομικών κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα έως το τέλος του έτους.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι τράπεζες είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερες απώλειες καθώς η οικονομία κινείται προς τις καθαρές μηδενικές εκπομπές ρύπων, αν και το πόσο μεγάλες θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές που θα υιοθετηθούν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ο πιστωτικός κίνδυνος θα υπερδιπλασιαστεί έως το 2030 στο σενάριο καθυστερημένης απόκρισης σε σύγκριση με την αύξηση 60% σε ένα σενάριο μετάβασης με ταχύτερους ρυθμούς, έχει επισημάνει η ΕΚΤ.
